ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΑΚΗ ΠΟΥΜΠΟΥΡΗ*
Ένα ευρύτατο φάσμα αντιφατικών αντιδράσεων εκτοξεύτηκε από την πλευρά των αποδεκτών εναντίον των συντακτών του εξεταστικού δοκιμίου των Νέων Ελληνικών. Οι αντιδράσεις υπήρξαν αποκαλυπτικές της ανάπτυξης ετερόφωτων μαθητών, κολοβωμένων από ιδίαν πρωτοβουλία, εξαρτημένων από εξωσχολική αρωγή. Ακόμα περισσότερο: Αποκάλυψαν μια γύμνια της κυπριακής κοινωνίας, την πανίσχυρη τάση μας για χαλάρωση, ειδική μεταχείριση για τον καθένα μας κατά παρέκκλιση. Όταν η προεκλογική εκστρατεία των προεδρικών του 1988 ανέδειξε τις χαλαρώσεις ως πρόβλημα και ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος δημοσίευσε το μακρύ κατάλογο των ευνοημένων της προηγούμενης διακυβέρνησης, οι πάντες σίγησαν. Δεν ασχολήθηκε κανένας πλέον με αυτόν, ως εάν να μην ζητήθηκε. Το λαϊκό προεκλογικό αίτημα δεν κατέληξε σε διερεύνηση και απόδοση ευθυνών ή επανόρθωση, αλλά ήταν παράπονο γιατί να μην είχα ευνοηθεί κι εγώ,και μετεξελίχτηκε σεπροσδοκία για εύνοια από μια κατοπινή διακυβέρνηση.
Στο ποδόσφαιρο είναι ακόμα χειρότερη η κατάσταση. Η χαλαρή εφαρμογή των κανονισμών στερεί το άθλημα από θεαματικότητα, αφού οι καλές προσπάθειες ανακόπτονται με ατιμώρητα φάουλ, πολύ περισσότερα φάουλ από άλλες χώρες. Έχουμε αδικαιολόγητα πολλούς τραυματισμούς, ειδικά για προσοντούχους αθλητές που δεν προστατεύονται. Τι ζητείται συνήθως; Να παίζουν οι διαιτητές τις ομάδες στα ίσα. Δηλαδή να μοιράζουν ακριβοδίκαια τις εύνοιες και τις αδικίες. Όχι ισότητα στον κανονισμό, αλλά ισότητα στην χαλάρωση και στην παρανομία.
Οι σχέσεις μας με τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας είναι σε μερικές περιπτώσεις παρόμοιες, όταν παράνομα αλλάζουμε κάθε τόσο λωρίδα κυκλοφορίας σε ώρες αιχμής ή όταν θέλουμε να περάσουμε στα φώτα τροχαίας, ακόμα και μετά από το όχημα που περνά οριακά.
Όλα τα πιο πάνω ανάγονται στην παιδεία γενικότερα. Αλλά και στο χώρο της παιδείας υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα. Δειγματολογικά αναφέρω μόνο δύο. Κάποτε ένα κυπριακό σχολείο, εκτός μεγαλουπόλεων, αποφάσισε να κάνει μόνο απρόοπτα διαγωνίσματα. Στο σχολείο έφταναν μηνύματα με γονείς να τρίβουν τα μάτια του βλέποντας τα παιδιά τους να διαβάζουν καθημερινά. Έφτασε όμως το μαντάτο στο υπουργείο, το οποίο ενέτειλε το σχολείο να κάτσει στα βραστά του. Απαράδεκτος και ευθυνόφοβος χειρισμός από το υπουργείο. Το απροειδοποίητο διαγώνισμα είναι νομικά κατοχυρωμένο. Έπρεπε απλώς να επιστήσει την προσοχή και στο ένα τουλάχιστον προειδοποιημένο διαγώνισμα, άντε να παραπέμψει την περίπτωση στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για παρακολούθηση και εξαγωγή συμπερασμάτων.
Παρόμοια περίπτωση σε σχολείο μεγαλοαστικής περιοχής με παρεμβατικούς γονείς, με καθηγητή που για μια βδομάδα έκανε απρόοπτα διαγωνίσματα, έτυχε στήριξης από το διευθυντή του σχολείου. Βέβαια, το υπουργείο με πρώτη ευκαιρία προστάτεψε τον εκπαιδευτικό, μετακινώντας τον σε σχολείο που θα ήταν ανεκτός από τη μαθητική και γονεϊκή κοινότητα.
Τα παιδιά είναι σαφέστατα όταν ζητούν την ύλη του προειδοποιημένου διαγωνίσματος ή της εξέτασης. Ζητούν τόσες πολλές διευκρινίσεις, που καθιστούν ασαφέστατα τα όρια μεταξύ ύλης και διαγωνίσματος ή εξέτασης. Γιαυτό βγήκε απαιτητικά ένα παιδί να διαμαρτύρεται για τα ιδιαίτερα που έκανε πάνω στην ύλη και για τις εκθέσεις που αποστήθισε, αλλά δεν έπεσε καμιά από αυτές.
Δεν είναι τυχαίο που οι κατάφωρα εγγράμματοι δημοσιογράφοι μας έστησαν στον τοίχο την αστυνομία, επειδή κρύβεται πίσω από δέντρα για να καταγράψει παραβάσεις υπερβολικής ταχύτητας. Και η αστυνομία, αντί να τους βάλει στη θέση τους, αντί να επιστήσει την προσοχή της διεύθυνσης του σταθμού στο νόμο, συμμαζεύτηκε και απολογήθηκε. Εντάξει να κάνεις τη δουλειά σου, αλλά να με προειδοποιείς όταν θα την κάνεις, για να συμμορφωθώ πρόσκαιρα και μετά να αφιερωθώ ξανά στα δικά μου. Αυτή είναι η θαυμαστή πεμπτουσία της νεοκυπριακής αθλιότητας.
Δεν είμαστε όμως λαός άναρχος και ανεπίδεκτος βελτίωσης. Οι ξένοι έχουν να λένε με ευαρέσκεια, πόσο πειθαρχημένα και γρήγορα υιοθετήσαμε τη ζώνη ασφαλείας, καθώς και άλλες αλλαγές, σε σύγκριση με άλλους λαούς γύρω μας και αλλού. Αυτόν λοιπόν το λαό δεν πρέπει να τον αφήσουμε να εκτροχιαστεί σε αναρχία. Και εδώ έχει να παίξει ρόλο η εκπαίδευση. Ένα απλό παράδειγμα: Η υπαγόρευση ορθογραφίας στα γλωσσικά μαθήματα συχνά διακόπτεται από μαθητές που ζητούν καθένας επανάληψη. Εντελώς απαράδεκτο. Δεν μπορεί να αλλοιώνεται μια οιονεί εξεταστική διαδικασία. Δυστυχώς πολλά σημερινά τμήματα μαθητών συμπεριφέρονται όπως σε παιδικό πάρτυ, χωρίς συγκέντρωση και προσήλωση στη διαδικασία. Για αυτό δεν φταίει καθόλου ο εκπαιδευτικός. Έχει όμως ευθύνη να προστατεύσει τη διαδικασία. Αυτό δεν γίνεται με μαγικό ραβδί. Είναι όμως με υπομονή και επιμονή διδάξιμο. Με καθαρές συμφωνίες: Δεν δικαιούστε να διακόπτετε, θα διαβάζω με αυτό τον τρόπο, θα δίνω χρόνο για να τελειώσει το σύνολο, θα το επαναλαμβάνω μ’ αυτό τον τρόπο, σ’ αυτό το χρονικό σημείο. Με καθοδήγηση και επεξήγηση: Ακόμα και στο παιχνίδι σας έχετε κανόνες. Έτσι θα είναι οι εξετάσεις που θα καθορίσουν το μέλλον σας. Θα σας βοηθήσει να συγκεντρωθείτε καλύτερα. Αν υπάρξει πρόβλημα, θα το δούμε στο τέλος και μπορεί να προσαρμόσουμε τη διαδικασία. Εκ μέρους του εκπαιδευτικού με συνέπεια, εντιμότητα και καλό παράδειγμα. Αυτό ξεκινά από τη δημοτική εκπαίδευση και πρέπει από τις πολύ μικρές τάξεις να γίνει βίωμα. Διαφορετικά, δεν δικαιολογείται η μέση εκπαίδευση να μην το στοχοθετήσει. Διότι η μετά το σχολείο πραγματικότητα(της κοινωνίας μας, των πάσα λογής φίλων μας, της αγοράς και των αγορών, των ευσεβών μας πόθων) είναι σκληρή, αμείλικτη και εκδικητική.
Εκπαιδευτικός
