Η ατελείωτη ελληνική κρίση και οι ευρύτερες προεκτάσεις


ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ*

Μπορεί να υποβαθμίστηκε ειδησεογραφικά σε κάποιο επίπεδο τις τελευταίες βδομάδες αλλά η ατελείωτη ελληνική κρίση και οι προεκτάσεις της παραμένουν μια τεράστια απειλή και πληγή. Από πλευράς Eurogroup καταβάλλεται μια προσπάθεια να παραμένει η χώρα εντός μιας μνημονιακής φιλοσοφίας. Σημειώνεται συναφώς ότι δεν φαίνεται εφικτή, τουλάχιστο στο στάδιο αυτό, αλλαγή πλεύσης από την ΕΕ είτε για λόγους ουσίας είτε για λόγους γοήτρου.  Και τούτο παρά το γεγονός ότι είναι προφανές και πλέον παραδεκτό ότι οι πυλώνες της Ευρωζώνης είναι προβληματικοί αλλά και ελαττωματικοί.  Από τη δική της πλευρά, σωστά, η Αθήνα τονίζει ότι δεν δέχεται άλλα υφεσιακά μέτρα καθώς και τη διαιώνιση μιας οικονομικής φιλοσοφίας η οποία μόνο δεινά έχει προξενήσει στη χώρα.

Στη συνάντηση Μέρκελ – Τσίπρα συνειδητά έγινε προσπάθεια να παρουσιασθεί η εικόνα ενός καλού κλίματος και να συντηρηθεί η ελπίδα μιας συμφωνίας σύντομα. Και τούτο μετά από αλλεπάλληλες δηλώσεις αξιωματούχων της Γερμανίας αλλά και της ΕΕ αφ’ ενός και της Ελλάδας αφ’ ετέρου οι οποίες επισφράγιζαν την εντύπωση ότι υφίσταται ένα τεράστιο χάσμα. Για παράδειγμα, ενώ η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση υπάρχει ταυτόχρονα η απαίτηση των εταίρων για τη δημιουργία πρωτογενώνπλεονασμάτων. Ούτως ή άλλως η δεινή πραγματικότητα – όπως ανέφερε και ο πρωθυπουργός στην επιστολή του στην Καγκελάριο - είναι ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αποπληρώσει το δημόσιο χρέος μέσα από τα υφιστάμενα δεδομένα.  Για να υπάρξει δυνατότητα αποπληρωμής έστω και μέρους των υποχρεώσεων της απαιτείται ριζική ανασυγκρότηση του χρέους καθώς και αλλαγή οικονομικής πολιτικής.  Μέχρι τώρα όμως οι πιέσεις που δέχεται η Ελλάδα είναι αφόρητες.  Χαρακτηριστικές είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του Προέδρου του Eurogroupκ. Γ. Ντάισελμπλουμ ο οποίος, μεταξύ άλλων, έθεσε θέμα κουρέματος καταθέσεων αλλά και οι επίμονες αναφορές σε περιορισμούς που πιθανώς να επιβληθούν στη μεταφορά κεφαλαίων.

Η προσκόλληση στην υφιστάμενη οικονομική φιλοσοφία προεξοφλεί αργά ή γρήγορα την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.  Μια τέτοια εξέλιξη για την Ελλάδα δεν θα αποτελεί ούτε συντριβή ούτε ήττα. Στην πραγματικότητα και εφ’ όσον συνοδεύεται με διαγραφή χρεών θα αποτελεί μια μορφή λύτρωσης ενώ ταυτόχρονα θα αποτελέσει μια μεγάληευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα. Η ελληνική κυβέρνηση συνειδητοποιεί τα διλήμματα και κατανοεί ότι η πλειοψηφία του ελληνικού λαού προτιμά λύση του προβλήματος εντός Ευρωζώνης. Όμως προετοιμάζεται και για κάθε ενδεχόμενο περιλαμβανομένου και της προσφυγής σε εθνικό νόμισμα.

Τα διλήμματα είναι σαφή: Μπορεί η Γερμανία αλλά και οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί στο σύνολό τους να λειτουργήσουν στα πλαίσια ενός νέου υποδείγματος με διαφορετικές προτεραιότητες; Τυχόν εμμονή στη διαιώνιση της υφιστάμενης αρχιτεκτονικής θα αυξήσει τις εντάσεις σε διάφορες χώρες της Ευρωζώνης.  Στην παρούσα συγκυρία η προσοχή επικεντρώνεται στην Ελλάδα. Όμως επειδή και άλλες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα σύντομα είναι δυνατό να υπάρξει και άλλη χώρα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο προσπαθεί η Γερμανία καθώς και οι θεωρητικοί απολογητές της υφιστάμενης οικονομικής φιλοσοφίας να τα εμφανίσουν. Δεν είναι μόνο θέμα εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων. Η Ελλάδα πάνω απ’ όλα χρειάζεται πολιτικές που θα ενισχύσουν τη ζήτηση και την απασχόληση. Αλλά και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να κατανοήσει ορισμένα βασικά ζητήματα. Η μεταρρύθμιση και η εξυγίανση της χώρας αφορά ολόκληρη την κοινωνία. Δεν μπορεί να προωθηθεί μόνο από μέρος του πολιτικού κόσμου. Δυστυχώς η Ελλάδα σήμερα είναι μια βαθειά διηρημένη κοινωνία. Η προώθηση της κοινωνικής συναίνεσης και της εθνικής συμφιλίωσης προβάλλουν ως επιτακτική αναγκαιότητα όσο ποτέ άλλοτε. Σε σχέση με τη δημιουργία φορολογικής συνείδησηςσημειώνεται ότι μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει μια θεαματική ριζική αλλαγή. Αυτή είναι δυνατό να λάβει χώρα στα πλαίσια μιας πολιτικής χαμηλών φορολογικών συντελεστών με ψηλές ποινές μη συμμόρφωσης.

Και η Κύπρος; Παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει η κυβέρνηση προσπαθώντας να περάσει το μήνυμα άλλο Ελλάδα και άλλο Κύπρος, η πραγματικότητα είναι ότι τυχόν επιστροφή της Ελλάδας στην δραχμή θα σηματοδοτήσει την απαρχή εξελίξεων που δεν θα αφήσουν την Κύπρο ανεπηρέαστη. Το πιθανότερο σενάριο είναι την Ελλάδα να την ακολουθήσουν και άλλες χώρες. Εκ των πραγμάτων μια βασική υποψήφια θα είναι και η Κύπρος.

Το ζητούμενο είναι ναπροκύψει μια δημιουργική συμφωνία όπου αφ’ ενός η Ελλάδα θα εισέλθει σε ένα οδικό χάρτη ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων και αφ’ ετέρου η ΕΕ θα επιτρέψει στη χώρα να ανασάνει με νέες οικονομικές προσεγγίσεις. Μια τέτοια φιλοσοφία θα βοηθήσει ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό νότο αλλά και την ίδια την Ένωση να ξεπεράσει τη μεγαλύτερη πρόκληση στην ιστορία της. Σε διαφορετική περίπτωση η κλιμάκωση της κρίσης θα ανατρέψει όλα όσα επιδίωξε να οικοδομήσει η τελικά πρόχειρη εφαρμογή της νομισματικής ενοποίησης.

*Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










152