ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ*
Δύο βασικά στοιχεία είναι εκείνα που καθιστούν την κοινωνική κατάσταση στην Κύπρο, πιστό αντίγραφο της κατάστασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτα, είναι το μνημόνιο με τον λεγόμενο Μηχανισμό Σταθερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το πολιτικό του περιεχόμενο, πισωγυρίζει την κοινωνική κατάσταση του τόπου, τα δικαιώματα και το βιοτικό επίπεδο σε συνθήκες που επικρατούσαν μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, προσαρμοσμένες στα σύγχρονα δεδομένα. Επιπρόσθετα η υφαρπαγή καταθέσεων, Ταμείων Προνοίας και Συντάξεως συνδυαζόμενη με την δραματική υποβάθμιση της λειτουργίας του τραπεζιτικού συστήματος και τον ακρωτηριασμό του Συνεργατισμού, αφαιρούν από το σύστημα την ικανότητα να αφομοιώνει μέσα από τα δάνεια τις ανάγκες που δημιουργούνται στο επίπεδο της εργατικής τάξης και των επιχειρήσεων. Τέλος, το όλο σύστημα εξουσιών στην Κύπρο, η διακυβέρνηση, η νομοθετική αρχή, έχει υπαχθεί σε γενικές γραμμές στις απαιτήσεις του προγράμματος του Μνημονίου εκτός και εάν αλλάξουν οι πλειοψηφίες και οι συσχετισμοί δυνάμεων στο μέλλον.
Ο δεύτερος λόγος είναι οι γενικότερες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πορεία της. Ο ρόλος των κυρίαρχων κρατών, των οικονομικά ισχυρών, ενισχύεται. Η κυριαρχία όσον αφορά την οικονομία και τις αποφάσεις, έχει μεταφερθεί κατά τρόπο συντριπτικό, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι προϋπολογισμοί των κρατών όχι μόνο είναι προσαρμοσμένοι στην λιτότητα και τις περικοπές δαπανών και μισθών, αλλά και αποφασίζονται από τις Επιτροπές στις Βρυξέλλες και επικυρώνονται στην ουσία από το Συμβούλιο Οικονομικών της ΕΕ. Με την ρήτρα για τα δημοσιονομικά, περιορίζεται η όποια δυνατότητα υπήρχε μέσω ελλείμματος να δημιουργείται κοινωνική πολιτική. Τώρα οι προϋπολογισμοί πρέπει να είναι πλεονασματικοί αλλιώς προβλέπονται σταδιακά κυρώσεις. Έχουν επικυρωθεί Συμφωνίες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, που υπαγάγουν τους μισθούς απευθείας στην παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, καταργούν στην ουσία τον τιμάριθμο, ενώ δίνουν το γενικό πρόσταγμα για εργασιακή ανατροπή στους μισθούς, στην ασφάλιση, στο ωράριο. Δεν είναι μόνο οι πρόσφατες εξελίξεις σε Ευρωενωσιακό επίπεδο, που ενσωματώνουν αυτές τις αποφάσεις στο κανονιστικό τους μέρους, αλλά και οι Στρατηγικές του παρελθόντος, για παράδειγμα η Στρατηγική της Λισσαβόνας. Με την διαφορά ότι τότε διαμόρφωναν το πλαίσιο πίεσης, τώρα, με την συνενοχή της πολιτικής εξουσίας σε κάθε κράτος και των βιομηχάνων, τα μεταφέρουν στην ίδια την πραγματικότητα της ζωής.
Έτσι για παράδειγμα, μια κατ’ επίφαση επιτυχημένη οικονομική πολιτική πρέπει να αυξάνει τους χαμηλόμισθους εργάτες κάτι που θα μειώσει το εργατικό κόστος και θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων προϊόντων, την κερδοφορία του κεφαλαίου. Πολιτική που ακολουθείται για παράδειγμα στη Γερμανία όπου το 54% των υπαλλήλων με χαμηλή εκπαίδευση είναι χαμηλόμισθοι, δηλαδή πληρώνονται κάτω από τα δύο τρίτα του διάμεσου μισθού της Γερμανίας. Το ίδιο συμβαίνει και όσο αφορά την ομηρία των εργαζομένων, με την απειλή της ανεργίας, αφού η εργοδότηση με προσωρινά συμβόλαια χαμηλόμισθων εργατών δίνει και παίρνει στις αναπτυγμένες χώρες της ΕΕ, όπως η Ολλανδία, όπου το 48% των εν λόγω εργαζομένων έχει προσωρινό συμβόλαιο, και προσωρινά, περιορισμένα δικαιώματα. Μια άλλη τάση που επισημοποιείται είναι η αύξηση της μερικής απασχόλησης, η οποία αυξήθηκε στα 43 εκατομμύρια Ευρωπαίων. Να σημειώσουμε ότι και οι τρεις αυτές τάσεις, δηλαδή οι εργαζόμενοι με προσωρινό συμβόλαιο, οι χαμηλόμισθοι και οι ημιαπασχολούμενοι, αποτελούν βορά στα νύχια της μεγάλης εργοδοσίας, που αναπόδραστα τους απειλεί εάν δεν συμμορφώνονται, με τον μπαμπούλα της πρόσληψης των άλλων 26 εκατομμυρίων ανέργων στην επικράτεια της ΕΕ και των επιπρόσθετων 11 εκατομμυρίων του οικονομικά αδρανούς πληθυσμού, που συνιστούν επιπρόσθετη προοπτική εργατικού δυναμικού. Αυτά τα δεδομένα και πολλά άλλα εξηγούν γιατί 120 εκατομμύρια Ευρωπαίων, βρίσκονται στην επίσημη φτώχεια. Όλα αυτά τα στοιχεία είναι αδιαμφισβήτητα, αφού προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία. Πίσω από τους αριθμούς βρίσκονται άνθρωποι.
Για όσους έχουν συμφέρον να πουν ότι μακάρι να μετατραπούμε σε Γερμανία και Ολλανδία, δεν θα τους απαντούσαμε μόνο ότι αυτό εξυπηρετεί μια μερίδα του μεγάλου κεφαλαίου και όχι τους εργαζόμενους αλλά θα προσθέταμε το εξής. Μάλλον σε Εσθονία και Λετονία θα μετατραπούμε, όπου ο μέσος μισθός είναι ο χαμηλότερος στην Ευρώπη. Όπου οι εργάτες των χωρών αυτών, μαζί με τους Βούλγαρους και Ρουμάνους εργάτες, εξάγονται σε ολόκληρη της ΕΕ. Πολλοί μάλιστα από αυτούς που πουλούν την εργατική τους δύναμη στο εξωτερικό, είναι κάτοχοι επιστημονικών τίτλων, αλλά τώρα καθαρίζουν σπίτια, και κήπους, ενώ πολλοί φουρνίζουν τα ψωμιά που τρώμε. Εξάλλου, αυτή είναι και η επίσημη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία προωθεί την λεγόμενη κινητικότητα του εργατικού προσωπικού, ως απάντηση στην ανεργία. Η μετανάστευση, είναι λοιπόν σύμφυτη με το σύστημα και την πολιτική στην ΕΕ. Η Κύπρος, είναι και εάν παραμείνουν ως έχει τα πράγματα, θα εξελιχθεί ακόμα περισσότερο σε πιστό κακέκτυπο αυτής της κοινωνικής κατάστασης, αφού ανάμεσα στα άλλα η παρούσα Δεξιά κυβέρνηση, πιστεύει σε αυτή την κοινωνική και οικονομική κατάσταση.
*Μέλος της Κ.Ε. ΑΚΕΛ
