ΤΟΥ ΞΕΝΗ Χ. ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ*
Γιορτάζοντας αυτές της μέρες τις εθνικές μας επετείους, συνειδητοποιούμεν ολοένα και περισσότερο ότι εκλείπουν από την καθημερινότητα μας οι διαχρονικές αξίες του Ελληνικού Πολιτισμού.
Αναντίλεκτα, οι οικονομικές συνθήκες που διαμορφώνονται στην Ελλάδα και την Κύπρο λαμβάνουν τα χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής κρίσης και παράλληλα υποθηκεύουν το μέλλον της κοινωνίας και των επόμενων γενεών. Είναι γεγονός ότι, παρά το μέγεθος και τη σημασία της κρίσης, το πολιτικό σύστημα δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών, ούτε στην βούληση των πολιτών για μια νέα πολιτική αναγέννηση η οποία θα εμπνεύσει την κοινωνία.
Το ενθαρρυντικό είναι ότι η ελληνική ψυχή ουδέποτε καθυποτάχθηκε. Η πίστη στο ιδανικό της πατρίδας και στις ακατάλυτες αξίες του έθνους ουδέποτε εξέλιπαν από το καθημερινό οξυγόνο των Ελλήνων που τους κρατεί ζωντανούς και έτοιμους να αναγεννηθούν όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου.
Ο πολιτικός πολιτισμός ή άλλως πως πολιτισμός ψυχής που ενσαρκώθηκε στο πρόσωπο του Ιωάννη Καποδίστρια, απετέλεσε τον θεμελιό διακυβέρνησης της Ελλάδας στα πρώτα μεταπελευθερωτικά χρόνια. Σύμφωνα με τον Καποδίστρια, ο όρος πολιτικός πολιτισμός εστιάζεται στους τρόπους «ευπρεπούς συμπεριφοράς» ανάμεσα στους πολιτικούς αντιπάλους ώστε η πολιτεία, να αποτελέσει εκπαιδευτήριο που να εμπνέει την αρετή, να μη διδάσκει το έχειν και το κατέχειν αλλά να προάγει το δημόσιον συμφέρον και να αντιστέκεται σθεναρώς σε επερχόμενα δεινά.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος ανέλαβε τον άχαρο ρόλο της συγκρότησης κράτους με τη λήξη της Επανάστασης του 1821, επιθυμούσε τη δημιουργία ενός έμψυχου κράτους που οι ίδιοι οι πολιτικοί να γίνονται υποδείγματα, να εμπνέουν και να παραδειγματίζουν με την προσωπική και δημόσια ζωή. Και ασφαλώς να είναι έτοιμοι να θυσιαστούν, αν χρειασθεί για χάριν του καλού της πατρίδας.
Ασφαλώς, η φωνή που ακούγεται μέσα του δεν ήταν άλλη από τη φωνή της προσφοράς, όχι μόνο υλικής αλλά και πνευματικής. Τον διακατείχε η κοσμοθεωρία της πλατωνικής «μέθεξης» ή της πρόσκτησης της αρετής (κεκτημένο στοιχείο από τις φιλοσοφικές του σπουδές στην Ιταλία), καθώς και της χριστιανικής πίστης, στοιχείο της οικογενειακής του παράδοσης.
Προκειμένου να εδραιώσει πνευματικές αρχές για την ανασυγκρότηση της χώρας έρριξε όλο το βάρος της πολιτικής του σε τρεις παράγοντες: στην Παιδεία, στην εδραίωση του κύρους της Εκκλησίας και στη συμπεριφορά των αρχόντων, δηλαδή των πολιτικών προσώπων, των οποίων η στάση ζωής θα πρέπει να παραδειγματίζει και να εμπνέει τον πολίτη με τις αξίες του πολιτισμού. Σήμερα που Κύπρος και Ελλάδα είναι βυθισμένες σε θλιβερά αδιέξοδα, έχουμε υπέρτατο χρέος έναντι των επόμενων γενεών των Ελλήνων, να μετουσιούσουμε σε πράξη τους στοχασμούς του Καποδίστρια. Αντί να καταριόμαστε το σκοτάδι, καλύτερα ας ανάψει ο κάθε ένας από μας μια λαμπάδα ανεσπέρου φωτός. Αυτή τη λαμπάδα κρατούσε άσβεστη ο Τάσος Μητσόπουλος, ως άνθρωπος και ως πολιτικός, στο πρόσωπο του οποίου ενσαρκώθηκε ο πολιτικός πολιτισμός, θυμίζοντας μας τον ευπατρίδη Ιωάννη Καποδίστρια.
* Προέδρου Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού.
