H σύγχρονη αντίληψη στην εκπαίδευση απαιτεί την γνώση να μην δίνεται «έτοιμη» αλλά αυτή να αποκτάται μέσω έρευνας ακόμα απαιτεί οι ίδιοι οι μαθητές να γίνονται «παραγωγοί γνώσης». Ο διαγωνισμός «ΜΕΡΑ», ο οποίος διοργανώνεται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Υπουργείο παιδείας δίνει ακριβώς αυτή τη δυνατότητα στους μαθητές μας.
Το Γυμνάσιο Φανερωμένης Λάρνακας συμμετείχε φέτος στο διαγωνισμό αυτό με εφτά μαθητές της Γ’ τάξης του σχολείου μας (Ραφαέλλα Σάντη, Μαρία Θεοχάρους, Δημήτρης Γιαννακόπουλος, Μιχάλης Χ”Kωνσταντής, Λιλάβ Χουσεΐν, Μαρίνα Κισούδη και Αναστασία Παντελή) και απέσπασε το πρώτο βραβείο. Την ερευνητική ομάδα καθοδήγησε και συντόνισε ο υποφαινόμενος, καθηγητής Σχεδιασμού και Τεχνολογίας στο Γυμνάσιο Φανερωμένης κ. Θεόδωρος Δημοσθένους και έμπειρη ερευνήτρια ήταν η φιλόλογος του λυκείου Αγ. Γεωργίου Λάρνακας και εν μέρη αποσπασμένη στο ΚΕΕΑ κ. Ελένη Παπαϊωάννου).
Το θέμα μας της έρευνάς μας ήταν να διαπιστώσουμε σε ποιο βαθμό είναι ικανοποιημένοι οι μαθητές του σχολείου από το περιβάλλον του σχολείου τους. Το σχολικό περιβάλλον σε αυτή την έρευνα, ερευνήθηκε με βάση τρεις άξονες (χώρος, σχέσεις εντός σχολείου, διαδικασίες) που δημιουργήθηκαν για να απεικονίσουν τη σχολική πραγματικότητα με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των εμπειριών των μαθητών.
Προσπαθήσαμε να φτάσουμε στο σκοπό μας απαντώντας τα ερευνητικά μας ερωτήματα. Χρησιμοποιήσαμε τρία ερευνητικά εργαλεία συλλογής δεδομένων: (δείγμα ήταν μαθητές της Β' και Γ' τάξης) (α) Ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο (χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα “google forms”), (β) Προσωπική συνέντευξη και (γ) Αναστοχαστικό ημερολόγιο. Θεωρούμε ότι η έρευνα μας κατέληξε σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα όπως:
Χώρος - Οι μαθητές φαίνονται σχετικά ικανοποιημένοι σε σχέση με το χώρο (αυλή, κτίριο), όμως συγκεκριμένα αναφέρονται ότι δεν τους αρέσει ο χώρος της τάξης. Φαίνεται όμως ότι γενικά οι σχολικοί χώροι δεν παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο στη διαδικασία της μάθησης αλλά ούτε και επηρεάζουν πολύ σημαντικά το βαθμό ικανοποίησης των μαθητών στο σχολικό περιβάλλον.
Σχέσεις εντός σχολείου - Όπως φάνηκε από την έρευνά μας οι ανθρώπινες σχέσεις εντός του σχολείου παίζουν σημαντικότατο ρόλο. Οι σχέσεις μεταξύ των μαθητών είναι άριστες (εκτός από μεμονωμένες περιπτώσεις). Οι σχέσεις μεταξύ μαθητών και καθηγητών φαίνεται να έχουν πρόβλημα. Πολλοί μαθητές θεωρούν ότι αρκετοί καθηγητές τους απλά κάνουν το μάθημα τους χωρίς όμως να νοιάζονται για τον μαθητή-άνθρωπο. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις οι μαθητές δήλωσαν ότι δεν εμπιστεύονται πολλούς από τους καθηγητές τους. Οι μαθητές ζητούν ηλικιακά νεότερους καθηγητές οι οποίοι θα διακατέχονται από περισσότερη ευγένεια και ενθουσιασμό από τους περισσότερους καθηγητές που έχουν τώρα.
Διαδικασίες – Οι μαθητές φαίνεται να συμμετέχουν σε δραστηριότητες εκτός μαθήματος που αφορούν όμως στο σχολείο (αθλητισμός, συμμετοχή σε διαγωνισμούς, ευρωπαϊκά προγράμματα κλπ.) οι δραστηριότητες αυτές προσφέρουν ικανοποίηση στους μαθητές και τις επιζητούν.
Ένα άλλο συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η έρευνά μας είναι ότι πολλοί μαθητές πιστεύουν πως οι γνώμη τους δεν λαμβάνεται υπόψη και ότι στο σχολείο γίνονται διακρίσεις και έτσι αισθάνονται αδικημένοι.
Σε σχέση με την μαθησιακή διαδικασία, φαίνεται ότι οι περισσότεροι καθηγητές προετοιμάζουν σωστά τους μαθητές (διαγωνίσματα). Οι μαθητές επίσης ανέφεραν ότι ο τρόπος αξιολόγησής τους θα πρέπει να αλλάξει και θα προτιμούσαν να αξιολογούνται μέσω εργασιών (projects) παρά από ένα ή δύο διαγωνίσματα.
Επιπρόσθετα, οι μαθητές προχώρησαν σε μια σειρά από άλλες εισηγήσεις όπως: Δημιουργία στο σχολείο κλειστής αίθουσας πολλαπλής χρήσης, μείωση του σχολικού ωραρίου, δηλαδή μείωση των περιόδων διδασκαλίας (εδώ μάλλον το υπουργείο κάνει το αντίθετο, προσπαθώντας να εντάξει όσο το δυνατό περισσότερες περιόδους διδασκαλίας εντός του δεδομένου σχολικού χρόνου αυξάνοντας έτσι τις εβδομαδιαίες περιόδους διδασκαλίας).
ΟΙ μαθητές μέσα από τη συμμέτοχή τους στο διαγωνισμό αυτό έχουν αποκτήσει σημαντικές εμπειρίες και γνώσεις σχετικά με την διαδικασία της έρευνας. Έννοιες όπως: «Ερευνητικά ερωτήματα», «Οδηγός συνέντευξης», «Τριγωνισμός αποτελεσμάτων», «Ηθική πλευρά της έρευνας» κλπ. Έχουν πλέον αποκτήσει νόημα για αυτούς και σίγουρα θα τους βοηθήσουν στην μετέπειτά τους πορεία.
Ο διαγωνισμός αυτός είναι από τους λίγους που ανταμείβουν τόσο ηθικά όσο και υλικά τις ερευνητικές ομάδες που διακρίνονται. Το σχολείο μας θα χρησιμοποιήσει το χρηματικό έπαθλο σε εκπαιδευτικό ταξίδι στην Αθήνα. Οι μαθητές μαζί με τους καθηγητές τους θα επισκεφτούν ερευνητικά κέντρα στην Αθήνα, όπως το Εθνικό Κέντρο Ερευνών κλπ. όπου θα έχουν τη μοναδική ευκαιρία να δουν από πρώτο χέρι άλλες διαστάσεις στον τομέα της έρευνας.
Τέλος, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους φορείς που διοργανώνουν αυτό τον τόσο σημαντικό διαγωνισμό και ειδικά τους λειτουργούς του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας για την άψογη συνεργασία τους και την ειλικρινή τους προθυμία να μας βοηθήσουν όποτε τους χρειαστήκαμε.
Θεόδωρος Δημοσθένους
Καθ. Σχεδιασμού και Τεχνολογίας
Γυμνάσιο Φανερωμένης Λάρνακας
