ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗ*
Μετά τα τραγικά γεγονότα του Μαρτίου και των αποφάσεων τoυ Eurogroup σχετικά με την τύχη της Κυπριακής οικονομίας, έχουμε υπογράψει το μνημόνιο με την Τρόικα. Αυτό απαιτεί δραστικές αλλαγές στην οικονομία μας, που περιλαμβάνει διαρθρωτικές, δημοσιονομικές και τραπεζικές μεταρρυθμίσεις. Ο δρόμος μπροστά για την ανάκαμψη είναι δύσκολος και θα αντιμετωπίσουμε πολλά εμπόδια, αλλά πρέπει να είμαστε ανθεκτικοί και αποφασιστικοί, ώστε να γυρίσουμε την αρνητική κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Νομίζω ότι πολλοί από εμάς θα συμφωνούσαν ότι, σε μεγάλο βαθμό, αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες και θα έπρεπε να είχε αρχίσει η εφαρμογή τους με δική μας πρωτοβουλία, πολύ πριν η τρόικα μας υποχρέωσε να το κάνουμε.
Αυτή τη στιγμή, έχουμε πάρει την πρώτη δόση των €10 δις από την Τρόικα, η οποία καλύπτει τις άμεσες υποχρεώσεις της κυβέρνησης. Η επόμενη δόση πιθανότατα να δοθεί στις αρχές του φθινοπώρου, μετά την αξιολόγηση της Τρόικας για την πρόοδο στην εφαρμογή της συμφωνίας που υπογράψαμε.
Το πρόγραμμα καλεί για μια σειρά μέτρων λιτότητας για τη μείωση των δαπανών και του ελλείμματος, τα οποία είναι απαραίτητα, αν και βραχυπρόθεσμα αναπόφευκτα θα επιδεινωθεί η κατάσταση προκαλώντας μεγαλύτερη ανεργία και βαθύτερη ύφεση. Για να αντισταθμιστούν οι αρνητικές επιπτώσεις της λιτότητας, η κυβέρνηση έχει καταλήξει σε διάφορες δέσμες μέτρων για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης, που είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά θα πάρει κάποιο χρόνο για να αποφέρουν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Την ίδια στιγμή, ο τόσο ζωτικής σημασίας για την υπόλοιπη οικονομία τραπεζικός τομέας, αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις μετά τις αποφάσεις του Eurogroup στα τέλη Μαρτίου. Η νέα Τράπεζα Κύπρου διανύει πλέον μια σημαντική αναδιάρθρωση, με ένα νέο Διοικητικό Συμβούλιο και ένα νέο Εκτελεστικό Διευθυντή που θα οδηγήσει την Τράπεζα προς την έξοδο από τo καθεστώς εξυγίανσης, δημιουργώντας ένα υγιή και καλά κεφαλαιοποιημένο οργανισμό, έτσι ώστε από το φθινόπωρο να μπορεί να παραδοθεί στους νέους μετόχους. Επιπλέον, υπάρχουν περιοριστικά μέτρα που τέθηκαν σε εφαρμογή από την Κεντρική Τράπεζα μέχρι ο τραπεζικός τομέας ξαναβρεί τη χαμένη αξιοπιστία του και την εμπιστοσύνη από τους καταθέτες και τους επενδυτές. Αυτό θα απαιτήσει κάποιο χρόνο και πολλή προσπάθεια, αλλά είμαι αισιόδοξος ότι με τις σωστές ενέργειες από τα τραπεζικά ιδρύματα και τους υπόλοιπους συνδεδεμένους φορείς (Κεντρική Τράπεζα, Υπουργείο Οικονομικών) θα επιτευχθεί αυτός ο αναγκαίος στόχος.
Θα ήθελα να επισημάνω εδώ ότι όλοι μπορούν να βοηθήσουν, ώστε να επαναφέρουμε την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό μας σύστημα, ξεκινώντας από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με την δημοσίευση θετικών πρωτοβουλιών, οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών με την προώθηση της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα στους ξένους πελάτες τους, καθώς και τα πολιτικά κόμματα. Πιστεύω ότι οι πολιτικοί θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι από τη στιγμή που έχουν ψηφίσει το μνημόνιο το οποίο συνεπάγεται παραμονή στη ζώνη του ευρώ, θα πρέπει να σταματήσει αυτή η περιττή συζήτηση για μια πιθανή επιστροφή στην Κυπριακή λίρα, και να αρχίσουν να δίνουν έμφαση στις θετικές πτυχές αυτού του προγράμματος (δεν είναι όλα αρνητικά!). Αυτό μπορεί να βοηθήσει τον τραπεζικό τομέα να ανακτήσει την χαμένη εμπιστοσύνη του αργά ή γρήγορα.
Αναμφίβολα, πολλές προκλήσεις και εμπόδια βρίσκονται μπροστά μας. Ωστόσο, πρέπει να καταλάβουμε ότι αφού καταλήξαμε σε αυτήν την κατάσταση αυτή ήταν η μόνη επιλογή που μπορούσαμε να έχουμε. Μπορούμε να κατηγορούμε την τρόικα και τους Ευρωπαίους για τον τρόπο που μας συμπεριφέρθηκαν, αλλά στο τέλος της ημέρας, το μεγαλύτερο φταίξιμο ανήκει σε μας. Μας δοθήκαν πολλαπλές προειδοποιήσεις αλλά τις αγνοήσαμε.
Τώρα, αντί να διαφωνούμε μεταξύ μας, θα πρέπει να σκεφτόμαστε θετικά και να συνειδητοποιήσουμε ότι μας δίνεται η ευκαιρία να ανασυγκροτήσουμε την οικονομία μας σε υγιείς βάσεις με τη διόρθωση των μακροχρόνιων διαρθρωτικών, δημοσιονομικών και τραπεζικών προβλημάτων. Εκτός των επιβαλλόμενων μέτρων της Τρόικας, θα πρέπει επίσης να δημιουργήσουμε ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό πλάνο για το πώς θα θέλαμε να δούμε την οικονομία μας στα επόμενα 3-5 χρόνια (δηλαδή ποιους τομείς/κλάδους θα πρέπει να προωθήσουμε) και να αρχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό το σχέδιο.
Η άποψή μου είναι ότι όσο είμαστε θετικοί, εργαζόμαστε σκληρά και έξυπνα, επικεντρωμένοι στο μέσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα, συνειδητοποιώντας ότι βραχυπρόθεσμα η οικονομία θα χειροτερεύσει πριν να αρχίσει να βελτιώνεται, τότε μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα διορθώσουμε την κατάσταση και θα βάλουμε την οικονομία πίσω στο δρόμο της ανάκαμψης.
*Αναπληρωτής Καθηγητής στον τομέα των Χρηματοοικονομικών στο CyprusInternationalInstituteofManagement (CIIM) και Διευθυντής του Μεταπτυχιακού προγράμματος στα Χρηματοοικονομικά και Τραπεζικά (MSc in Finance & Banking).
