ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ*
Πάντα πίστευα πως οι αρχαίοι Έλληνες, όπως και άλλοι φυσικά λαοί, είχαν καταφέρει να συμπυκνώσουν τη σοφία με τρόπο απλό και άμεσο. Δεν μπορούσα αυτές τις μέρες με το βομβαρδισμό των αποκαλύψεων σε σχέση με τα σκάνδαλα και την παραπομπή διαφόρων στη δικαιοσύνη, να μην θυμηθώ τα όσα η ελληνική μυθολογία εν τη σοφία της κατέγραψε σε σχέση με τη δικαιοσύνη.
Όσον αφορά στο σχήμα ὓβρις→ἂτη→νέμεσις→τίσις μπορούμε να πούμε ότι οι αρχαίοι πίστευαν πως μια «ὓβρις», μια υπέρβαση δηλαδή του μέτρου, συνήθως προκαλούσε την επέμβαση των θεών, και κυρίως του Δία, ο οποίος έστελνε στον υβριστή την «ἂτην», το θόλωμα δηλαδή, την τύφλωση του νου. Η ἂτη οδηγούσε αναπόφευκτα τον υβριστή σε νέες ύβρεις οι οποίες και οδηγούσαν αναπόδραστα στην «νέμεσιν». Την οργή και εκδίκηση δηλαδή των θεών, που επέφερε την «τίσιν», την τιμωρία δηλαδή, του υβριστή.
Και κάθομαι και μετρώ τους υβριστές που γύρω μας κοκορεύονται για την καθαρότητά τους, μέχρι φυσικά, κάποιος να μιλήσει. Και εννοείται πως δεν μιλά γιατί έξαφνα τον έπιασαν οι τύψεις και τον αλυσόδεσαν, αλλά απλούστατα γιατί κάτι από όλα εκείνα που έκρυψε κάτω από το χαλί, διέφυγαν του ελέγχου του και βγήκαν στο φως. Επιλεκτικότατη φυσικά η έξοδος στο φως, αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.
Ο δικός μας ο Δίας, ενίοτε, πιστός στην παράδοση, εξαπολύει κεραυνούς ή άλλα τινά, ξεκάθαρα τους υβριστές. Δεν τους ανέχεται. Εκτός και αν ανήκουν στην ομάδα των επίλεκτων, των αδιάφθορων εκείνων που η μόνη ύβρις που διαπράττουν είναι να θεωρούν τον εαυτό τους, δικαίως και με βούλα, εκλεκτό και αδιάφθορο.
Και έρχεται μετά η ἂτη, το θόλωμα του νου που οδηγεί σε νέες αποκαλύψεις «σκουπιδιών» που δεν ανακυκλώθηκαν αλλά χώθηκαν και κρύφτηκαν κάτω από το χαλί οδηγώντας μας στο χάλι που μας χαρακτηρίζει! Και τελικά; Κανένας δεν μπορεί να το αρνηθεί και απλά συγκαλύπτει με το σοφό «δεν είμαστε καλά, αλλά πάμε καλύτερα», που παραπέμπει σε ένα από τους γνωστούς της Πυθίας χρησμούς του τύπου ήξεις - αφίξεις. Μόνο που η Πυθία, η δική μας η Πυθία, όχι η αρχαία, δεν μασά, φύλλα δάφνης, για να μιλήσει. Πρέπει σαφέστατα να την ασημώσεις με μίζες χοντρές. Αν μάλιστα οι μίζες δεν είναι αρκετά χοντρές μπορεί και να βγάλει τη γλώσσα της βόλτα, και τότε ποιος άκουσε την Πυθία και δεν την φοβήθηκε!
Και προβάλλει η Νέμεσις. Η Οργή. Τα αστραπόβροντα των δημοσιευμάτων. Και η ιστορία παίρνει τον δρόμο της Τίσις, της Τιμωρίας. Εννοείται πάντα μέσω της Δικαιοσύνης. Ναι της γνωστής. Εκείνης που κρατά τη ζυγαριά στο αριστερό χέρι, γιατί το δεξί είναι απασχολημένο να κρατά μαχαίρι ή και ξίφος. Εννοείται πως μια προσεκτική ματιά στη ζυγαριά που κρατά θα αποκαλύψει πως είναι πειραγμένη, και πως το μαντήλι που διασφαλίζει τη συμβολική τυφλότητα, διάτρητο.
Η τυφλή δικαιοσύνη λοιπόν αναλαμβάνει να αποδώσει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι και τα του Θεού ενίοτε τω θεώ και ενίοτε τω Καίσαρι. Αναλόγως. Γιατί σίγουρα είναι τυφλή μεν, ευέλικτη και απρόβλεπτη δε.
Κανένα πρόβλημα όμως. Όλα υπό έλεγχο. Τα σκάνδαλα αν μη τι άλλο αποκαλύπτονται. Στο σημείο που το αντέχουμε τουλάχιστον. Και έχει ο Θεός. Κάποτε θα φτάσει(;) ο δρόμος ο μακρύς και στην Τίσι. Η Τιμωρία εξάλλου δεν είναι αυτοσκοπός. Σκοπός είναι να δώσουμε στο λαό άρτο και θεάματα. Με τον άρτο δυσκολευόμαστε ακόμη, γιατί ο λαός άκουσε πως δήθεν κάποιοι τρώνε παντεσπάνι και θέλει και αυτός. Όσον αφορά όμως τα θεάματα, μια χαρά τα πάμε. Στα λιοντάρια έχουμε ακόμη απόθεμα μεγάλο να ρίξουμε.
Άσχετο(;) αλλά ακόμη μια απόδειξη του πόσο «σχετικά» έχουμε καταντήσει τα πάντα είναι και το θέμα της φανέλας. Τα 2 μέτρα και 2 σταθμά είναι πολύ λίγα –είπαμε, η ζυγαριά είναι σαφέστατα πειραγμένη- Για την κόκκινη φανέλα με το μισοφέγγαρο ξεσηκώθηκε επανάσταση. Για τις επισκέψεις, τα ψώνια, τα καζίνο, τα φαγοπότια στα κατεχόμενα, για τα κοινά θέατρα και τα πανηγύρια του πολιτισμού, για τις επίσημες επισκέψεις στον κατοχικό εχθρό και τις επαφές σε υψηλότατο επίπεδο, για τις διακοπές στην «Ιστανμπούλ», άλλα είναι και τα μέτρα και τα σταθμά. Η φανέλα όμως ενόχλησε. Γιατί έγινε εικόνα και την είδαμε. Γιατί οι εικόνες λένε όσα χίλιες λέξεις. Γιατί διυλίζουμε τον κώνωπα και καταπίνουμε την κάμηλον χρόνια τώρα. Ή γιατί έπρεπε να ρίξουμε άλλον ένα στα λιοντάρια για να χορτάσει ο λαός θεάματα;
Η αλήθεια είναι πως στο σημείο που φτάσαμε, και έχουμε ευθύνη όλοι μας γι΄αυτό, όχι μόνο όσοι μας κυβερνούν, τους οποίους εμείς ψηφίζουμε, εμείς προσκυνούμε, αλλά και χρησιμοποιούμε όταν τους χρειαζόμαστε, εμείς οι αδέκαστοι που δεν σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας, στο σημείο που φτάσαμε λοιπόν, αν χάσουμε την εμπιστοσύνη μας και στη δικαιοσύνη, τότε πάνε και τα αυγά και τα καλάθια. Κάποιος πρέπει επιτέλους να κτυπήσει τα αυγά. Άντρας ή γυναίκα, το φύλο δεν έχει καμία απολύτως σημασία και κανένα συνειρμό ή σεξιστικό υπονοούμενο. Απλά, να τα κτυπήσει δυνατά, πολύ δυνατά, για να σπάσουν. Καλό Πάσχα.
* Εκπαιδευτικός
