Η ιλαροτραγική ιστορία της διαρροής των εξεταστικών δοκιμίων του Νέου Συστήματος Διορισίμων

ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΨΑΛΤΗ *

Ο χαρακτηρισμός αυτού του συμβάντος ως ιλαροτραγικού παραπέμπει βασικά σε δύο παραδοχές, εκ των οποίων η πρώτη αφορά στην γκάφα ολκής της διαρροής των εξεταστικών δοκιμίων πριν την έναρξη της εξέτασης, ενώ η δεύτερη αφορά στην ουσία αυτού καθεαυτού του Νέου Συστήματος Διορισίμων στην Εκπαίδευση (ΝΣΔΕ), το οποίο, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) και όσους το υιοθετούν, αποτελεί μια πρωτοποριακή μεταρρύθμιση.

Όσον αφορά στην πρώτη παραδοχή, δεν θα ήταν, πιστεύω, ενδεδειγμένο οι όποιες ευθύνες – πανθομολογουμένως  βαρύτατες - να αρχίσουν να αποδίδονται από τώρα στον Α΄ ή το Β΄ λειτουργό του ΥΠΠ, ενώ ευρίσκεται υπό εξέλιξη διοικητική έρευνα για να καταδείξει ενδεχομένως πειθαρχικά και/ή ποινικά αδικήματα. Το αποτέλεσμα της οποίας βέβαια θα ικανοποιήσει το περί δικαίου αίσθημα της κοινωνίας μόνο στο βαθμό που αυτή θα πεισθεί πως πρόκειται για μια αξιόπιστη διαδικασία, η οποία θα έχει διεξαχθεί από ένα ανεξάρτητο και αντικειμενικό σώμα. Αυτών λεχθέντων, η πολιτική ευθύνη βέβαια παραμένει ακέραια στον καθ’ ύλην υπεύθυνο της αρμόδιας αρχής, που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι άλλος από τον υπουργό παιδείας, ο οποίος θα έπρεπε ήδη να είχε παραιτηθεί.

Όσον αφορά στη δεύτερη παραδοχή, η οποία όπως έχω προαναφέρει αφορά στην ουσία αυτού καθεαυτού του ΝΣΔΕ, είναι εξίσου – αν όχι πιο σοβαρή  από το συμβάν της διαρροής, αφού ενδεχομένως να αποδειχθεί και μεμονωμένη - θα πρέπει να επισημανθούν κάποια δεδομένα που έχουν σχέση τόσο με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έχει υιοθετηθεί αυτό το σύστημα, όσο και με το περιεχόμενό του, τα πιο σημαντικά από τα οποία είναι τα εξής:

• Το νέο σχέδιο για το σύστημα διορισίμων πέρασε από το Κοινοβούλιο συναινετικά με τις ψήφους όλων των πολιτικών σχηματισμών παρ’ όλες τις διαφορετικές απόψεις και διάφορες ενστάσεις τις οποίες εξέφραζαν σχεδόν όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί και κυρίως οι εκπαιδευτικές οργανώσεις, τόσο για τη διαδικασία των εξετάσεων όσο και το περιεχόμενο αυτών των εξετάσεων. Μάλιστα, οι ενστάσεις των εκπαιδευτικών οργανώσεων – κάποιες φορές – πήραν και τη μορφή μαζικών διαδηλώσεων έξω από το ΥΠΠ και το Κοινοβούλιο.
• Η κύρια ένσταση των εκπαιδευτικών οργανώσεων – που ήταν απόλυτα ορθή και επιστημονικά τεκμηριωμένη – ήταν πως το αποτέλεσμα θεωρητικών εξετάσεων δεν μπορεί από μόνο του να αποτελέσει κριτήριο αξιολόγησης της ποιότητας του έργου ενός/μιας εκπαιδευτικού, αφού όπως είναι γνωστό, αυτό κρίνεται, κυρίως, μέσα από την πρακτική δουλειά που παρουσιάζει σε μια ζώσα σχολική μονάδα, τόσο μέσα, όσο και έξω από την τάξη και στην ευρύτερη κοινωνία.
• Ωστόσο, αυτό που διαμόρφωσε την τοποθέτηση των εκπαιδευτικών οργανώσεων στο τέλος, δεν ήταν η πιο πάνω ορθολογική ένσταση, αλλά οι τοποθετήσεις διαφόρων ομάδων πίεσης εν ενεργεία και μελλοντικών εκπαιδευτικών, το κύριο χαρακτηριστικό των οποίων προσδιοριζόταν όχι από θέσεις αρχής, αλλά από το κατά πόσον, κατά τη γνώμη τους, αυτό θα ευνοούσε ή θα παρακώλυε τις προοπτικές διορισμού τους, ένας παράγοντας εξαιρετικά σημαντικός για νέους ανθρώπους που αγωνίζονται να εξασφαλίσουν επαγγελματική αποκατάσταση για τους/τις ίδιους/ίδιες και τις οικογένειές τους.
• Χαρακτηριστικά, όσοι πάνω στον κατάλογο διοριστέων που ίσχυε μέχρι τότε ήταν πιο κοντά στο διορισμό αποτελούσαν και τους πιο φανατικούς πολέμιους του νέου σχεδίου, ενώ όσοι ήταν πιο μακριά, ιδιαίτερα πρόσφατα αποφοιτήσαντες από παιδαγωγικά τμήματα και πτυχιούχοι ειδικοτήτων, αποδείχθηκαν οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του προτεινόμενου σχεδίου.  Ισχυρότερη ομάδα από αυτές αποδείχθηκε αυτή των εν ενεργεία συμβασιούχων εκπαιδευτικών και ήταν, κυρίως, αυτό το θέμα που έγειρε την πλάστιγγα υπέρ της θετικής τοποθέτησης των εκπαιδευτικών οργανώσεων και των πολιτικών σχηματισμών απέναντι στη «μεταρρύθμιση», όταν εξασφαλίστηκε η μονιμοποίηση ενός μεγάλου αριθμού συμβασιούχων.

Σύμφωνα, λοιπόν, με όλες τις ενδείξεις, το ΝΣΔΕ δεν πρόκειται να αποδώσει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, όχι μόνο για τους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω, αλλά και γιατί τα όποια ελλείμματα εντοπίζονται στους εκπαιδευτικούς, ιδιαίτερα σε αυτούς της μέσης εκπαίδευσης, θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν, σε ένα βαθμό, από την ένταξη παιδαγωγικών μαθημάτων στην αρχική εκπαίδευσή τους και στη συνέχεια κατά τη συμβουλευτική περίοδο δοκιμασίας τους, κατά τη διάρκεια της οποίας οι ακατάλληλοι εκπαιδευτικοί θα μπορούσαν να αποβληθούν από το εκπαιδευτικό σώμα μέσα από το σύστημα αξιολόγησης το οποίο θα συνεχίσει να υφίσταται και μετά την εισαγωγή του ΝΣΔΕ.

*Διδάκτορας Επαγγελματικών Σπουδών στην Εκπαιδευτική Διοίκηση