ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για το σχέδιο που προωθείται με πρωτοφανείς ρυθμούς από τον Υπουργό Παιδείας και όσων βρίσκονται στο παρασκήνιο αλλά σαφώς κινούν τα νήματα. Αρχικά θα ήταν καλό να προβληματιστεί η κοινή γνώμη γιατί η τόση βιασύνη. Ο ίδιος ο Υπουργός, χρησιμοποιεί κατά κόρον ως επιχείρημα, πως είναι κάτι που οι καιροί το επιβάλλουν, ειδικά όπως αναφέρει, αν αναλογιστούμε πως είναι ένα θέμα που συζητιέται για δεκαετίες. Έχει δίκαιο ο Υπουργός ως προς το ότι το σχέδιο βρίσκεται για μεγάλο χρονικό διάστημα στα καυτά θέματα του Υπουργείου του, όμως είναι το ίδιο εύλογο το ερώτημα γιατί να προωθείται τώρα που δεν υπάρχουν νέοι διορισμοί. Γιατί η βιασύνη και η προχειρότητα; Τόσο στη Δημοτική όσο και στη Μέση εκπαίδευση στα αμέσως επόμενα χρόνια, δεν υπάρχουν αφυπηρετήσεις και συνεπώς δεν υπάρχουν και διορισμοί, οπότε το σχέδιο που με τόση βιασύνη ο Υπουργός κόπτεται να περάσει (αγνοώντας τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και το διάλογο) προφανώς προορίζεται για να αντικαταστήσει τους ήδη υπηρετούντες την εκπαίδευση.
Αν αναλογιστεί κανείς πως γίνεται με γοργούς ρυθμούς, είναι εμφανές πως γίνεται για να εξυπηρετήσει κάποιες δεσμεύσεις, προεκλογικές ή μετεκλογικές τόσο του ιδίου αλλά και όσων βρίσκονται πίσω του. Αφού η παιδεία άντεξε την αναμονή τόσων χρόνων, γιατί να μην δοθεί ένα ακόμα λογικό χρονικό διάστημα για να συζητηθεί το περιεχόμενο και η φιλοσοφία του σχεδίου; Γιατί να μην διορθωθούν τα τόσα στρεβλά του σχεδίου που είναι παραδεκτό πως έχει τεράστια κενά, παραλείψεις, αδικίες, παράδοξα και ακατανόητα; Από τα τόσα ερωτήματα που έχουν κατατεθεί επί του σχεδίου, και τα οποία καταδεικνύουν την προχειρότητα στον καταρτισμό του, ο Υπουργός κατανόησε πως το μόνο πρόβλημα είναι το ποσοστό μοριοδότησης από τις εξετάσεις; Όλα τα άλλα, ενώ βρίσκονται ακόμη στο σχέδιο δεν τα συζητεί καν! Γιατί άραγε; Συνεπώς, εκείνο που εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, είναι πως οι εμπνευστές του σχεδίου έχουν πίεση χρόνου. Το γιατί και το ποιους εξυπηρετεί είναι στην κρίση του καθενός …
Είναι ακόμη πρωτοφανές πως ενώ ο Υπουργός προσπαθεί να παρουσιάσει το σχέδιο ως καινοτόμο, στην ουσία καταργεί έναν κατάλογο για να δημιουργήσει έναν νέο. Το μόνο που «εκσυγχρονίζεται» είναι το ποιοι ελπίζει ο ίδιος και οι εμπνευστές του σχεδίου πως θα καταρτίσουν το νέο κατάλογο. Στην ίδια λογική, προσπαθεί να διαγράψει τους εκπαιδευτικούς που υπηρέτησαν την παιδεία για να τους αντικαταστήσει με νέους, στο όνομα του εκσυγχρονισμού και της ανανέωσης. Στη Δημοτική εκπαίδευση, οι δάσκαλοι που βρίσκονται υπό το καθεστώς του συμβασιούχου ή του αντικαταστάτη, είναι νεαροί. Εκτός αν οι τριαντάρηδες, για να έχει βάση ο ισχυρισμός του Υπουργού, θεωρούνται μεγάλοι ηλικιακά! Ταυτόχρονα ο Υπουργός, με το σχέδιο που προωθεί, δίνει σημασία στα προσόντα. Απλά για ενημέρωση, οι συμβασιούχοι δημοτικής σε ποσοστό 68,5% είναι απόφοιτοι πανεπιστημίων με βαθμό λίαν καλώς ή άριστα. Ειδικότερα το 33% των συμβασιούχων αποφοίτησαν από το πανεπιστήμιο με άριστα. Με απλά λόγια, ένας στους τρεις εκπαιδευτικούς είναι άριστος σύμφωνα με το ακαδημαϊκό ίδρυμα που σπούδασε, αλλά το Υπουργείο Παιδείας κρίνει πως πρέπει να επαναξιολογηθεί η ικανότητα και η εν γένει μόρφωσή του! Στη δε περίπτωση των αποφοίτων του Πανεπιστημίου Κύπρου, θα έρθει το κρατικό πανεπιστήμιο να εξετάσει τους αποφοίτους του, για να αποφανθεί αν άξιζαν το πτυχίο που τους δόθηκε από το ίδιο ίδρυμα (μετά από εξετάσεις, εργασίες, έρευνες, πρακτική στην τάξη…). Το Πανεπιστήμιο Κύπρου δηλαδή αναιρεί τον εαυτό του!
Παράλληλα 65% των συμβασιούχων έχουν μεταπτυχιακά. Συνεπώς ένα τεράστιο ποσοστό δασκάλων είναι καταρτισμένοι σε πιο εξειδικευμένο βαθμό από αυτόν που παρέχει το πρώτο πτυχίο. Μόνο 3% έχουν διδακτορικό, στοιχείο λογικό αν λάβει κανείς υπόψη πως το διδακτορικό απαιτεί περισσότερο χρόνο και χρήμα και το γεγονός πως οι συμβασιούχοι και αντικαταστάτες εργάζονται για σειρά ετών,οπότε είναι δύσκολο να αναλωθεί κάποιος στην έρευνα, ενώ εργάζεται και πόσο μάλλον για όσους έχουν οικογένεια! Τα ίδια ποσοστά ισχύουν και για τους αντικαταστάτες που υπηρέτησαν την παιδεία του τόπου για σειρά ετών, αλλά είναι ο τελευταίος τροχός της άμαξας για τους τεχνοκράτες και εμπνευστές του σχεδίου. Οι δημιουργοί του νέου συστήματος φυσικά, μπορούν να ισχυριστούν πως από τη στιγμή που οι συμβασιούχοι/αντικαταστάτες έχουν μεταπτυχιακά, γιατί να ανησυχούν; Εύκολα μπορεί να απαντήσει κάποιος πως το σχέδιο Κενεβέζου σαφώς ευνοεί εκείνους που τέλειωσαν πρόσφατα ή τελειώνουν τώρα τις σπουδές τους και έχουν χρόνο να συνεχίσουν για μεταπτυχιακά. Αν αναλογιστεί κανείς πως το διδακτορικό είναι αρκετό για να πριμοδοτήσει κάποιον με τόσα μόρια ώστε να ξεπεράσει κάποιον με τρία, τέσσερα και πέντε χρόνια υπηρεσίας, είναι εμφανές που παίζεται το παιχνίδι και ποιους θέλει να ευνοήσει.
Οι παραδοξότητες στο σχέδιο συνεχίζονται σε πολλά επιμέρους ζητήματα που καταδεικνύουν την προχειρότητα και τη βιασύνη στον καταρτισμό του. Το νέο σύστημα θα ζητά από τους υποψηφίους να καταθέτουν τα διαπιστευτήριά τους, με γραπτές εξετάσεις, όχι σε μία εξέταση αλλά ανά δύο χρόνια. Από τη στιγμή που μονιμοποιήσεις δεν πρόκειται να γίνονται, δεδομένου πως για να εφαρμοστεί το νέο σχέδιο διορισίμων πρέπει η καραμέλα της «ελπίδας» να πλασάρεται με περισσότερες θέσεις και άρα να ελπίζουν περισσότεροι υποψήφιοι, πώς γίνεται ένας που θα εξασφαλίζει τη θέση τη μια χρονιά, να καλείται να επαναδιεκδικήσει τη θέση μετά από δύο χρόνια; Είναι εύλογη δε η απορία, αν ο υποψήφιος τη μια χρονιά εξασφαλίσει τη θέση και μετά από δύο χρόνια δεν επιτύχει στις εξετάσεις, αν θα βγαίνει το συμπέρασμα πως αρχικά ήταν ικανός και ο καλύτερος για να εξασφαλίσει τη θέση αλλά μετά από δύο χρόνια έχασε τις προαναφερθείσες ιδιότητες!
Συνοψίζοντας, το σχέδιο που προωθείται είναι διάτρητο από ασάφειες και παραδοξότητες. Έρχεται επίσης να αδικήσει εκπαιδευτικούς που κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πως δεν είναι ικανοί ή καταρτισμένοι. Τουναντίον μάλιστα. Είναι έμπειροι, μάχιμοι εκπαιδευτικοί, στη συντριπτική πλειοψηφία κάτοχοι μεταπτυχιακών και σε αυτούς επένδυσε το κράτος εκατομμύρια για να φέρουν σε πέρας την παιδαγωγική τους αποστολή. Το σχέδιο προσπαθεί να τους αντικαταστήσει στο όνομα του εκσυγχρονισμού και της ελπίδας με άλλους που θα υστερούν σε πείρα αλλά θα συμφέρουν οικονομικά στους επηρεαζόμενους από αυτό (φροντιστήρια, ιδιωτικά και κρατικά πανεπιστήμια κλπ). Κανείς δεν είπε πως δεν πρέπει να εκσυγχρονιστεί ή να βελτιωθεί το παρόν σύστημα διορισμών. Πρέπει πρώτα όμως, να εξασφαλιστούν οι εκπαιδευτικοί που με ζήλο και μεράκι έχουν προσφέρει στην εκπαίδευση του τόπου και είναι άρτια καταρτισμένοι και νέοι με όραμα και καινοτόμες παιδαγωγικές ιδέες. Ακόμη και με όρους οικονομικούς, το κράτος έχει επενδύσει χρήμα στους συμβασιούχους και αντικαταστάτες για μισθούς, επιμορφώσεις, σεμινάρια, προγράμματα νεοεισερχόμενων κλπ. Σε περίοδο που η πολιτική λιτότητας έχει κουτσουρέψει τα πλείστα προγράμματα επαγγελματικής εξέλιξης στην παιδεία, είναι οικονομική αυτοκτονία να πεταχτεί ακόμη μια επένδυση, σε πειραματισμούς και για προώθηση συμφερόντων.
*Εκπαιδευτικός Δημοτικής
