ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΗΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΤΡΗΣ ΔΑΝΙΗΛ*
Η σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων, καθώς και η επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά γενικότερα είναι προβλήματα τα οποία αφορούν τον καθένα μέσα στην κοινωνία. Τα περιστατικά αυτά έγιναν συχνό φαινόμενο στην Κύπρο και κανείς δεν γνωρίζει ποια οικογένεια θα είναι η επόμενη που θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πιο πάνω καταστάσεων. Περιστατικά όπως αυτό στην Πάφο, όπου 13χρονο κορίτσι έπεσε θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης από 63χρονο οδηγό ταξί, αυτό στη Λευκωσία όπου κοριτσάκια ηλικίας 5 και 6 ετών παρενοχλήθηκαν σεξουαλικά από συνομήλικα τους αγοράκια, καθώς και αυτό με τον αστυνομικό ο οποίος παρενοχλούσε ανήλικη από το Facebook της συζύγου του, πρέπει να μας προβληματίσουν.
Τα παιδιά μας πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και αυτό οφείλεται στο ότι δεν γνωρίζουν πώς να προστατευτούν αφού οι γνώσεις τους γύρω από θέματα σεξουαλικής αγωγής είναι περιορισμένες ή ακόμη και ανύπαρκτες ειδικά σε πολύ νεαρές ηλικίες. Η έλλειψη γνώσης, καθώς και το νεαρό της ηλικίας τους τα καθιστούν «τα εύκολα θύματα» που πολλοί σάτιροι εκμεταλλεύονται. Γι’ αυτό, είναι αναγκαίο η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση να αρχίζει από την προσχολική ηλικία και να συνεχίζει μέχρι και το τέλος της σχολικής ζωής.
Η έλλειψη σωστής και ολοκληρωμένης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των νέων μας, φαίνεται και από τα αυξημένα ποσοστά ανεπιθύμητων εγκυμοσύνων κατά την εφηβεία. Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου και το Ινστιτούτο Αναπαραγωγικής Ιατρικής Κύπρου (2006), το ένα τέταρτο των μαθητών/τριών των Λυκείων και Γυμνασίων είχε σεξουαλικές σχέσεις που πολλές φορές είχαν οδηγήσει τις μαθήτριες σε ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες. Αυτό, αποδεικνύεται και από τα στοιχεία του Τμήματος Στατιστικής και Ερευνών όπου το 2009 καταγράφηκαν 169 γεννήσεις από κορίτσια ηλικίας 15 μέχρι 19 χρονών. Σε αυτόν τον αριθμό δεν συμπεριλαμβάνονται οι παράνομες εκτρώσεις όπου ο αριθμός είναι άγνωστος.
Τα παιδιά και οι νέοι μας είναι αναμενόμενο να προβληματίζονται, να ερευνούν και να πειραματίζονται σε θέματα που αφορούν το σεξ. Συχνά, για τους προβληματισμούς και τις απορίες τους καταφεύγουν σε λανθασμένες πηγές ενημέρωσης όπως είναι οι φίλοι τους, το διαδίκτυο, καθώς και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πηγές όχι και τόσο έγκυρες οι οποίες εγκυμονούν πολλούς κινδύνους. Αυτό συμβαίνει, γιατί ενώ υπάρχει η ανάγκη για εκπαίδευση, εντούτοις δεν υπάρχει κάποιος αρμόδιος να την προσφέρει. Οι γονείς, ενώ θα μπορούσαν να καθοδηγήσουν σωστά το παιδί τους, πολλές φορές δεν έχουν τον απαιτούμενο χρόνο και τις απαιτούμενες γνώσεις, για να προσεγγίσουν το θέμα σωστά. Γι’ αυτό, η σωστή και η ολοκληρωμένη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση πρέπει να προσφέρεται στο σχολείο. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Κυπριακό Σύνδεσμο Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΚΣΟΠ), άτομα τα οποία έχουν γνώσεις σε θέματα Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης, καθυστερούν να ολοκληρώσουν σεξουαλικά τη σχέση τους, ενώ παράλληλα δεν κάνουν ριψοκίνδυνες επιλογές.
Με τον όρο σεξουαλική διαπαιδαγώγηση πολλοί εννοούν τις γνώσεις γύρω από το αναπαραγωγικό σύστημα. Όμως, όπως πολύ σωστά επισήμανε η αρθρογράφος Τώνια Σταυρινού σε πρόσφατο δημοσίευμά της στο Φιλελεύθερο, «το σεξ δεν είναι μόνο βιολογία». Είναι πολύ περισσότερα από αυτό. Είναι η αντίληψη και η αποδοχή του εαυτού μας και του σώματός μας, είναι η φροντίδα του σώματός μας, είναι οι αξίες μας. Είναι η αποδοχή και ο σεβασμός του συνάνθρωπου μας. Είναι η γνώση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων μας, είναι η γνώση των υποχρεώσεων και των ορίων μας. Είναι η δύναμη να λέμε όχι σε αυτό που δεν μας αντιπροσωπεύει.
Και είναι εδώ ακριβώς που το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας – Αγωγής Υγείας, προσεγγίζει το θέμα της σεξουαλικής αγωγής κοινωνιολογικά και ασχολείται με όλα τα πιο πάνω θέματα. Οι καθηγητές/τριες του μαθήματος μέσα από βιωματικές δραστηριότητες, εφοδιάζουν τους μαθητές με τις κατάλληλες γνώσεις και στάσεις, ώστε να καταστούν ικανοί να πάρουν σωστές και υπεύθυνες αποφάσεις για τη σεξουαλική τους ζωή, καθώς και να προστατευτούν από κινδύνους που τους περιβάλλουν. Όπως επισημάνει ο ΚΣΟΠ, «η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, που συμπεριλαμβάνεται στα πλαίσια της Αγωγής Υγείας μπορεί να συμβάλει άμεσα στην πρόληψη και αντιμετώπιση προβλημάτων όπως οι μορφές σεξουαλικής βίας, ο εκφοβισμός, η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στην εφηβεία, η ομοφοβία, τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και το HIV/AIDS, η αναπαραγωγή και διαιώνιση στερεοτύπων των φύλων, η βία κατά των γυναικών, ο στιγματισμός και οι διακρίσεις εις βάρος περιθωριοποιημένων ομάδων και άλλα». Για τους πιο πάνω λόγους το μάθημα της Αγωγής Υγείας θα έπρεπε να αρχίζει από την προσχολική ηλικία και να συνεχίζει στο δημοτικό, στο γυμνάσιο και τέλος στο λύκειο ως μάθημα κοινού κορμού.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί το παράδειγμα της Φιλανδίας, όπου το μάθημα Αγωγής Υγείας διδασκόταν από το 1970 μέχρι το 1990. Την δεκαετία του 90΄, λόγω οικονομικής κρίσης, είχε αποφασιστεί να αφαιρεθεί το μάθημα της Αγωγή Υγείας από τα σχολεία. Αποτέλεσμα αυτού, ήταν να διπλασιαστούν οι εκτρώσεις, καθώς και η μετάδοση των Σεξουαλικά Μεταδιδόμενων Νοσιμάτων (Σ.Μ.Ν). Το 2000, το κράτος «εξαναγκάστηκε» να επαναφέρει το μάθημα της Αγωγής Υγείας με σκοπό να βελτιώσει τις σεξουαλικές συμπεριφορές των νέων του, πράγμα το οποίο και πέτυχε.
Η εκπαίδευση σε θέματα σεξουαλικής αγωγής είναι βασικό δικαίωμα κάθε νέου ανθρώπου. Καθήκον μας είναι να τους προσφέρουμε τα κατάλληλα εφόδια ώστε να μπορούν να προστατευτούν και να καταστούν ικανοί να πάρουν εκείνες τις αποφάσεις που θα τους ολοκληρώσουν ως μελλοντικούς πολίτες, συντρόφους, συζύγους αλλά και γονιούς. Ας προστατέψουμε έγκαιρα τα παιδιά μας και ας μη τους στερήσουμε το δικαίωμα στη γνώση!
Ας αφήοσυμε τις σκοπιμότητες και τα οποιαδήποτε συμφέροντα και ας ενισχύσουμε εκείνους που έχουν τις γνώσεις και μπορούν να διαφωτίσουν και να βοηθήσουν τα παιδιά μας.
*Εκ μέρους του Συνδέσμου Καθηγητών/τριών Οικιακής Οικονομίας
