Συνέντευξη του Διευθυντή του Λανιτείου Λυκείου στο Paideia-News
Πως άραγε νιώθεις όταν γίνεσαι διευθυντής του σχολείου στο οποίο αποφοίτησες πριν από 42 χρόνια; Και πόσο μεγαλύτερο είναι το βάρος και οι ευθύνες που επωμίζεσαι από το γεγονός και μόνο αυτό; Πως συγκρίνεις ακόμα το …χθεσινό σχολείο με το σημερινό, και ιδιαίτερα πως κρίνεις και αξιολογείς τα εκπαιδευτικά προβλήματα της εποχής που εσύ ήσουνα μαθητής με τα σημερινά; Απαντήσεις στα πιο πάνω δίνει ο διευθυντής του Λανιτείου Λυκείου, Γιώργος Ιωσηφίδης σε μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξή του στο Paideia-News.
ΕΡ: Με ποια συναισθήματα υπηρετείτε σήμερα ως διευθυντής του σχολείου από το οποίο αποφοιτήσατε ως μαθητής;
ΑΠ: Αποφοίτησα από το Λανίτειο Λύκειο, το 1974, την εποχή που φοιτούσα εγώ βέβαια ονομαζόταν Λανίτειο Ελληνικό Γυμνάσιο και ουσιαστικά επανήλθα στους ίδιους χώρους που ήμουν ως μαθητής, μετά από 42 χρόνια. Τα συναισθήματα ποικίλα και πολλαπλά… να μπαίνεις σε ένα σχολείο που ήσουν μαθητής αναλαμβάνοντας ως διευθυντής …πρώτα από όλα είναι ένα συναίσθημα το οποίο φέρνει πίσω στην μνήμη σου εφηβικά χρόνια, ωραία χρόνια. Φέρνεις στο μυαλό σου πολλές στιγμές που πέρασες ως μαθητής αλλά ταυτόχρονα διακατέχεσαι και από ένα αίσθημα πικρίας. Διότι η εικόνα του σχολείο που άφησες πίσω σου δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα του σχολείου που έχεις τώρα μπροστά σου: η εικόνα αυτή έχει να κάνει και με την υλικοτεχνική υποδομή, το κτιρίου ως κτίριο, αλλά έχει να κάνει και με την ψυχή αυτού του κτιρίου, τους μαθητές.
ΕΡ: Περνάτε αμέσως σε συγκρίσεις…
ΑΠ: Είναι μια σύγκριση, εδώ είναι πολύ διαφορετικά τα πράγματα, ασφαλώς δεν θέλω να είμαι μηδενιστής. Υπήρχαν την εποχή την δική μας εξαιρετικοί μαθητές, υπάρχουν και εξαιρετικοί μαθητές τώρα. Το άσχημο είναι ότι στην εποχή μας, οι μαθητές οι οποίοι δεν ήξεραν για ποιό λόγο ήταν στο σχολείο ήταν μετρημένοι. Εδώ όμως έχουμε ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών (όχι μόνο στο Λανίτειο) που δεν ξέρουν κάν τον λόγο που είναι στο σχολείο.
Αλλοιώθηκε η φυσιογνωμία του σχολείου
ΕΡ: Δεν σας αρέσει έχετε πεί η σημερινή κτιριακή εικόνα του σχολείου;
ΑΠ: Προσωπικά με θλίβει και ένα άλλο γεγονός και αναφέρομαι για τον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου. Κατά την άποψη μου έγινε έγκλημα σε αυτό τον χώρο, ήταν ένας χώρος στον οποίο μπαίνοντας από την λεωφόρο μύριζε η πορτοκαλιά, η λεμονιά… Ένας χώρος στον οποίο όταν έμπαινες σου έδινε την αίσθηση ευρωπαικού πανεπιστημιακού χώρου, όπου ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι δεδομένος, Αντιλαμβάνομαι ότι υπήρχαν ανάγκες για κτιριακή επέκταση, αλλά έγινε μια βεβιασμένη κίνηση να κτιστούν αίθουσες για να καλύψουν της ανάγκες εκείνης της εποχής οι οποίες κατά την άποψη μου, χάλασαν και αλλοίωσαν σε μεγάλο βαθμό την φυσιογνωμία αυτού του σχολείου.
ΕΡ: Υπάρχουν τώρα νέα σχέδια;
ΑΠ: Ναι υπάρχουν στα χαρτιά σχεδιασμοί οι οποίοι προβλέπουν σε ριζική αναμόρφωση του χώρου. Οι σχεδιασμοί κοστίζουν, κι αν υλοποιηθούν σωστά θα δημιουργήσουν ένα στολίδι, τώρα το πότε και πόσο γρήγορα θα γίνει αυτό είναι μια άλλη ιστορία .Το σχολείο δυστυχώς ή ευτυχώς είναι ένας οργανισμός που δουλεύει συνεχώς και δεν περιμένει να ολοκληρωθούν τα όποια σχέδια.
ΕΡ: Προφανώς νιώθετε και αυξημένη ευθύνη…
ΑΠ: Μπαίνοντας στο σχολείο που ήσουνα κάποτε μαθητής, είναι και το συναίσθημα εκείνο το οποίο σε φορτώνει με βαριές ευθύνες, αφού εκτός του ότι είναι το ιστορικό σχολείο της Λεμεσού, είναι και το σχολείο από το οποίο αποφοίτησες, οι συνθηματικοί δεσμοί μαζί του είναι πάρα πολλοί. Είναι και μια παράδοση ο διευθυντής να είναι πάντα απόφοιτος του σχολείου, προφανώς έχοντας και την έξωθεν καλή μαρτυρία ότι το αγαπά και το πονά σαν κάτι το δικό του.
Πρόβλημα η μαζικοποίηση
ΕΡ: Βρίθει προβλημάτων η εκπαίδευση;
ΑΠ: Όλοι μας ξέρουμε ότι υπάρχουν πολλά και σοβαρά προβλήματα στον χώρο της εκπαίδευσης τα οποία σε μεγάλο βαθμό είναι αλληλένδετα με την κοινωνία που έχουμε σήμερα. Το σχολείο δεν μπορεί να είναι αποκομμένο από την κοινωνία, το σχολείο είναι μέρος της κοινωνίας και καθρέφτης της άρα, καλώς ή κακώς, δέχεται άμεσα τις επιρροές της κοινωνίας. και τις θετικές και τις αρνητικές. Το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει στην εκπαίδευση σήμερα, που οφείλεται στην όλη κοινωνική αλλαγή που συντελέστηκε, είναι η μαζικοποίηση της. Σε πιο παλιές εποχές δεν φοιτούσαν όλοι οι οι μαθητές στο Λύκειο. Σήμερα θεωρητικά δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά όπως είναι η κατάσταση υπάρχει η ανάγκη του απολυτηρίου αφού χωρίς αυτό δεν έχεις καμιά προοπτική εργασίας, εδώ με το πτυχίο βέβαια και δεν έχεις. Αρα εξ ανάγκης έχουμε σχεδόν μια μαζική εκπαίδευση.
ΕΡ: Να λοιπόν ένα πελώριο πρόβλημα.
ΑΠ: Η μαζική εκπαίδευση έχει τα προβλήματα της. Για αυτό είπα πιο πάνω, πως πολλοί μαθητές σήμερα δεν αντιλαμβάνονται και δεν καταλαβαίνουν τον ρόλο τους στο σχολείο. Να τους ονομάσουμε αυτούς αδιάφορους μαθητές; Όμως λόγω ακριβώς της μαζικοποίησης, τα ποσοστά μαθητών που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες και καταλήγουν στο λύκειο είναι μεγάλα. Αρα αυτή η κατηγορία, μαζί με τους αδιάφορους μαθητές δημιουργεί εκρηκτικό πρόβλημα. Στην εποχή που ήμουν εδώ μαθητής μέσα σε μια τάξη των 25 παιδιών, οι αδιάφοροι ή με μαθησιακά προβλήματα ήταν 2-3 μαθητές.. Τώρα υπάρχουν τμήματα που οι αδιάφοροι μαθητές ή οι μαθητές με μαθησιακά προβλήματα είναι σχεδόν ή πλειοψηφία, επομένως υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μαθητών που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν για διάφορους λόγους. Έχουμε επίσης το νέο πρόβλημα της εποχής: Τα ψυχολογικά προβλήματα. Εδώ τα παιδιά έχουν προβλήματα ψυχολογικά που μεταφέρονται από το σπίτι ή που δημιουργούνται από τις δυσκολίες που συναντούν στο σχολικό περιβάλλον που τους δυσκολεύει.
Τα ψυχολογικά των μαθητών
ΕΡ: Πως αντιμετωπίζει το σχολείο την συγκεκριμένη αυτή κατηγορία παιδιών;
ΑΠ: Το σχολείο αντιμετωπίζει το πρόβλημα με τα μέσα που του παρέχονται από το κράτος και την υπηρεσία. Πάντα όμως έχουμε το θέμα ότι δεν υπάρχουν αρκετοί ψυχολόγοι για να καλύψουν τον αυξανόμενο αριθμό των επηρεαζόμενων μαθητών και να τους στηρίξουν. Επειδή έχω και μια πιο κάθετη θέση στο όλο θέμα, πιστεύω ότι ο ψυχολόγος δεν μπορεί να κάνει θαύματα, όσοι προσπάθεια και εάν καταβάλει, όπως δεν μπορεί θαύματα να κάνει και ο γιατρός. Κι όταν το πρόβλημα πηγάζει από την οικογένεια τι βοήθεια να δώσεις;
ΕΡ: Είναι μεγάλο το ποσοστό αυτών τον μαθητών;
ΑΠ: Δεν θα πω αριθμό ή ποσοστό, υπάρχουν παιδιά τα οποία είναι διαγνωσμένα με ψυχολογικά προβλήματα αυτά όμως είναι ένα μικρό ποσοστό. Ένα σημαντικό ποσοστό παραμένει χωρίς επιστημονική διάγνωση.Το βλέπεις από τον τρόπο συμπεριφοράς των παιδιών και τον τρόπο που αντιδρούν, στο θυμό τους, στο ότι τους απασχολούν διάφορα. Και μεταξύ τους και με τους πιο μεγάλους αντιδρούν με ένα μίσος. Δεν υπάρχει ησυχία και ηρεμία, υπάρχει μια ένταση η οποία από τους εντατικούς ρυθμούς που ζούμε μεταφέρεται στο σχολείο.
Εξέλιπε ο σεβασμός στο επάγγελμα
ΕΡ: Και ο ρόλος του εκπαιδευτικού;
ΑΠ: Πριν 30 χρόνια το να ήσουν εκπαιδευτικός ήταν ένα επάγγελμα το οποίο ήταν ζηλευτό και σεβαστό. Ζηλευτό διότι είχε και τον ευρύτερο σεβασμό της κοινωνίας. Πριν 30 χρόνια οι πλείστοι των εκπαιδευτικών θεωρούσαν αυτό που έκαναν λειτούργημα και όχι επάγγελμα. Και επειδή έμαθα να λέω τα πράγματα με το όνομα τους, δεν ήταν επειδή ήταν καλύτεροι οι καθηγητές μας τότε, διότι αν τους κρίνω τώρα παιδαγωγικά είχαν ελλείψεις, και δεν ήταν ταυτόχρονα και οι πιο σωστοί ούτε στον τρόπο που έκαναν μάθημα, αλλά ούτε και σαν παιδαγωγοί. Όμως το όλο κλίμα και η όλη κοινωνία τους βοηθούσαν στις αδυναμίες τους, αφού οι μαθητές ήταν πιο μελετηροί και πιο φρόνιμοι. Σήμερα αυτά δεν υπάρχουν, ο καθηγητής πρέπει να είναι πολύ πιο ικανός από πλευράς κατάρτισης αλλά και από πλευράς παιδαγωγικής ικανότητας για να ανταπεξέλθει στο περιβάλλον της σημερνής τάξης. Δεύτερον, εξέλιπε και ο σεβασμός από την κοινωνία στους εκπαιδευτικούς (είναι άλλο θέμα το γιατί).Οι εκπαιδευτικοί μπορεί να μπήκαν στο επάγγελμα με πολλές φιλοδοξίες και να έβλεπαν το επάγγελμα σαν λειτούργημα, αλλά με την πάροδο του χρόνου αυτό αδυνάτισε και σε συνδυασμό με τα προβλήματα που ανακύπτουν, πλέον έχουμε εκπαιδευτικούς που το θεωρούν καθαρά βιοποριστικό επάγγελμα, και εκεί αρχίζει το πρόβλημα.
ΕΡ: Υπάρχουν προβληματικοί εκπαιδευτικοί;
ΑΠ: Να το θέσω ως εξής .Η στατιστική είναι μια πολύ σπουδαία επιστήμη με σπουδαίες ικανότητες. Και όπως στατιστικώς προκύπτει σε όλα τα επαγγέλματα ένας αριθμός υπαλλήλων, παρουσιάζει κάποια προβλήματα. Όταν δε μιλούμε για 6.000 εκπαιδευτικούς ποιό είναι άραγε το στατιστικά αποδεχτό ποσοστό μη αποτελεσματικών; Το 2%,το 3%; Τι κάναμε όμως εμείς σαν κράτος, για να κρατήσουμε σε αποδεκτό ποσοστό τους μη αποτελεσματικούς εκπαιδευτικούς; Να θυμίσουμε πως γίνεται η επιλογή των καθηγητών από ένα κατάλογο με μόνο κριτήριο την ημερομηνία απόκτησης του πτυχίου;
Αυτό είναι και το κριτήριο επάρκειας του πρωτοδιοριζόμενου. Κι όμως, ανεπαρκής γιατρός ονομάζεται αυτός που δεν μπορεί για παράδειγμα να κάνει με επιτυχία μια εγχείρηση ή την σωστή διάγνωση. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως ανεπαρκής εκπαιδευτικός αυτός που δεν κατέχει το γνωστικό του αντικείμενο; Για να διοριστεί κάποιος στον εκπαιδευτικό τομέα πρέπει να έχει πανεπιστημιακό δίπλωμα στην ειδικότητα του. Άρα μπορεί κάποιος να θεωρήσει για παράδειγμα ότι ο μαθηματικός ή ο φιλόλογος που είναι αναγνωρισμένος από πανεπιστήμιο και διορισμένος από το κράτος, ότι είναι ανεπαρκείς στο γνωστικό επίπεδο;
Που διπιστώνεται η ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού
ΕΡ: Επομένως αλλού εντοπίζεται η ανεπάρκεια…
ΑΠ: Η ανεπάρκεια του δεν είναι στο γνωστικό επίπεδο αλλά στο ότι δεν διαθέτει την ικανότητα μεταφοράς γνώσεων στους μαθητές του, για αυτό και δεν μπορείς να γίνεις εκπαιδευτικός χωρίς να έχεις την ικανότητα μέσα σου, έστω και αν έχεις την δυνατότητα επιμόρφωσης από σεμινάρια. Η ανεπάρκεια έχει να κάνει επίσης και με την ικανότητα να επιβάλλεις την απαραίτητη πειθαρχίας στην τάξη για την διεξαγωγή του μαθήματος και με την ικανότητα να επικοινωνείς με τους μαθητές σου, να τους εμπνέεις και να κερδίζεις το σεβασμό και την εμπιστοσύνη. Οπότε ναι, έχουμε και ανεπαρκείς εκπαιδευτικούς αλλά δεν μπορείς να εφαρμόσεις αυτό που εφαρμόζουν π.χ. τα ιδιωτικά σχολεία, δηλαδή της εργοδότησης με συμβόλαιο. Οπου αν δεν κάνει κάποιος σωστά τη δουλιά του τον ερχόμενο χρόνο δεν θα του ανανεωθεί το συμβόλαιο. Βεβαίως και αυτό είναι επικίνδυνο αφού κανείς δεν μπορεί εδώ να αποκλείσει το ενδεχόμενο της αυθαιρεσίας του εργοδότη.
