Φοιτητές του Πανεπιστημίου Κύπρου, του Πανεπιστημίου Paris Dauphine Γαλλίας και του Πανεπιστημίου Tübingen Γερμανίας αντάλλαξαν απόψεις για την εξέλιξη του Κυπριακού προβλήματος
Φοιτητές του Τμήματος Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, του Τμήματος Γαλλικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου καθώς και μεταπτυχιακοί φοιτητές του Προγράμματος «Σπουδών Ειρήνης» του Πανεπιστημίου Paris Dauphine στη Γαλλία και φοιτητές του Πανεπιστημίου Tübingen Γερμανίας συνέβαλαν στην διεπιστημονική συζήτηση για το Κυπριακό Ζήτημα που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 15 Φεβρουαρίου 2017, σε μια κατάμεστη αίθουσα, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Η συνάντηση υλοποιήθηκε μετά από πρωτοβουλία του Καθηγητή Αλέξη Τσουκιά από το Πανεπιστήμιο Paris Dauphine Γαλλίας σε συνεργασία με τον Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητή Αθανάσιο Γαγάτση. Μεταπτυχιακοί φοιτητές από το Πανεπιστήμιο Paris - Dauphine, επισκέφτηκαν πρόσφατα την Κύπρο στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος σπουδών τους για την ανάλυση διεθνών συγκρούσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, οι φοιτητές των τριών Πανεπιστημίων αντάλλαξαν απόψεις για την εξέλιξη του Κυπριακού προβλήματος, της εδώ και δεκαετίες, διαιρεμένης Κύπρου. Επίσης στη συνάντηση οι φοιτητές και οι διδάσκοντες του Πανεπιστημίου Paris Dauphine και Tübingen παρουσίασαν το πρόγραμμα σπουδών και έρευνας τους, σε σχέση με τη θεμελίωση συνθηκών για επίλυση διενέξεων και διαρκή ειρήνη. Η εκδήλωση συγκέντρωσε όχι μόνο φοιτητές από τα τρία Πανεπιστήμια, αλλά και ακαδημαϊκούς από ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών κλάδων. Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με εμπειρογνώμονες σχετικά με το φλέγον ζήτημα του Κυπριακού.
Την εκδήλωση χαιρέτισε ο Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Κύπρου, Καθηγητής Αθανάσιος Γαγάτσης, ο οποίος τόνισε τη σημασία του μεγάλου ενδιαφέροντος ακαδημαϊκών και φοιτητών από Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια για το Κυπριακό Ζήτημα.
Στη συζήτηση συνέβαλαν εποικοδομητικά οι, Καθηγητής Αλέξης Τσουκιάς, Καθηγητής Γιάννης Παπαδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Άρης Κωνσταντινίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Σωκράτης Στρατής και ο αρχιτέκτονας Emre Akbil και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Χάρης Ψάλτης. Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο Καθηγητής Κώστας Μ. Κωνσταντίνου.
Ο Καθηγητής Αλέξης Τσουκιάς, του Πανεπιστημίου Paris Dauphine Γαλλίας, παρουσίασε το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Σπουδών Ειρήνης», τονίζοντας ότι ένας πρωταρχικός στόχος του Προγράμματος είναι η εκπαίδευση μεταπτυχιακών φοιτητών πολιτικών επιστημών για την ανάλυση διεθνών συγκρούσεων.
Ο Καθηγητής Γιάννης Παπαδάκης του Τμήματος Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών στην παρουσίαση προέβη σε μια συγκριτική ανάλυση των σχολικών βιβλίων που χρησιμοποιούνται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για τη διδασκαλία της ιστορίας της Κύπρου στις δυο πλευρές. «Αμφότερα τα ελληνοκυπριακά βιβλία εν χρήσει και τα τουρκοκυπριακά που χρησιμοποιούντο μέχρι το 2004, υιοθετούν παρόμοια μοντέλα ιστορίας τα οποία βασίζονται τις αρχές του εθνοτικού εθνικισμού. Η ιστορία παρουσιάζεται «εκ των άνωθεν» ως διαδοχή δυναστειών δίνοντας έμφαση στην πολιτική και διπλωματική ιστορία, και υιοθετώντας ανδροκεντρικές προσεγγίσεις. Η ιστορία παρουσιάζεται χρησιμοποιώντας μανιχαϊστικές αντιθέσεις καλού και κακού. Με την άνοδο στην εξουσία του Τουρκικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CTP) επιτεύχθηκε η αλλαγή των τουρκοκυπριακών σχολικών βιβλίων ιστορίας και η παραγωγή νέων βιβλίων το 2004. Παρά τις ελλείψεις και προβλήματα τους, τα νέα αυτά βιβλία επιχειρούν ριζικές αλλαγές όσον αφορά το περιεχόμενο και τη μεθοδολογία διδασκαλίας της ιστορίας. Καταδεικνύουν την ύπαρξη περιόδων σύγκρουσης αλλά και συνεργασίας, περιπτώσεις ιστορικής ασυνέχειας, ενδοκοινοτικών αντιπαραθέσεων και κονωνικο-πολιτισμικών αλληλεπιδράσεων. Ακολούθως όμως, με την άνοδο στην εξουσία το 2009 του Κόμματος Εθνικής Ενότητας (UBP), κυκλοφόρησαν νέα βιβλία τα οποία αναπαρήγαγαν το προηγούμενο εθνοκεντρικό και μανιχαϊστικό μοντέλο», εξήγησε.
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Αριστοτέλης Κωνσταντινίδης του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου στην ομιλία του αναφέρθηκε στη σχέση της αρχής της νομιμότητας και της αρχής της αποτελεσματικότητας και πώς αυτή η σχέση έχει επηρεάσει το πλαίσιο στο οποίο διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό πρόβλημα. Ειδικότερα, μίλησε για τη μέθοδο των διαπραγματεύσεων που, ως η μόνη διαθέσιμη για την επίλυση του προβλήματος, απαιτεί εξ ορισμού καλόπιστες προσπάθειες και συμβιβασμούς για την εξεύρεση κοινής συμφωνίας. Επεσήμανε σχετικά ότι η συμφωνία των δύο πλευρών, εάν φυσικά επέλθει και επικυρωθεί από το λαό σε δημοψηφίσματα, θα αποτελεί το νέο νομικό πλαίσιο της κατάστασης πραγμάτων που θα δημιουργηθεί με τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ομοσπονδιακό κράτος. Ο κ. Κωνσταντινίδης τόνισε, ωστόσο, ότι το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να συνάδει με τους θεμελιώδεις κανόνες του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, όχι μόνο για να διασφαλίζεται η νομιμότητα αλλά και για να θεωρηθεί δίκαιο από το λαό και να υπερψηφιστεί και να διαρκέσει στο χρόνο. Εξήγησε επίσης ότι τα πλείστα διεθνώς προστατευόμενα ανθρώπινα δικαιώματα επιδέχονται περιορισμούς υπό κάποιες προϋποθέσεις, που θα πρέπει να συνάδουν με την αρχή της αναλογικότητας. Ειδικά για το δικαίωμα στην περιουσία, αναφέρθηκε στις αρνητικές συνέπειες της υπόθεσης Δημόπουλος, όπου το ΕΔΑΔ αρνήθηκε να διατάξει την συλλήβδην αποκατάσταση των ελληνοκυπρίων εκτοπισμένων στις περιουσίες τους στα κατεχόμενα και την έξωση όσων (εποίκων ή άλλων) τις χρησιμοποιούν και διαμένουν σε αυτές, επικαλούμενο μεταξύ άλλων την πάροδο δεκαετιών από τον εκτοπισμό τους. Αντί της αποκατάστασης, το ΕΔΑΔ δέχτηκε ότι η αποζημίωση μπορεί να είναι αποδεκτή και νόμιμη θεραπεία.
Οι, Αναπληρωτής Καθηγητής Σωκράτης Στρατής του Τμήματος Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και ο αρχιτέκτονας Emre Akbil, μέλη της ομάδας “Imaginary Famagusta”, παρουσίασαν την πρωτοβουλία “Hands-on Famagusta”, ως παράδειγμα διεκδίκησης της πολιτικής διάστασης της αστικής ανασυγκρότησης της Αμμοχώστου, μέσα από τη διαμόρφωση νέων συλλογικών πρακτικών σχεδιασμού που επιτρέπουν στην Κοινωνία των Πολιτών να διαμορφώσει τώρα κοινά οράματα για μια ενιαία Αμμόχωστο, για όλους τους κατοίκους της. Αναφέρθηκαν στη σημασία δημιουργίας δυναμικών σχέσεων μεταξύ συμφιλίωσης και αστικής ανασυγκρότησης της πόλης για να αποφευχθούν οι υφιστάμενες τάσεις που φαίνεται να οδηγούν στη δημιουργία της επόμενης μοιρασμένης πόλης της Ευρώπης. Τόνισαν, ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη δημόσιου διαλόγου γύρω από το μέλλον της διακυβέρνησης του αστικού περιβάλλοντος σε μια επανενοποιημένη Κύπρο έτσι ώστε οι κοινοί χώροι, υποδομές και υπηρεσίες να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Ψυχολογίας Χάρης Ψάλτης μίλησε για τις έρευνες του Εργαστηρίου Γενετικής Κοινωνικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου που αφορούν πτυχές του Κυπριακού προβλήματος και ιδιαίτερα για την σημασία της διομαδικής επαφής Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ως ένα σημαντικό παράγοντα για τη μείωση των στερεοτύπων και προκαταλήψεων της μια απέναντι στην άλλη κοινότητα. Ειδικότερη αναφορά έκανε στη συνεργασία του με τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας και ειδικά την Ίδρυση του Σπιτιού της Συνεργασίας στη Νεκρή Ζώνη της Λευκωσίας το οποίο εξελίχθηκε σε ένα πολύ επιτυχημένο εκπαιδευτικό και πολιτισμικό κέντρο όπου μη κυβερνητικές οργανώσεις, και απλοί πολίτες από τις δύο κοινότητες συναντώνται και εργάζονται για μια ειρηνική επίλυση του Κυπριακού προβλήματος.
O Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Κώστας Μ. Κωνσταντίνου συντόνισε τις παρουσιάσεις. Στο καταληκτικό του σχόλιο εξήγησε πως ο ρόλος της ΕΕ σε σχέση με τη λύση του Κυπριακού έχει αλλάξει τα τελευταία 15 χρόνια. «Ενώ πριν την ένταξη της Κύπρου το 2004, ο ρόλος της EE παρουσιαζόταν ως μοχλός και καταλύτης της λύσης του Κυπριακού - με την υπόσχεση ότι όλοι οι δρώντες θα ενταχθούν τελικά στην μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια - τα τελευταία χρόνια οι αλλεπάλληλες κρίσεις που μαστίζουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχουν διαφοροποιήσει αυτή την αντίληψη. Έχει απολέσει η ΕΕ το συμβολικό κεφάλαιο που είχε παλιά και δεν φαντάζει πλέον η ένταξη της Τουρκίας ως μεσοπρόθεσμος ή ρεαλιστικός στόχος. Παρόλο που η ΕΕ παρουσιάζεται και ως ένα είδος εγγύησης για τη λύση, λόγω των κρίσεων που αντιμετωπίζει, δεν έχει πλέον τη φερεγγυότητα που είχε στο παρελθόν. Η ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού παρουσιάζεται και ως η πιθανή θετική εξέλιξη που θα αναθερμάνει το ευρωπαϊκό όραμα», κατέληξε.
Ακολούθησε καταιγισμός ερωτημάτων και απόψεων από τους παρευρισκομένους με αποτέλεσμα η συζήτηση για το Κυπριακό Ζήτημα να εξελιχθεί σε πολύ εποικοδομητική.
