Θελήσαμε να τη γνωρίσουμε και να έχουμε μια κουβέντα μαζί της. Την πήραμε τηλέφωνο στο κινητό. Ήταν απασχολημένη και πολύ ευγενικά μας ζήτησε να την πάρουμε σε δέκα λεπτά. Γλυκιά, καλοσυνάτη, με έντονη την αίσθηση του χιούμορ και του αυτοσαρκασμού, νέα στην ψυχή και στο πνεύμα.
Η κυρία Χριστοθέα Πελεκάνου, ή αλλιώς Χρίστα, όπως τη φωνάζουν οι συμφοιτητές της, είναι το πρόσωπο που μας απασχόλησε τις τελευταίες μέρες και τη γνωρίσαμε μέσα από τα ΜΜΕ. Μας μίλησε με μεγάλη ευχαρίστηση και μοιράστηκε απλόχερα στιγμές από τη ζωή της. Ο Απελευθερωτικός Αγώνας του ’55-59, η φυλακή, η φτώχεια και η «αχαριστία» που εισέπραξε από το νεοσύστατο κράτος, που δεν της έδωσε την ευκαιρία να σπουδάσει τότε. Η δουλειά της ως ξεναγός και η γνωριμία με το μετέπειτα σύζυγό της.
Ο θάνατος του αγαπημένου της συζύγου υπήρξε η αφορμή να αρχίσει αυτό που είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν στο Grey’s Inn της Μεγάλης Βρετανίας. Στην περίπτωση να αρρωστήσει από τη θλίψη της απώλειας επιλέγει κάτι που λίγες γυναίκες θα έκαναν στα 68 τους. Η αγάπη της για τα βιβλία, πάντα έκδηλη, ήταν αυτή που την ‘έσωσε’. Γράφτηκε στη Νομική του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και σήμερα, στα 72 της, απόφοιτη πλέον, συνεχίζει για μεταπτυχιακό. Το παράδειγμά της, δεν αποτελεί απλά ‘επίκαιρη είδηση’ αλλά ‘μάθημα ζωής’.
Η Νομική στο Grey’sInn της Μεγάλης Βρετανίας
ΕΡ: Κυρία Χριστοθέα πώς πήρατε την απόφαση να σπουδάσετε Νομική στο Πανεπιστήμο Λευκωσίας σε αυτή την ηλικία;
ΑΠ: Είναι η ερώτηση που μου έθεσαν πολλοί και που μου θέτουν συνέχεια. Το 1964 ήμουν νιόπαντρη και αποφασίσαμε με το σύζυγο να ανεβούμε στην Αγγλία να σπουδάσουμε Νομικά. Φτωχοί, χωρίς λεφτά, χωρίς τίποτε και με ένα κοριτσάκι. Εγγραφήκαμε στο Grey’s Inn και αρχίσαμε να σπουδάζουμε. Δουλεύαμε παράλληλα σε ένα εστιατόριο του θείου μου, αλλά ήταν δεν ήταν εύκολο να δουλεύουμε και οι δύο και να σπουδάζουμε και με ένα μωρό, έτσι αποφάσισα ότι έπρεπε ο σύζυγος να προχωρήσει.
Ο Απελευθερωτικός Αγώνας του ’55-59, η φυλακή και η κοινωνική απόρριψη
Το έκανα όμως και για έναν άλλον λόγο. Όταν τελείωσε ο Απελευθερωτικός Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. το 1955-59, όταν διώξαμε τους Άγγλους, εγώ αποφοίτησα από το Παγκύπριο Γυμνάσιο το 1959. Με είχαν συλλάβει οι Άγγλοι και με έστειλαν φυλακή γιατί διένειμα φυλλάδια. Ήμουν επαναστάτρια από μικρή. Δηλαδή κάπως διαφορετική από τη μάζα. Σε εισαγωγικά «διαφορετική» διότι όλοι έκαναν διαδηλώσεις, αλλά εγώ έκανα κάτι παραπάνω. Διένειμα φυλλάδια, με συνέλαβαν, με έστειλαν φυλακή, δικαστήριο και πάλι φυλακή. Ο πατέρας μου βγήκε από τα κρατητήρια που ήταν και αυτός και δεν είχαμε λεφτά να πάω να σπουδάσω.
Το κράτος, το νεοσυσταθέν, παρόλο που ήμασταν, κατά κάποιο τρόπο, κινητήρια δύναμη για να ιδρυθεί το κράτος, φάνηκε αχάριστο, όπως μέχρι σήμερα φαίνεται αχάριστο σε ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια. Όταν ζήτησα βοήθεια να πάω στην Αθήνα για να σπουδάσω δεν έδειξαν καθόλου ενδιαφέρον, παρόλο που ήμουν και καλή μαθήτρια. Έτσι πήγα να εργαστώ στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις για να βοηθήσω τα οικονομικά της οικογένειας. Διότι τριάμισι χρόνια φυλακή, χωρίς εισόδημα, καταλαβαίνετε. Γνώρισα ένα παιδί (τον μετέπειτα σύζυγό μου), το οποίο ήταν φτωχό, από οικογένεια άσημη και όταν το άκουσε ο κύκλος μου, γιατί τότε οι αγωνιστές του ’55-59 ήμασταν η ελίτ της κοινωνίας, αμέσως αντέδρασαν όλοι και δεν με ήθελαν στην παρέα τους. Και έτσι σχεδόν με απέρριψαν. Εγώ τότε σκέφτηκα ότι κάποια μέρα ο άντρας μου θα φτάσει πολύ ψηλά, γιατί ήταν έξυπνο παιδί, και πραγματικά κατάφερε να τελειώσει νομικά στην Αγγλία. Ήρθαμε πίσω και στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις διορίστηκε σιγά, σιγά ως ο νεαρότερος Διευθυντής των Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ανέβηκε ψηλά και αφυπηρέτησε ως Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Έγινε εμπειρογνώμονας των Ηνωμένων Εθνών σε θέματα κοινωνικών ασφαλίσεων στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εργασίας και η φήμη του βγήκε από τα σύνορα της Κύπρου. Εγώ μεγάλωνα την κόρη μας, τον συνόδευα στα ταξίδια του και ζήσαμε μάλιστα στην Καραϊβική ένα χρόνο.
Η απόφαση για τη Νομική Σχολή στα εξηνταοκτώ
ΕΡ: Με τι ασχολήστο πριν από αυτό;
ΑΠ: Το 1978 μπήκα στη Σχολή Ξεναγών. Είμαι αδειούχος ξεναγός. Και εργαζόμουν ως ξεναγός μέχρι που έχασα τον άντρα μου από καρδιά το 1999. Επειδή ήταν πολύ βαρύ το πλήγμα, η κόρη μου ήταν παντρεμένη με δύο παιδιά, (είναι και εκείνη δικηγόρος και η κόρη της και ο εγγονός μου που σπουδάζει) σκέφτηκα ότι εμείς που χάνουμε ένα αγαπητό μας πρόσωπο και τα παιδιά μας έχουν φύγει από τη φωλιά μας, τους «φορτωνόμαστε» και γινόμαστε λίγο απαιτητικοί. Επειδή είμαι πολύ αξιοπρεπής, ακόμα και με τα παιδιά μου, και επειδή τα αγαπώ ιδιαίτερα, δεν ήθελα να τους «φορτωθώ» καθόλου. Έτσι είπα θα κάνω κάτι για να με απασχολήσει και να μείνω υγιής στο μυαλό. Όταν είδα σε δημοσίευση ότι το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας ίδρυσε Νομική Σχολή, η οποία το 2008 ήταν η μόνη αναγνωρισμένη, αμέσως αποτάθηκα. Μάλιστα μου είχαν πει τότε: «Μα γιατί δεν κάνεις κάτι άλλο;». Βεβαίως οι άνθρωποι είδαν την ηλικία μου, σου λένε 68 χρονών μήπως δεν ξέρει ότι η Νομική είναι πολύ πολύ απαιτητική επιστήμη. Εγώ είπα ότι θα προσπαθήσω και ότι αυτό θέλω.
ΕΡ: Πώς το αντιμετώπισαν τα κοντινά σας πρόσωπα;
ΑΠ: Τα παιδιά μου το θεώρησαν φυσιολογικό γιατί ήμουν πάντα μέσα στα βιβλία. Ως ξεναγός νομίζω έχω την πιο μεγάλη βιβλιοθήκη που έχει σχέση με το επάγγελμα του ξεναγού, διότι αγαπώ τα βιβλία. Ο γαμπρός μου είναι φιλόλογος, η κόρη μου δικηγόρος και ήταν και αυτοί μέσα στα βιβλία, έτσι κατάλαβαν ότι άρχισε να με βοηθά το διάβασμα. Γιατί η αλήθεια είναι ότι άρχισα να καταρρέω μετά το θάνατο του συζύγου μου. Είχα αρχίσει να νιώθω ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και ότι ίσως να χρειαζόμουν βοήθεια ιατρική. Με το να αρχίσω να διαβάζω τα ξέχασα όλα. Είστε οι πρώτοι που το λέω αυτό, τους τελευταίους τρεις μήνες που είχα εντατικά μαθήματα για το πτυχίο δεν πήγα ούτε στο κοιμητήριο μήπως αναστατωθώ και δεν καταφέρω να διαβάσω.
Η απόρριψη από την κοινωνία για δεύτερη φορά
ΕΡ: Πώς το αντιμετώπισε ο κοινωνικός σας περίγυρος;
ΑΠ: Η κοινωνία με απέρριψε για δεύτερη φορά. Τον καιρό που παντρεύτηκα έναν άσημο και τον καιρό που μπήκα στην σχολή, όπου το έλεγα -άρχισα αναγκαστικά να ξεκόβω γιατί δεν είχα χρόνο λόγω του διαβάσματος- η απάντησή τους ήταν: «Γιατί το κάνεις; Τι θα σου αποδώσει;» Καταλάβαινα ότι ήταν και ειρωνικός ο τρόπος που το αντιμετώπιζαν. Συγγενείς, ξένοι, γείτονες, φίλοι.
Το Β΄ μέρος, στο έγγραφο που ακολουθεί:
