Η Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. «Πληρωμές με βάση το αποτέλεσμα για όλους;»

 ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΒΑΛΑΝΙΔΟΥ*

Θα πρέπει να προβληματίσει η Έκθεση της  Παγκόσμιας Τράπεζας για τους Εκπαιδευτικούς και το Σύστημα στο Υπουργείο Παιδείας –οργάνωση και Διοίκηση.

Σε αυτό το πλαίσιο τίθενται κάποιοι προβληματισμοί για τα «παράξενα» των προσεγγίσεων και ελλείψεων της, υπογραμμίζοντας ότι «το σχολείο δεν αλλάζει αν αλλάξουμε μόνο το σχολείο» και ότι τα πλοκάμια της λειψής ποιότητας στην εκπαίδευση βρίσκονται βαθύτερα. Το να πολεμάς την κορυφή του παγόβουνου είναι πόλεμος για το θεαθήναι και εξυπηρετεί άλλους σκοπούς από τους διαφημιζόμενους.

Ως εκ τούτου σημειώνεται ότι:

• Οι αρμόδιοι της Παγκ. Τράπεζας, πέρσι, για την έκθεση τους, επισκέφτηκαν «επιλεγμένα» σχολεία και «επιλεγμένους Διευθυντές-Εκπαιδευτικούς» με τη συνοδεία και παρουσία «επιλεγμένων συνοδών» του Υπ.Π.Π.
• Η βιβλιογραφία που χρησιμοποίησαν, ήταν, «επιλεγμένη»,  και η σκέψη μας τρέχει σε «ειδική σχέση» με συγκεκριμένο πανεπιστημιακό. (Δεν υπάρχουν άλλοι Κύπριοι Πανεπιστημιακοί που να είχαν σχετικό επιστημονικό έργο για να χρησιμοποιηθεί ως αναφορά, με τις ίδιες ή διαφορετικές θεωρίες;)  

Τα πιο κάτω ελπίζω να προβληματίσουν και όλους τους εμπλεκόμενους-από το Υπ.Π.Π. μέχρι και την ΟΕΛΜΕΚ και τους διάφορους κοινωνικούς φορείς- πριν πάρουν τις όποιες αποφάσεις.   

Η αρχική και η ενδοϋπηρεσιακή εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών  είναι σημαντικές διαδικασίες για την ποιότητα της όλης εκπαίδευσης τους- γνώσεων, ικανοτήτων, δεξιοτήτων, στάσεων-χαρακτηριστικά που αναπτύσσουν και εφαρμόζουν μέσα στην καθημερινότητα της τάξης και του σχολείου τους.

(α) Ενδοϋπηρεσιακή εκπαίδευση και κατάρτιση εκπαιδευτικών

Για τις τελευταίες δεκαετίες, για όλους τους εκπαιδευτικούς που βρίσκονται σε Υπηρεσία, αρμόδιοι για την επιμόρφωση τους (απαραίτητη για την ανάπτυξη και επικαιροποίηση των γνώσεων και δεξιοτήτων τους) ήταν/είναι οι Λειτουργοί Παιδαγωγικού Ινστιτούτου-Υπ.Παιδείας και με τη συμμετοχή Πανεπιστημιακών (με αδρές αμοιβές). Ο προβληματισμός που τίθεται και απαιτεί   απαντήσεις από τους όποιους αρμοδίους, στη βάση της ίδιας λογικής της Παγκ. Τράπεζας «της σχέσης ποιότητας διδάσκοντα –αποτελέσματος», είναι για τη «σχέση Παρόχων επιμόρφωσης με το αποτέλεσμα-ποιότητα εκπαιδευτικού»:

• Γιατί τόσα χρόνια ΔΕΝ κατάφεραν οι αρμόδιοι να προσφέρουν την κατάλληλη επιμόρφωση στους εκπαιδευτικούς-για να καταφέρουν να έχουν καλά αποτελέσματα οι μαθητές τους στα σχολεία, στις διάφορες Διεθνείς εξετάσεις;
• Ποιο ήταν το πρόβλημα σε διαδικασίες, περιεχόμενο και «εκπαιδευτές» τους;
• Γιατί δεν τίθεται και η δική τους «αμοιβή» σε συσχέτιση με το «αποτέλεσμα»;

(β) Προϋπηρεσιακή Κατάρτιση εκπαιδευτικών

Οι αρμόδιοι στην εν λόγω διαδικασία ήταν πρώτα οι Λειτουργοί του Υπ.Παιδείας-Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και μετά, κυρίως, το Πανεπιστήμιο (με σημαντικά κονδύλια στη διάθεση διδασκόντων του).

• Αν κρίνεται ότι το «αποτέλεσμα» τους, δηλαδή οι εκπαιδευτικοί, έχουν/έχουν πολλές ελλείψεις στη βάση των αποτελεσμάτων μαθητών στις Διεθνείς Εξετάσεις, γιατί δεν τίθεται θέμα στην Έκθεση της Παγκ.Τράπεζας, να διερευνηθεί η ποιότητα, περιεχόμενο και γενικά η καταλληλότητα αυτού του Προγράμματος και των αρμοδίων;  
• Πώς θα γίνεται μελλοντικά η πληρωμή όλων αυτών;

(γ) Για την Αρχική εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών, Προδημοτικής και Δημοτικής εκπαίδευσης

Κύριος παροχέας είναι το Πανεπιστήμιο Κύπρου- αργότερα, προστέθηκαν μια σειρά από Ιδρύματα, Ιδιωτικά της Κύπρου ή του Εξωτερικού, ωστόσο με ανομοιομορφία ανάμεσα τους, σε περιεχόμενο και διαδικασίες.  

• Γενικά, η ποιότητα και η αναζήτηση τρόπων βελτίωσης της αρχικής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών θεωρείται κλειδί στις προσπάθειες για βελτίωση της ποιότητας των εκπαιδευτικών. Οι προσπάθειες για βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος περιλαμβάνουν βελτίωση και αυτών των σταδίων εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Στον τομέα αυτό εντοπίζονται αδυναμίες και ελλείψεις, θέμα που τίθεται από πολλές έρευνες (π.χ. ΕΕ-Ευριδίκη, ΟΟΣΑ ακόμα και από Levin Α.,USA, που αναφέρεται στη βιβλιογραφία της σχετικής Έκθεσης της Παγκ.Τράπεζας)
• Οι ίδιες έρευνες αναφέρουν ότι είναι πρόβλημα το ότι οι περισσότεροι που διδάσκουν μελλοντικούς εκπαιδευτικούς δεν έχουν ούτε εμπειρία, ούτε  σύνδεση με την πραγματικότητα της τάξης και του σχολείου. Επίσης κριτικάρουν την απουσία της σύνδεσης της θεωρίας με την πραγματικότητα σχολείου και τάξης.
•  Επιπρόσθετα, σε πρόσφατη Έκθεση της ΕΕ –Ειδικών στο θέμα, αναφέρονται προβλήματα και αδυναμίες για τους διδάσκοντες σε επίπεδο Πανεπιστημίων. Σε ορισμένους πιστώνεται η απουσία σχετικών δεξιοτήτων διδασκαλίας σε φοιτητές- και μελλοντικούς εκπαιδευτικούς. 

Όλα τα πιο πάνω επηρεάζουν την ποιότητα των εκπαιδευτικών, αλλά δεν αντικαθρεφτίζονται στην περί Κύπρου Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας.

• Με όρους «μάρκετινγκ», ο εκπαιδευτικός είναι «προϊόν» της όλης εκπαιδευτικής διαδικασίας -και δεν είναι ο μοναδικός «αίτιος» της όποιας αποτυχίας του συστήματος.
• Μήπως οι «αμοιβές» όλων αυτών όσων είναι αρμόδιοι για την εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών, σύμφωνα με την κυρίαρχη φιλοσοφία της Έκθεσης, θα πρέπει να γίνονται στη βάση της ίδιας λογικής-δηλαδή το «αποτέλεσμα» του πόσο «καλούς εκπαιδευτικούς» «παράγουν»,  το οποίο θα κρίνεται με βάση το «αριθμητικό αποτέλεσμα επιδόσεων» των μανθανόντων στις διεθνείς εξετάσεις;
• Οι ειδικοί της Παγκόσμιας Τράπεζας φαίνεται ότι έπαιρνα λειψή εικόνα και για κάποιους λόγους (!) δεν προχώρησαν να γράψουν εισηγήσεις για «αμοιβές» για όλους που εμπλέκονται στην ποιότητα των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού συστήματος!

Προφανώς δεν είναι το αποτέλεσμα στις Διεθνείς εξετάσεις που κρίνει την ποιότητα ενός εκπαιδευτικού συστήματος. Δυστυχώς αυτό το πολυδιαφήμιζαν, στο πολύ πρόσφατο παρελθόν και άλλοι, για να πείσουν ότι πρέπει να γίνει εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, σαν να μην υπήρχαν/υπάρχουν άλλοι, επαρκείς, σοβαροί και σημαντικοί λόγοι για αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος και των εκπαιδευτικών. 

 * PhD- Παιδαγωγικά (Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών) MasterofScience- Ανάπτυξη Αναλυτικών Προγραμμάτων και Διδακτική Επιστήμη (SUNY, Albany-USA), Πτυχίο Χημείας (Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα)