Η παράσταση δεν είναι δική μας, είναι των παιδιών!

ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΜΑΓΙΔΟΥ*

Εισαγωγή

Το άκουγα και δεν πίστευα! Συνάδελφοι μου έλεγαν πως μια παιδική γιορτή μπορεί να προκαλέσει τρομερό άγχος σε ένα εκπαιδευτικό και να αναστατώσει πολύ τα παιδιά, μα το θεωρούσα υπερβολικό μέχρι που… πήρα το βάπτισμα του πυρός!

Φέτος, έκανα την πρώτη μου γιορτή με παιδιά προδημοτικής τάξης και παρόλο που πήγε κατ ‘ ευχή, ακόμη προβληματίζομαι για την αναγκαιότητα και χρησιμότητά της όσο αφορά τα παιδιά. Λίγο πολύ εξάλλου, είναι κάτι που προβληματίζει κατά καιρούς τους πλείστους συναδέλφους όλης της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης… Ναι, όλοι χαμογελούσαν εκείνο το απόγευμα, χειροκρότησαν, έβγαλαν βίντεο και φωτογραφίες τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους, τα ανίψια τους, τα βαφτιστήρια τους κ.ά. αλλά διερωτώμαι αν γνωρίζει κανείς τι γίνεται ΠΡΙΝ από μια γιορτή στην οποία «ηθοποιοί» είναι μικρά παιδιά ηλικίας μόλις 5 ετών. Αποφάσισα λοιπόν να γράψω ένα κράμα δικών μου σκέψεων αλλά και εμπειριών άλλων συναδέλφων για να φωτίσω το σκοτάδι που υπάρχει πίσω από τις βελούδινες κουρτίνες μιας σχολικής γιορτής.

Προετοιμασία: Σενάριο, χορογραφίες, κοστούμια και σκηνικά.

Πολύτιμος χρόνος και φαιά ουσία σπαταλούνται από τις νηπιαγωγούς ώστε να συγγράψουν το σενάριο προκειμένου να παρουσιαστεί κάτι πρωτότυπο και φαντασμαγορικό με απώτερο σκοπό την δημιουργία εντυπώσεων προς τους γονείς και συγγενείς των παιδιών ή άλλους συναδέλφους. Καθόλου παιδοκεντρική προσέγγιση αφού σχεδόν κανείς δεν γράφει το σενάριο μαζί με τα παιδιά της τάξης του, ούτε καν ρωτάει τα παιδιά αν τους αρέσει αυτό που πρόκειται να παρουσιάσουν στη Χριστουγεννιάτικη και τελική τους γιορτή. Τα παιδιά απλά ακούν εντολές και τις εκτελούν. Με αυτό τον τρόπο σκοτώνουμε την εφευρετικότητα και δημιουργικότητά τους, στερώντας τους το δικαίωμα να παρουσιάσουν τη ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ παράσταση!

Εννοείται πως οι μικροί ηθοποιοί θα έχουν και τις ανάλογες με το ρόλο τους στολές. Συνήθως η διευθύντρια δανείζεται από άλλα σχολεία τις στολές που χρειάζεται ή αν δεν υπάρχουν οι απαραίτητες στολές για το θεατρικό έργο, τότε χρησιμοποιεί χρήματα του σχολείου για να τις προμηθευτεί. Κάποιες φορές μάλιστα οι γονείς των παιδιών καλούνται να πληρώσουν για τις στολές και τα αξεσουάρ των παιδιών τους, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οικονομικά,  παρόλο που αυτά θα παραμείνουν στο σχολείο. Ακόμα και στις περιπτώσεις που οι στολές δίνονται στους μαθητές, αυτές ουσιαστικά δεν έχουν χρήση και αποτελούν απλά ενθύμια, αφημένα σε ντουλάπια...

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τα σκηνικά των γιορτών, που επίσης απαιτούν χρόνο για τη δημιουργία τους και οικονομικό κόστος για τη σχολική μονάδα! 

Πρόβες , πρόβες, πρόβες και …  ξανά πρόβες !

Οι πρόβες βέβαια δεν γίνονται σε απογευματινές ώρες! Συνεπώς, πολύτιμος διδακτικός χρόνος χάνεται στο βωμό των προσωπικών πεποιθήσεων και της δόξας που ενδεχομένως επιζητεί ο κάθε εκπαιδευτικός ή/και κάθε διευθυντής/τρια. Υπάρχουν σχολεία που αφιερώνουν μήνες ολόκληρους σε πρόβες! Δεν θα ήταν υπερβολή να αναφερθεί πως υπάρχουν σχολεία που αναλώνουν το μισό σχολικό χρόνο σε πρόβες και τον άλλο μισό σε μαθήματα! Τα παιδιά κουράζονται και ως ειλικρινή ανθρωπάκια που είναι πολλές φορές εκφράζουν με διάφορους τρόπους την δυσαρέσκεια ή τη βαρεμάρα τους κατά τη διάρκεια μιας πρόβας. Εκεί είναι που αρχίζεις να καταλαβαίνεις πως τέτοιου είδους γιορτές για τόσο μικρά παιδιά είναι ένα βάσανο. Στεναχωριέσαι αλλά συνεχίζεις το «έγκλημα» διότι δεν μπορείς να αποκλίνεις από τους συναδέλφους αφού οι γιορτές θεωρούνται από τη διεύθυνση του σχολείου «ομαδική δουλειά».

Το οξύμωρο της υπόθεσης!

Παρόλο που το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού τα τελευταία χρόνια επαναλαμβάνει τις οδηγίες για τις τελικές γιορτές με σχετική εγκύκλιο[1] τονίζοντας πως αυτές πρέπει να είναι απλές και σύντομες, εν τούτοις αρκετά ήταν τα σχολεία που σπατάλησαν και φέτος χρήματα για κουστούμια και αξεσουάρ των παιδιών προκειμένου να παρουσίασαν υπερπαραγωγές και… άκουσον – άκουσον αρκετά σχολεία έκαναν αποφοίτηση με τηβέννους!

Εισηγήσεις:

Δεν ζητάω από κάποιον να καταργήσει εντελώς τις γιορτές, εισηγούμαι όμως, πως αυτές καλό θα ήταν να έχουν άλλο χαρακτήρα. Την ίδια ώρα δεν πρέπει να σπαταλιέται πολύτιμος διδακτικός χρόνος, εις βάρος των παιδιών και προς όφελος της προβολής των «φιλοδοξιών» των εκπαιδευτικών και του σχολείου. Η προσέγγιση μας πρέπει να διαφοροποιηθεί και να δοθεί ο λόγος στα παιδιά, που χωρίς αμφισβήτηση  μπορούν να μεγαλουργήσουν όταν τους δοθεί ελευθερία.

Ιδέα 1^η

Θα μπορούσε για παράδειγμα ένας εκπαιδευτικός, λίγο πριν το τέλος της σχολικής χρονιάς, να δώσει στα παιδιά την ιδέα για ένα αυτοσχέδιο παραμύθι και κατόπιν στις ελεύθερες δραστηριότητες να τα αφήσει ελεύθερα να φτιάξουν τα σκηνικά και τα αξεσουάρ τους για τη σχολική γιορτή τους. Αυτό θα ήταν ό,τι καλύτερο για τα παιδιά αφού θα αποτελεί μάθημα σαν όλα τα άλλα μαθήματα που κάνουμε καθημερινά, με στόχους και ανατροφοδότηση από τον εκπαιδευτικό. Με βάση τις πιο πάνω δραστηριότητες, μπορούν να επιτευχθούν στόχοι όπως η  δημιουργική σκέψη, η έκφραση προσωπικών ιδεών, η καλλιέργεια προφορικού λόγου, η καλλιέργεια αδρής και λεπτής κινητικότητας και τέλος η καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων που είναι πρωταρχικής σημασίας σε τέτοιες ηλικίες. Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι εκπαιδευτικός για να αντιληφθεί πως η παρουσίαση τέτοιου είδους γιορτής θα ενθουσιάσει τα παιδιά αφού θα είναι αποκλειστικά παρουσίαση των ΔΙΚΩΝ ΤΟΥΣ δουλειών. Δεν πειράζει αν τα σκηνικά ή τα αξεσουάρ δεν είναι άψογα φτιαγμένα ή βαμμένα, δεν πειράζει αν το παραμύθι είναι κάπως περίεργο, το χειροκρότημα που θα λάβουν τα παιδιά θα είναι αυτό που θα εξυψώσει την αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμησή τους. Αυτό πρέπει να επιζητούμε ως εκπαιδευτικοί για τα παιδιά μας και όχι να διαμορφώσουμε άβουλα πλασματάκια που απλά εκτελούν οδηγίες.

Ιδέα 2^η

Τα παιδιά μαζί με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού μπορούν να οργανώσουν μία μικρή έκθεση με επιλεγμένα έργα των παιδιών (ατομικές ή ομαδικές ζωγραφιές, χειροτεχνίες κ.ά).  Στην έκθεση αυτή τα παιδιά θα μπορούσαν να εξηγήσουν στους γονείς και συγγενείς τι έχουν φτιάξει, τι υλικά χρησιμοποίησαν και με ποια μέθοδο. Θα μπορούσε επίσης στο τέλος της έκθεσης αυτής να γίνει και ένα εργαστήρι για παιδιά και μεγάλους όπου θα μπορούσαν όλοι να φτιάξουν με τα παιδιά τους ένα μικρό έργο τέχνης με συγκριμένα υλικά και χρώματα. Τα παιδιά έτσι, μπορούν να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας τους, τις κοινωνικές τους δεξιότητες, την εικαστική τους έκφραση, την αυτοπεποίθηση τους, αλλά και να περάσουν ποιοτικό και δημιουργικό χρόνο με τους γονείς τους.

Ιδέα 3^η

Θα μπορούσε επίσης να στηθεί ένα μουσικό εργαστήρι, μια μικρή χορωδία από παιδικές φωνές που θα τραγουδήσουν 2-3 αυτοσχέδια τραγουδάκια συνοδεύοντας τη δασκάλα τους στην κιθάρα ή κάποιο άλλο μουσικό όργανο. Και αυτή η παρουσίαση θα είναι αποτέλεσμα μιας πολύ καλής δουλειάς στο μάθημα της μουσικής. Τα παιδιά θα μάθουν μέσα από αυτή την πορεία για την σιγανή και δυνατή φωνή, για την χαμηλή και ψηλή φωνή, θα καλλιεργήσουν το μουσικό τους αυτί, τη μνήμη τους, τον συντονισμό τους με άλλα παιδιά κτλ.

Ιδέα 4^η

Η διοργάνωση ενός πανηγυριού χαράς, είναι επίσης μια πολύ όμορφη και δημιουργική ιδέα. Τα παιδιά θα μπορούσαν με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών, να οργανώσουν σταθμούς εργασίας και να καλέσουν τους γονείς τους και την ευρύτερη κοινότητα στο πανηγύρι τους. Οι επισκέπτες θα μπορούσαν να φτιάξουν χειροτεχνίες, να επισκεφθούν εικαστικές εκθέσεις με έργα των μαθητών, να αγοράσουν μπισκότα που έφτιαξαν τα παιδιά, να ακούσουν τραγούδια από χορωδία παιδιών ή να απολαύσουν σύντομα χορευτικά. Έτσι επιτυγχάνεται η εμπλοκή όλης της κοινότητας σε ένα μαθησιακό γεγονός, με χαρούμενο και χαλαρό ύφος.

Αντί επιλόγου:

Αυτές είναι απλά πρόχειρες σκέψεις και ιδέες ως εναλλακτικές «γιορτές», προς όφελος των μαθητών και του διδακτικού χρόνου. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς πως ιδέες υπάρχουν πολλές, όταν υπάρχει η ανάλογη θέληση, με δεδομένο φυσικά πως υπάρχει και η αντίστοιχη βούληση για αλλαγή πλεύσης και φιλοσοφίας στο κεφάλαιο «σχολικές γιορτές».

Συνάδελφοι, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως … Η παράσταση δεν είναι δική μας, είναι των παιδιών!

*Εκπαιδευτικός Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης

Μέλος ΔΣ Α.Κί.ΔΑ.