ΤΟΥ ΘΕΜΗ ΠΟΛΥΒΙΟΥ*
Με αφορμή άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Φιλελεύθερο την Κυριακή 6 Ιουλίου 2014 για τις συνθήκες εργασίας και τους μισθούς των εκπαιδευτικών, κάποιοι άσπονδοι φίλοι μας, νόμισαν ότι βρήκαν την κατάλληλη ευκαιρία και άρχισαν να μας πετροβολούν και πάλι με τις γνωστές λέξεις και φράσεις του τύπου «καλοπληρωμένοι», «καλοβολεμένοι», «παίρνετε τους ψηλότερους μισθούς» και άλλα παρόμοια.
Η συγγραφέας του άρθρου, φίλη δημοσιογράφος Χριστίνα Κυριακίδου παραθέτει κάποια στοιχεία, που πήρε από το δίκτυο Ευρυδίκη και τα οποία αφορούν τους Ευρωπαίους εκπαιδευτικούς. Πιστεύουμε και θα το αποδείξουμε στη συνέχεια, ότι για την Κύπρο τα στοιχεία είναι παραπλανητικά και δεν δίνουν την πραγματική εικόνα, ειδικά, όταν στεγάζονται κάτω από τον τίτλο «Στην Κύπρο οι υψηλότεροι μέγιστοι μισθοί».
Ξεκινώντας από το θέμα των μισθών και κάμνοντας ειδική αναφορά για τους μέγιστους μισθούς το άρθρο αναφέρει ότι «οι ψηλότεροι μέγιστοι μισθοί σε σύγκριση με το κατά κεφαλή εισόδημα εμφανίζονται στην Κύπρο (282%)».
Θεωρούμε πέρα για πέρα λανθασμένο και παραπλανητικό το συμπέρασμα, για τον απλούστατο λόγο ότι πρέπει να ληφθούν υπόψιν και πολλές άλλες παράμετροι, πριν την εξαγωγή του συγκεκριμένου συμπεράσματος.
Κατ’αρχήν έχει σημασία η αφετηρία της μισθοδοσίας ενός εκπαιδευτικού που σε πολλές χώρες, με βάση στοιχεία του ΟΟΣΑ είναι ψηλότερη από την Κύπρο.
Ακόμη, πρέπει να ληφθούν υπόψιν και τα άλλα ωφελήματα που παίρνουν οι εκπαιδευτικοί των χωρών της Ε.Ε., που τα παραθέτει στο άρθρο η φίλη δημοσιογράφος, όπως επιδόματα, υπερωρίες κ.α., κάτι που δε συμβαίνει με τους εκπαιδευτικούς της Κύπρου.
Και είμαι σίγουρος ότι στα συγκεκριμένα στοιχεία δεν λήφθηκαν υπόψιν και ούτε υπολογίστηκαν οι μειώσεις μισθών που ξεκίνησαν από το 2011 και που ανέρχονται για τους εκπαιδευτικούς περίπου στο 30%.
Επιπρόσθετα, μειώθηκαν κατά 10% οι μισθοί των νεοεισερχόμενων εκπαιδευτικών.
Τώρα σ’ ό, τι αφορά τα στοιχεία για τη μισθοδοσία να αναφέρουμε ότι ο μέσος όρος των ετήσιων αποδοχών του αρχικού μισθού των καθηγητών για τις χώρες του ΟΟΣΑ, με βάση στοιχεία του Οργανισμού, ήταν €29.472 και ο αντίστοιχος μέσος όρος για τις χώρες της Ε.Ε. €29.459.
Ο μέσος όρος για τις χώρες του ΟΟΣΑ των ετήσιων μεικτών αποδοχών του τελικού μισθού των εκπαιδευτικών Μέσης ήταν €47.740 και ο αντίστοιχος μέσος όρος για τις χώρες της Ε.Ε. €47.374.
Να αναφέρουμε ότι ο ακαθάριστος μισθός για τους νεοεισερχόμενους εκπαιδευτικούς στην Κύπρο μειώθηκε από 2.000 ευρώ σε 1.800 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή, ο ετήσιος ακαθάριστος μισθός ανέρχεται σε 23.400, δηλαδή πιο κάτω και από τους δυο μέσους όρους αρχικής μισθοδοσίας.
Εξάλλου, να αναφέρουμε ότι ένας εκπαιδευτικός στην Κύπρο με 22 χρόνια υπηρεσία, που προήχθη στη θέση Β.Δ. παίρνει καθαρά 40.000 ευρώ επιπλέον. Κατά συνέπεια, και άλλη προαγωγή να πάρει πριν αφυπηρετήσει απλούστατα θα βρίσκεται κοντά στο μέσο όρο μισθών τόσο του ΟΟΣΑ όσο και της ΕΕ.
Και σ’ αυτά δεν υπολογίζεται το γεγονός ότι το 25% της υπηρεσίας του ο Κύπριος εκπαιδευτικός το υπηρετεί εκτός έδρας και είναι υποχρεωμένος να πληρώνει για τη μετακίνηση, ανάλογα με την περιοχή που υπηρετεί από 300 μέχρι 500 ευρώ το μήνα.
Εκτός αυτών, όμως πρέπει να ληφθεί υπόψιν πόσο χρονικό διάστημα υπηρετεί στην υψηλότερη βαθμίδα ένας Κύπριος και ένας Ευρωπαίος εκπαιδευτικός.
Στην Κύπρο είναι για πολύ λίγα χρόνια, αφού λόγω του αναχρονιστικού συστήματος αξιολόγησης και προαγωγών, ο εκπαιδευτικός προάγεται στη θέση του Διευθυντή ή του Β.Δ.Α. λίγο πριν την αφυπηρέτησή του, σ’ αντίθεση με τους Ευρωπαίους συναδέλφους του, που παίρνουν τις διευθυντικές θέσεις σε πολύ πιο μικρή ηλικία.
Σ’ ό, τι αφορά τον κατώτατο μισθό, ως ποσοστό του κατά κεφαλή ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), με βάση στοιχεία του ΟΟΣΑ είναι για την Κύπρο 72.7% σ’ ό,τι αφορά τον αρχικό μισθό και σ’ ό, τι αφορά τον ανώτατο 159.2% και όχι 282%, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα. Όμως και πάλι δεν μπορούμε με απλούς αριθμούς ή ποσοστά να εξαγάγουμε συμπεράσματα, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν και πολλές άλλες συνιστώσες που προαναφέραμε.
Αναλογία μαθητών
Και δυο λόγια για το μέσο όρο των μαθητών ανά εκπαιδευτικό. Στην Ευρώπη είναι 11.1 και στην Κύπρο 8.34. Αυτό όμως δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, γιατί ρίχνουν το μέσο όρο κάποιες ιδιαιτερότητες, όπως για παράδειγμα, οι μαθητές της Ειδικής Αγωγής, όπου υποχρεωτικά υπάρχει μειωμένος αριθμός παιδιών στα συγκεκριμένα τμήματα.
Οι πραγματικοί αριθμοί για την Κύπρο είναι 21 μαθητές ανά τμήμα.
Το ωράριο
Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι το ωράριο των καθηγητών της Κύπρου δεν διαφέρει από το ωράριο των εκπαιδευτικών της Ευρώπης αλλά και του κόσμου ολόκληρου. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις, υπάρχουν
χώρες (π.χ. Μάλτα, Ελλάδα, Φινλανδία, Ισπανία, κ.ά) που έχουν εκπαιδευτικό ωράριο με λιγότερες ώρες εργασίας από το ωράριο των εκπαιδευτικών της Κύπρου, αλλά και χώρες με το ίδιο ωράριο (Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, κ.ά).
Ακόμη να τονίσουμε ότι οι 24 ώρες εργασίας που εργάζονται οι εκπαιδευτικοί της Κύπρου, μόλις διοριστούν ή οι 22, 20, 18 ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας, δεν είναι μόνο αυτές που αποτελούν το ωράριο εργασίας τους. Επιπρόσθετα, οι εκπαιδευτικοί έχουν τα παρακάτω καθήκοντα – υποχρεώσεις σ’ ό, τι αφορά το ωράριο εργασίας:
Εδώ να προσθέσουμε ότι στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες οι εκπαιδευτικοί έχουν τις δικές τους αίθουσες διδασκαλίας, προσωπικό στη διάθεσή τους για τις μη εκπαιδευτικές εργασίες, σύγχρονη υποδομή, κάτι που δεν συμβαίνει στα περισσότερα σχολεία της Κύπρου, όπου οι συνθήκες εργασίας είναι απαράδεκτες.
Εξάλλου, στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε. οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν και φεύγουν, δε μένουν στο σχολείο. Σε άλλες πάλι χώρες, όπως η Πορτογαλία, οι εκπαιδευτικοί μένουν και μεσημέρι, αφού υπάρχει η υποδομή, πράγμα που δεν συμβαίνει στην Κύπρο. Κατά συνέπεια, δε μπορούμε να συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα.
Φυσικά είναι περιττό να αναφερθούμε στην παρουσία του εκπαιδευτικού καθημερινά στο σχολείο από τις 7.30π.μ. μέχρι και τις 1.35μ.μ.. Αυτό δεν συμβαίνει σε πλείστες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι εκπαιδευτικοί, αφού τελειώσουν το εκπαιδευτικό τους έργο, φεύγουν από το σχολείο.
Ακόμη, να αναφέρουμε ότι η διευθυντική ομάδα κάθε σχολείου, οι προγραμματιστές και άλλες ειδικότητες, που είναι περίπου το 40% του συνόλου των καθηγητών, μέχρι και τις 10 Ιουλίου βρίσκονται στα σχολεία, για να διεκπεραιώσουν σωρό εργασιών, ενώ από τις 20 Αυγούστου επιστρέφουν στα σχολεία, για να κάνουν τις απαραίτητες προεργασίες για την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς.
Όταν ένας εκπαιδευτικός έχει πέντε ή τέσσερις διδακτικές ώρες ημερησίως και παράλληλα στο υπόλοιπο ωράριο έχει να ετοιμάσει φωτοτυπίες, να κάνει συντονισμούς, να εφημερεύσει, να κάνει αναπληρώσεις, να δεχτεί γονείς, να μετέχει σε συνεδρίες επιτροπών (ο κάθε εκπαιδευτικός μετέχει τουλάχιστον σε 4 επιτροπές) και τόσα άλλα, τι άλλο πρέπει να πράξει;
Έναρξη και λήξη σχολικού έτους για τους εκπαιδευτικούς
Υπάρχουν αρκετές διαφορές από τη μια χώρα στην άλλη.
Στην Αυστρία, το Βέλγιο, τη Φινλανδία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία, τη Βουλγαρία και το Ηνωμένο Βασίλειο (Ιρλανδία και Σκωτία) η έναρξη και η λήξη του σχολικού έτους συμπίπτουν με αυτές των μαθητών, και στη Σκωτία οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να εργαστούν 5 μέρες επιπλέον.
Για την Κύπρο, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πολωνία η διάρκεια του σχολικού έτους για τους εκπαιδευτικούς είναι από 1/9 έως 30/6. Για τη Μάλτα 16/9 με 16/7, για τη Σλοβακία 25/8 με 8/7, για τη Σλοβενία 25/8 με 15/7 και για τη Σουηδία 15/8 με 15/6.
Στην Τσεχία οι εκπαιδευτικοί έχουν 8 εβδομάδες άδεια, την οποία επιλέγουν πρωτίστως στη διάρκεια των θερινών διακοπών.
Στη Δανία η έναρξη και η λήξη δεν καθορίζονται σε κεντρικό επίπεδο. Συνήθως οι εκπαιδευτικοί ξεκινούν λίγες μέρες πριν το σχολικό έτος των μαθητών και τελειώνουν μαζί με τους μαθητές.
Στην Εσθονία η έναρξη του σχολικού έτους για τους εκπαιδευτικούς συνήθως εξαρτάται από το σχολείο και την ειδικότητα. Η νομοθεσία ορίζει 8 εβδομάδες διακοπών, συνήθως από τα μέσα Ιουνίου ως τα μέσα Αυγούστου.
Στη Λετονία για τους εκπαιδευτικούς το σχολικό έτος αρχίζει νωρίτερα από ό, τι για τους μαθητές, αν και η ημερομηνία έναρξης και λήξης δεν ορίζονται σε κεντρικό επίπεδο. Οι καθηγητές έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν 8 εβδομάδες ετήσιας άδειας με αποδοχές το καλοκαίρι.
Στη Λιθουανία, επίσης, η άδεια για τους εκπαιδευτικούς είναι 56 ημερολογιακές ημέρες. Κανονικά, συνιστάται οι εκπαιδευτικοί να τη λαμβάνουν κατά τη διάρκεια των θερινών σχολικών διακοπών (συνήθως αυτό καθορίζεται από το σχολείο).
Στην Πορτογαλία δικαιούνται 1 μήνα άδεια κατά την περίοδο των θερινών διακοπών των μαθητών.
Διακοπές και ημέρες αργιών κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους
Όλες οι χώρες έχουν διακοπές κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και του Πάσχα, εκτός από την Ολλανδία, η οποία δεν έχει διακοπές το Πάσχα.
Οι περισσότερες χώρες έχουν τις «διακοπές του Φθινοπώρου», εκτός των Ελλάδας, Κύπρου, Ιταλίας, Πορτογαλίας, Ισπανίας και Πολωνίας.
Επίσης, αρκετές χώρες έχουν τις διακοπές «του χειμώνα – καρναβαλιού» και αρκετές χώρες διακοπές μετά το τέλος του τρίτου τριμήνου. Ο μέσος όρος των διακοπών κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους είναι 4 εβδομάδες. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν 4 εβδομάδες διακοπές (Χριστούγεννα, Πάσχα).
Επίσης, όλες οι χώρες έχουν κάποιες ημέρες μεμονωμένων αργιών (εθνικές, τοπικές γιορτές, θρησκευτικές κ.α.) που ο μέσος όρος τους είναι 10 ημέρες.
Ολόκληρο το άρθρο μαζί με τον ενημερωτικό πίνακα του ΟΟΣΑ στο πιο κάτω έγγραφ:
