Η εκπαίδευση στην Πάφο στα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Η Ανωτέρα Εμπορική Σχολή Πολεμίου


ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΦΥΛΑΚΤΟΥ*

ΜΕΡΟΣ Ι (Προτελευταίο)

Ιδρύθηκε το 1949 και λειτούργησε ως σχολείο μέσης εκπαίδευσης με εμπορική κατεύθυνση, ως Ανωτέρα Εμπορική Σχολή Πολεμίου. Ιδρυτής της ο Νίκος Καραπατάκης (1921-1996), ο οποίος υπηρέτησε από το 1947 ως το 1949 στο Κολλέγιο Πάφου και από το οποίο αποχώρησε διαμαρτυρόμενος.110 Διηύθυνε τη Σχολή Πολεμίου από το 1949 ως το 1959. Τον Ιούλιο του 1949, σε παγκοινοτική συγκέντρωση, αποφασίστηκε η ίδρυση σχολής μέσης εκπαίδευσης με εμπορική κατεύθυνση. Η συγκέντρωση ενέκρινε το καταστατικό του νέου σχολείου και εξέλεξε Σχολική Επιτροπεία. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Προέδρου της Σχολικής Εφορείας του σχολείου111:

η Σχολή αύτη θα είναι πολύ ευεργετική και σωτήριος δια τους φτωχούς χωρικούς, οι οποίοι με την σημερινήν κρίσιν δεν θα δύνανται του λοιπού να στέλλωσιν τα παιδιά των εις τας πόλεις λόγω των υπερόγκων εξόδων

Ήταν αναγνωρισμένη μόνο από την αποικιακή κυβέρνηση,112 η οποία από το 1952 είχε τον πλήρη έλεγχο της σχολής. Σύμφωνα με το νέο νόμο που τέθηκε σε ισχύ τον Αύγουστο του 1952, ο νέος τύπος σχολείου μέσης εκπαίδευσης, το «Δημοσίως επιχορηγούμενο σχολείο», θα βρισκόταν κάτω από τον πλήρη έλεγχο της αποικιακής κυβέρνησης. Δηλαδή, ο Κυβερνήτης, μέσω του Γραφείου Παιδείας, θα διόριζε και θα μετέθετε το διδακτικό προσωπικό, θα καθόριζε τις μισθοδοτικές κλίμακες, θα πλήρωνε τους μισθούς του διδακτικού και του άλλου προσωπικού του σχολείου, θα αποφάσιζε για τον αριθμό και τα προσόντα των εισακτέων μαθητών, θα διόριζε σε κάθε σχολείο Σχολική Εφορεία. Η Σχολική Εφορεία Πολεμίου δέχτηκε όλους τους όρους του άγγλου Διευθυντή της Παιδείας. Από το σχολικό εκείνο έτος οι μισθοί των καθηγητών του σχολείου αυξήθηκαν σημαντικά. Επειδή η σχολή δεν είχε δικό της οίκημα, στεγαζόταν, ως το 1956, σε διάφορα σπίτια της κοινότητας. Μετά τη χρονιά εκείνη, το σχολικό έτος 1956-57, το σχολείο στεγάστηκε στο κτήριο που ανεγέρθηκε με δάνειο από την Κυβέρνηση.113 Μέρος του χρέους το οποίο παρέμενε απλήρωτο ως την Ανεξαρτησία, πληρώθηκε με απόφαση του Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄.

Ο Μητροπολίτης Πάφου Φώτιος (1951-1959), το 1952, διέκοψε την οικονομική βοήθεια προς το Εμπορικό Γυμνάσιο Πολεμίου και ανάγκασε τον Πρόεδρο της Σχολικής Επιτροπής σε παραίτηση για το λόγο ότι η σχολή αυτή συνέχιζε τον εμπορικό της προσανατολισμό και διατηρούσε υπηρεσιακές σχέσεις με το Γραφείο Παιδείας.

Νέα Σχολική Εφορεία διορίστηκε από τον άγγλο Κυβερνήτη, το 1953.114 Η Σχολική Επιτροπεία άλλαξε, το 1958, την ονομασία του σχολείου σε Εμπορικό Λύκειο Πολεμίου και ένα χρόνο υστερότερα, σε Εμπορικό Γυμνάσιο. Στη διάρκεια του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα του 1955-59, οι κάτοικοι θεωρούσαν το σχολείο ως Κυβερνητικό και για το λόγο αυτόν υπήρξαν εκδηλώσεις και πράξεις εναντίον της διεύθυνσης και των καθηγητών του σχολείου.

4. Σχολικές πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις.

Με τη διοργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων τα εκπαιδευτήρια πρόσφεραν στο κοινό της Πάφου ευκαιρίες ποιοτικής ψυχαγωγίας και μόρφωσης. Οι δραστηριότητες αυτές περιελάμβαναν γιορτασμούς εθνικών επετείων, θεατρικές παραστάσεις, κυρίως αρχαίας τραγωδίας, μουσικές εκδηλώσεις, με συμμετοχή της χορωδίας και της μαντολινάτας του σχολείου, μουσικοφιλολογικές εσπερίδες των τελειοφοίτων, συμμετοχή στη γιορτή των Ανθεστηρίων, Αγώνες Κλασικού Αθλητισμού, Προσκοπικές επιδείξεις, Λαμπαδηφορίες και άλλα.

Το 1889, ο Τ. Καλλονάς (1860-1937) ανέβασε με τους μαθητές του το οικογενειακό δράμα Η ζωή ενός χαρτοπαίκτου. Το 1907 διδάχτηκε από μαθητές του Ημιγυμνασίου ο Υψηλάντης του Σπ. Βασιλειάδη «εν μέσω πυκνού ακροα τηρίου»».115 Το 1913 το κοινό της Πάφου παρακολούθησε τους Πέρσες του Αισχύλου από μαθητές του Ημιγυμνασίου.

Σημαντικές ήταν οι εκδηλώσεις από το Προσκοπικό Σώμα, που ιδρύθηκε από το διευθυντή του Ημιγυμνασίου Πάφου Ιωάννη Χατζηιωάννου και το Λοΐζο Φιλίππου, το 1915. Οι πρόσκοποι ήταν μαθητές του Ημιγυμνασίου, και, υστερότερα, Γυμνασίου Πάφου.116 Τον Προσκοπισμό στην Πάφο υποστήριζαν όλοι οι Γυμνασιάρχες, ιδιαίτερα ο Πασχάλης Πασχαλίδης, και καθηγητές του Γυμνασίου. Ο Πασχαλίδης, θα τονίσει στη λογοδοσία του,117 του σχολικού έτους 1915-16: διότι αν υπάρχη θεσμός εθνικώτερος, θεσμός τα μάλιστα συμφωνών προς τον σκοπόν του σχολείου και τα μάλιστα συμ βάλλων εις την επιτυχίαν του σκοπού τούτου, εις την μόρφωσιν δηλονότι χαρακτήρων,θεσμός καταρτίζων ευσταλή σώματα και ελληνοπρεπείς ψυχάς, ο θεσμός ούτος είναι ο του προσκοπισμού Σημαντική ήταν η καλλιτεχνική παράσταση, που δόθηκε από τους προσκόπους - μαθητές του Ημιγυμνασίου, το 1917, στην αίθουσα της λέσχης «Πάφος». Παρουσιάστηκε το πατριωτικό έργο του Σπ. Περεσιάδη Ο χορός του Ζαλόγγου. Η εκδήλωση των προσκόπων περιλάμβανε επίσης τραγούδια και απαγγελίες.118

Το 1916, στην τελική γιορτή του, το Ημιγυμνάσιο παρουσίασε απαγγελίες από μαθητές, τραγούδια και τα χορικά της Αντιγόνης.119 Το 1923, οι Πρόσκοποι, όλοι μαθητές του Ημιγυμνασίου, σε καλλιτεχνική εσπερίδα παρουσίασαν την κωμωδία του Γ. Σουρή, Ο Αναπαραδιάδης, μαζί με άλλο πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα, με απαγγελίες και τρα γούδια.120

Το 1928, διδάχτηκε η τραγωδία Αντιγόνη του Σοφοκλέους από μαθητές και καθηγητές του Γυμνασίου.121 Το Μάιο του 1933, διοργανώθηκε από το Γυμνάσιο μαθητική συναυλία με απαγγελίες και τραγούδια και με την κωμωδία Αλλού κτυπάει το νερό. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η απαγγελία του μονόλογου του Αίαντα από την ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή, που τον απάγγειλε ο μαθητής Νίκος Φιλοτίμου σε δική του μετάφραση στην Κυπριακή διάλεκτο.122

Οι σχολικές τελετές διακόπηκαν για δυο σχολικά χρόνια: 1931-32 και 1932-1933, λόγω της απαγόρευσής τους από την Κυβέρνηση. Το 1935 ανεβάστηκε από μαθητές του Γυμνασίου123 το έργο του Βυζάντιου, Βαβυλωνία:

η κωμωδία απεδόθη όσον το δυνατόν καλύτερα από τουςερασιτέχνας μαθητάς, οι οποίοι έκαμαν ό,τι μπορούσαν, δια ναμας ευχαριστήσουν

Το 1937, η μουσικοφιλολογική γιορτή των τελειοφοίτων περιλάμβανε τις κωμωδίες του Ν. Ι. Λάσκαρη, Στα στραβά και Πνευματισμός. Στην ίδια εκδήλωσε απάγγειλε ποιήματά του ο ποιητής Δ. Λιπέρτης.124 Δυο χρόνια υστερότερα, το 1939, διδάχτηκε η τραγωδία Ιφιγένεια εν Ταύροις, σε μετάφραση του Νίκου Θ. Αντωνιάδη.125 Το 1940, θα διδαχτεί η τραγωδία Ηλέκτρα,126 ενώ το 1941 το Γυμνάσιο θα συμμετάσχει στη μουσικοφιλολογική γιορτή του «Κινύρα» για τα ορφανά των ηρώων, με χορικά από τραγωδίες και με τραγούδια κλέφτικα.127 Το 1944, το Ελληνικό Γυμνάσιο δίδαξε την τραγωδία του Σοφοκλή Αντιγόνη,128 ενώ την επόμενη χρονιά, 1945, δίδαξε τις Φοίνισσες του Ευριπίδη.129 Το 1952 στην Εσπερίδα του Γυμνασίου, παρουσιάστηκε το μονόπρακτο δράμα Όλα για την πατρίδα και η κυπριακή ηθογραφία Η Χατζηπεζούνα130 και το 1953, Μήδεια.

…………………………………………………………………………………………………….

110. Βλ. «Δήλωσις και διαμαρτυρία»: «Δηλώ ότι απεχώρησα οικειοθελώς εκ τουκαθηγητικού προσωπικού του Κολλεγίου Πάφου, διότι δεν ηδυνάμην να ανέχομαι τοτελείως αντιγυμνασιακόν πρόγραμμα το οποίον ετήρει οΔιαχειριστής και Διευθυντής της Σχολής κ. Κώστας Ε. Λιασίδης...», εφ. Πάφος, 14 Ιουλίου 1949.

111. Βλ. «Δήλωσις και διαμαρτυρία», εφ. Πάφος 14 Ιουλίου 1949.

112. Βλ. Διαφήμιση: «Ανωτέρα Εμπορική Σχολή εις Πολέμι», εφ. Πάφος, 6 Οκτωβρίου 1949.

113. Βλ. Διαφήμιση του σχολείου, στην εφ. Ελευθερία, 27 Ιουλίου 1956.

114. Βλ. «Νέα Σχολική Εφορεία της Σχολής Πολεμίου», εφ. Ελευθερία, 14 Αυγούστου 1953.

115. Βλ. «Η εθνική εορτή», εφ. Αγών, 24 Μαρτίου 1907.

116. Βλ. Αρχείο Λοΐζου Φιλίππου, Ημερολόγιο Προσκόπων Πάφου, 1915-1918,επιμέλεια - παρουσίαση Α. Κ. Φυλακτού, Λευκωσία 1992.

117. Βλ. Αρχείο Λοΐζου Φιλίππου, Ημερολόγιο Προσκόπων Πάφου, 19151918,επιμέλεια - παρουσίαση Α. Κ. Φυλακτού, Λευκωσία 1992 και Μάγδα Μ. Κιτρομηλίδου, Τα Ελληνικά Γράμματα στον αλύτρωτο Ελληνισμό. ΜεταξύΜικράς Ασίας καιΚύπρου, Λευκωσία 1998, σ. 87.

118. Βλ. Ημερολόγιο Προσκόπων Πάφου (1915-1918), ό. π., σ. 14.

119. Βλ. «Η σχολική εορτή και αι προφορικαί εξετάσεις του Ημιγυμνασίου», εφ. Αιών, 20 Ιουνίου 1916 και Μάγδα Μ. Κιτρομηλίδου, Τα Ελληνικά Γράμματα στον αλύτρωτο Ελληνισμό, ό. π., σ. 91.

120. Βλ. «Η εσπερίς του Προσκοπικού Σώματος», εφ. Πάφος, 2 Φεβρουαρίου, 1923.

121. Για τους ρόλους που υποδύθηκαν καθηγητές και μαθητές, βλ. εφ. Ελευθερία, 4 Μαΐου 1929 και Μάγδα Μ. Κιτρομηλίδου, Τα Ελληνικά Γράμματα στον αλύτρωτο Ελληνισμό. Μεταξύ Μικράς Ασίας και Κύπρου, Λευκωσία 1998, σ. 27.

122. Βλ. «Μαθητική συναυλία», εφ. Πάφος, 12 Μαΐου 1933.

123. Βλ. «Η εορτή των τελειοφοίτων», εφ. Πάφος, 25 Απριλίου 1935.

124. Βλ. «Μουσικοφιλολογική εορτή των τελειοφοίτων», εφ. Πάφος, 1 Απριλίου 1937.

125. Βλ. επαινετική κριτική: «Η Ιφιγένεια εν Ταύροις», στην εφ. Πάφος, 16 Φεβρουαρίου 1939. Ο Νίκος Θ. Αντωνιάδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1879. Καθηγητής φιλόλογος, μεταφραστής αρχαίων τραγωδιών και αγγλικής ποίησης, ποιητής,θεατρικός συγγραφέας. Λόγω του διορισμού της μητέρας του Ελένης ως διευθύντριας του Παρθεναγωγείου Πάφου, 1887, και του πατέρα του ως δημοτικού υπαλλήλου, η οικογένειά του εγκαταστάθηκε οριστικά στο Κτήμα. Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Αθηνών, 1896-1901. Καθηγητής Ημιγυμνασίου Λάρνακας, 1902-1904. Απότους συντελεστές της ίδρυσης του Ημιγυμνασίου Πάφου, στο οποίο δίδαξε και τοοποίο διεύθυνε (1905-1912). Δίδαξε στην Εμπορική Σχολή Μιτσή Λεμύθου, 1913,στο Ελληνικό Γυμνάσιο Λεμεσού, 1915-1919, στο Εμπορικό Λύκειο Λάρνακας καιΠαγκύπριο Γυμνάσιο, 1920-1924, Εξέδιδε στη Λάρνακα τη δεκαπενθήμερη έμμετρησατιρική εφ. Ανάποδος, 1912-1913 και στην Πάφο την εβδομαδιαία εφ. Αιών, 1913-1914. Βλ. «Θάνατοι», Πάφος, 6 Ιουλίου 1939, «Η πόλις μας θα τιμήση τον Διδάσκαλόν της», 10 Αυγ. 1939 και «Νίκος Θ. Αντωνιάδης, 1880-1939», 30 Νοεμβρίου. 1939.Βλ., επίσης, Α. Λ. Κουδουνάρης, ό. π., σ. 45

126. Βλ. σύντομη παρουσίαση «Η Ηλέκτρα του Σοφοκλέους εδιδάχθη υπό τουΓυμνασίου μας», στην εφ. Πάφος 16 Μαΐου 1940.




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter











270