ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ*
Οι Ιάπωνες είναι ευφυείς, μορφωμένοι, υγιείς, εργατικοί, έχουν καλούς τρόπους και διακρίνονται για το σεβασμό τους προς τους άλλους ανθρώπους, τα ζώα και τη φύση. Όλα αυτά, οι ειδικοί πιστεύουν, οφείλονται στο εκπαιδευτικό τους σύστημα και συγκεκριμένα στην καλά δομημένη Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, η οποία είναι υποχρεωτική και έχει συμβάλει δραστικά στο σχεδόν μηδαμινό ποσοστό αναλφαβητισμού της χώρας (το 99% του πληθυσμού είναι εγγράμματο).
Η Δημοτική Εκπαίδευση διαρκεί 6 χρόνια και το ακαδημαϊκό έτος ξεκινά την 1η Απριλίου. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η πρώτη μέρα του σχολείου συμπίπτει με τον ερχομό της Άνοιξης και τα πιο όμορφα φυσικά φαινόμενα, όπως η άνθιση των κερασιών (η ανθοφορία των κερασιών για τους Ιάπωνες συμβολίζει τα νιάτα, την ομορφιά, την ευημερία και την εφημερία της ζωής)..
Είναι αξιοσημείωτο επίσης το γεγονός ότι όλοι οι μαθητές των δημοτικών σχολείων της Ιαπωνίας πηγαίνουν στο σχολείο με τα πόδια σε ομάδες, με επικεφαλής παιδιά της Στ΄ Δημοτικού και στα σταυροδρόμια βρίσκονται εθελοντές γονείς οι οποίοι βοηθάνε στη διασταύρωση.
Τα ιαπωνικά σχολικά κτίρια είναι απλώς αλλά λειτουργικά. Η έλλειψη της διακόσμησης και των πολλών επίπλων είναι σκόπιμη για να βοηθήσει τα παιδιά να είναι συγκεντρωμένα στη μάθηση και την οικοδόμηση του χαρακτήρα τους. Παρόλα αυτά, τα σχολεία έχουν άριστες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, όπως αίθουσες διδασκαλίας, μουσικής και τέχνης, εργαστήρια Η/Υ, βιβλιοθήκες, γυμναστήρια, γήπεδα στίβου, υπαίθριες παιδικές χαρές και ένα σημαντικό ποσοστό (περίπου 75%) πισίνες.
Οι μαθητές στην Ιαπωνία δεν γράφουν διαγωνίσματα μέχρι τη Δ΄ Δημοτικού επειδή ο στόχος του σχολείου τα τρία πρώτα χρόνια είναι η προσωπική υγιεινή, η καλή διατροφή, ο ύπνος, η ανάπτυξη του χαρακτήρα τους και οι καλοί τρόποι. Τα παιδιά μαθαίνουν να δουλεύουν ομαδικά, να σέβονται, να εκτιμούν, να είναι γενναιόδωρα, υπομονετικά, συμπονετικά, δίκαια και να έχουν αυτοέλεγχο.
Το σχολικό πρόγραμμα όλων των δημοτικών σχολείων της Ιαπωνίας έχει τρεις κύριες ομάδες: ακαδημαϊκά θέματα, ηθική εκπαίδευση και ειδικές δραστηριότητες. Τα ακαδημαϊκά θέματα περιλαμβάνουν τα ακόλουθα μαθήματα: Ιαπωνικά (γλώσσα, καλλιγραφία και ποίηση), κοινωνικές μελέτες (με έμφαση στην ανεξαρτησία των παιδιών και την ευθύνη τους για συλλογική ευημερία), Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά, Αγγλικά, Μουσική, Τέχνες, Εικαστικά, Φυσική Αγωγή και Χορό. Η ηθική εκπαίδευση διδάσκει στους μαθητές ηθικές αξίες όπως είναι η εντιμότητα, η ακεραιότητα, η μετριοφροσύνη, ο σεβασμός για το περιβάλλον, η συμπόνια, η υπακοή και η εκτίμηση της δικής τους, αλλά και των άλλων χωρών, κουλτούρα. Τέλος, οι ειδικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν σχολικές εκδρομές, εκδηλώσεις, ομίλους, διαγωνισμούς και τελετές που χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν στην ανάπτυξη του χαρακτήρα των παιδιών και να τονίσουν την σημασία της ομαδικότητας και συνεργασίας.
Το μεσημέρι όλοι οι μαθητές λαμβάνουν ένα πλήρες και ισορροπημένο γεύμα το οποίο επιμελούνται διατροφολόγοι και μαγειρεύεται από σεφ. Το μεσημεριανό γεύμα επίσης χρησιμοποιείται σαν άλλη μέθοδος διδασκαλίας αφού λαμβάνεται στην τάξη με τον δάσκαλο, ο οποίος δείχνει στους μαθητές τον σωστό τρόπο κατανάλωσης φαγητού. Επιπρόσθετα σε αυτή την ανεπίσημη ατμόσφαιρα, μαθητές και δάσκαλος επικοινωνούν και χτίζουν καλές σχέσεις.
Μετά το γεύμα όλοι οι μαθητές για 20 λεπτά καθαρίζουν τους διαδρόμους, τις αίθουσες διδασκαλίας, το κυλικείο και τις τουαλέτες, μια δραστηριότητα που θεωρείται πολύ σημαντική για τη διδασκαλία της υπευθυνότητας, της εκτίμησης, της φροντίδας, τον σεβασμό για όλες τις εγκαταστάσεις του σχολείου και για την ανάπτυξη του χαρακτήρα των παιδιών. Στη συνέχεια, μετά από ακόμα δύο περιόδους, η μέρα τελειώνει και ομαδικά οι μαθητές πηγαίνουν στα σπίτια τους.
Αναμφίβολα η ολιστική και η καλά οργανωμένη Δημοτική Εκπαίδευση της Ιαπωνίας όχι μόνο παράγει μορφωμένους και με καλούς τρόπους ανθρώπους αλλά επίσης θέτει τα θεμέλια μιας αρμονικής και ανθρώπινης κοινωνίας.
*Υπεύθυνος του Τμήματος Ξενοδοχειακών και Τουριστικών Σπουδών του American College
