ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΕΝΕΒΕΖΟΥ*
Με δέος και συγκίνηση βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στον Ιερό Ναό Αγ. Θεράποντος στο Λυθροδόντα για να τελέσουμε την εξόδιο ακολουθία ενός ακόμη ήρωα πεσόντα της τουρκικής εισβολής του 1974. Ενός ακόμη αγωνιστή της ελευθερίας και της δημοκρατίας, του έφεδρου Παναγιώτη Λάμπρου που υπηρετούσε στο 305ο Τάγμα Πεζικού, του οποίου η τύχη αγνοείτο για 39 χρόνια.
Ο λαός μας μετρά με ανείπωτο πόνο τις πληγές του καλοκαιριού του 1974. Όσος καιρός και αν περάσει η μνήμη μας επιστρέφει στις αποφράδες εκείνες μέρες του 1974, που σκόρπισαν στην πατρίδα μας την καταστροφή. Όλοι εμείς βρισκόμαστε σήμερα δίπλα στην οικογένεια και τους φίλους του Παναγιώτη, για να δηλώσουμε την τιμή και την ευγνωμοσύνη μας, προς τον αγνό αυτό αγωνιστή της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που για 39 χρόνια αγνοούσαμε την τύχη του.
Ο Παναγιώτης Λάμπρου γεννήθηκε στο Λυθροδόντα στις 10 Σεπτεμβρίου 1940 και ήταν γιος της οικογένειας του Λάμπρου και της Ευδοκίας Παναγή. Ο Παναγιώτης ήταν παντρεμένος με την Ελένη και με τα δύο τους παιδιά, τη Χρυστάλλα και τον Λάμπρο, πριν από την έναρξη της Τουρκικής εισβολής του 1974 διέμεναν στο Λυθροδόντα όπου και εξασκούσε το επάγγελμα του Δημοδιδάσκαλου.
Όπως αναφέρουν αυτοί που τον γνώριζαν, ο Παναγιώτης Λάμπρου έχαιρε τεράστιας εκτίμησης, τόσο στο Λυθροδόντα όσο και ανάμεσα στην εκπαιδευτική κοινότητα.
Ανταποκρίθηκε άμεσα στο κάλεσμα της πατρίδας
Στις 20 Ιουλίου 1974, ημερομηνία κατά την οποία ξεκίνησε η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο ο Παναγιώτης ανταποκρίθηκε άμεσα στο κάλεσμα της πατρίδας και κατατάγηκε έφεδρος μαζί με συγχωριανούς του στο 305ο Τάγμα Πεζικού, η έδρα του οποίου βρισκόταν στο Δάλι.
Λίγες μέρες πριν την έναρξη της δεύτερης φάσης της Τουρκικής εισβολής, στις 14/8/1974 ο Παναγιώτης μαζί με άλλους εφέδρους μετακινήθηκαν στην περιοχή της Μιας Μηλιάς και επάνδρωσαν ακραίες αμυντικές θέσεις της Εθνικής Φρουράς, μέχρι και τον Κουτσοβέντη.
Γνήσιος πατριώτης και δημοκράτης, ο Παναγιώτης δεν έλειψε από κανέναν αγώνα της νεότερης ιστορίας της Κύπρου και παρέμεινε πιστός στις επάλξεις του καθήκοντος. Παρότι είχε προειδοποιηθεί έγκαιρα από οικείο του πρόσωπο για την επερχόμενη δεύτερη φάση της εισβολής, δεν μπορούσε να εγκαταλείψει φίλους και συγχωριανούς, που ήταν δίπλα του. Στις επίμονες εκκλήσεις να βρει δικαιολογία φυγής, έλεγε χαρακτηριστικά: «Κι όταν ανοίξουν τα σχολεία και μιλήσω με τα παιδιά για τον πόλεμο, τι θα τους πω; Ότι προσποιήθηκα τον άρρωστο κι έφυγα; Ξεχάστε το, αποκλείεται να γίνει».
Στη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής
Στις 14 Αυγούστου 1974 ημέρα κατά την οποία άρχισε η δεύτερη φάση της Τουρκικής εισβολής, η περιοχή Μια Μηλιά-Τραχώνι-Κυθρέα δέχτηκε μεγάλη επίθεση από τα Τουρκικά στρατεύματα εισβολής.
Οι Τούρκοι εισβολείς ενισχυμένοι με άρματα μάχης και με κάλυψη της πολεμικής τους αεροπορίας, εξαπέλυσαν συντονισμένη επίθεση εναντίον των θέσεων της Ε.Φ. Εκμεταλλευόμενοι και τον υπόλοιπο βαρύ οπλισμό τους καθώς και την αριθμητική υπεροχή τους, κατάφεραν γύρω στις 11:00 πμ. της ίδιας μέρας να διασπάσουν τις αμυντικές γραμμές της Ε.Φ στην περιοχή Μιας Μηλιάς.
Αποτέλεσμα τούτου ήταν η οπισθοχώρηση των δυνάμεων μας, χωρίς ωστόσο να υπάρχει συντονισμός και ως εκ τούτου οι κινήσεις των εθνοφρουρών γίνονταν κατά βούληση.
Στην Κυθρέα-Βώνη
Μία ομάδα 37 στρατιωτών μεταξύ των οποίων και ο Παναγιώτης κινήθηκαν προς την περιοχή Κυθρέας για να καταλήξουν τελικά στο χωριό Βώνη, όπου εισήλθαν σε δύο κατοικημένες οικίες, ντύθηκαν με πολιτικά ρούχα που τους έδωσαν οι κάτοικοι και διανυκτέρευσαν εκεί.
Κατά τη διάρκεια της νύκτας οι εθνοφρουροί κατέγραψαν τα ονόματα τους και το χωριό καταγωγής τους σε ένα κομμάτι χαρτί το οποίο και έφθασε τελικά με κάθε προφύλαξη στον Κυπριακό Ερυθρό Σταυρό, με τη βοήθεια εγκλωβισμένων κατοίκων της Βώνης.
Το πρωί της 15ης Αυγούστου 1974 δύο από τους 37 στρατιώτες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις οικίες στη Βώνη με σκοπό τη διερεύνηση τρόπου διαφυγής προς τις ελεύθερες περιοχές ώστε να καταφέρουν να βοηθήσουν και τους υπόλοιπους στρατιώτες και να διασωθούν. Οι υπόλοιποι στρατιώτες οι οποίοι παρέμειναν στη Βώνη τοποθέτησαν λευκό ύφασμα στις πόρτες των οικιών όπου διέμεναν με το σκεπτικό της παράδοσης, στην περίπτωση που θα έφθαναν εκεί Τουρκικά στρατεύματα.
Η ώρα αυτή δεν άργησε να έρθει. Στις 8:00 με 9:00 π.μ. ένοπλοι Τουρκοκύπριοι στρατιώτες εξανάγκασαν, τόσο τους 35 εναπομείναντες στρατιώτες όσο και άλλους 10 πολίτες, πυροβολώντας να παραδοθούν και να συλληφθούν. Τη διαδικασία της σύλληψης παρακολούθησαν οι γυναίκες του χωριού αλλά και οι δύο στρατιώτες οι οποίο είχαν προσπαθήσει να διαφύγουν στις ελεύθερες περιοχές και οι οποίοι μη μπορώντας να βρουν τρόπο διαφυγής, επέστρεψαν στη Βώνη.
Αργότερα την ίδια μέρα οι δύο στρατιώτες αιχμαλωτίστηκαν μαζί με άλλους κατοίκους της Βώνης από τα Τουρκικά στρατεύματα, οδηγήθηκαν στο γκαράζ Παυλίδη, ακολούθως στα Άδανα της Τουρκίας και αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι.
Η σύλληψη στις 15 Αυγούστου
Ο έφεδρος Παναγιώτης Λάμπρου, μαζί με τα υπόλοιπα 44 πρόσωπα από την ώρα της σύλληψης τους στη Βώνη στις 15 Αυγούστου 1974 από τους ένοπλους Τουρκοκύπριους στρατιώτες, δεν έδωσαν σημεία ζωής και η τύχη τους αγνοείτο.
Στο πλαίσιο του προγράμματος εκταφών και αναγνώρισης λειψάνων της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων Κύπρου, το 2005 εντοπίστηκαν τα λείψανα του έφεδρου στρατιώτη Παναγιώτη Λάμπρου, σε ομαδικό τάφο στην περιοχή του Τουρκοκυπριακού χωριού Μπέκιογιου και πρόσφατα, μέσα από ανθρωπολογικές εξετάσεις και εξετάσεις DNA διαπιστώθηκε η συμβατότητά τους.
Η ταφή των λειψάνων του Παναγιώτη Λάμπρου αναμφίβολα θέτει τέλος στο μαρτύριο της προσμονής και της αβεβαιότητας το οποίο για 39 ολόκληρα χρόνια βίωσαν η οικογένεια, οι συγγενείς και οι φίλοι του ήρωα μας. Την ίδια ώρα, η εξακρίβωση του τρόπου με τον οποίο ο άνθρωπός τους έφυγε από τη ζωή, προκαλεί ξανά και δικαίως την αγανάκτηση και αυξάνει τα «γιατί».
Η σημερινή κηδεία αποτελεί την απόδοση της πρέπουσας τιμής σε ένα ήρωα, τον Παναγιώτη Λάμπρου, ο οποίος δήλωσε παρόν στο κάλεσμα της πατρίδας για κατάταξή του στην Ε.Φ. Εκφράζουμε σ΄ αυτόν την ειλικρινή μας εκτίμηση και ευγνωμοσύνη για το θάρρος και την τόλμη του να υπερασπιστεί μαζί με άλλους την πατρίδα. Όλοι οι άξιοι ήρωες μας τίμησαν στο ακέραιο τον όρκο τους προς την πατρίδα, δίνοντας το αίμα τους για την ελευθερία του πολύπαθου τόπου μας».
Ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας
Στο Ιερό Ναό του Αγ. Θεράποντος στο Λυθροδόντα ανανεώνουμε τη δέσμευση μας προς τους συγγενείς όλων των αγνοουμένων της Κύπρου ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα και τη διεκδίκηση μέχρι την πλήρη διερεύνηση και διακρίβωση της τύχης τους μέσα από το έργο της Διερευνητικής Επιτροπής, ώστε να επιταχυνθεί η όλη διαδικασία και να τερματισθεί το πολύχρονο δράμα και το μαρτύριο που βιώνουν οι οικογένειες των αγνοουμένων.
Με προσήλωση στο στόχο της λύσης που θα τερματίζει την κατοχή και τον εποικισμό, θα απαλλάσσει την Κύπρο από ξένες εξαρτήσεις και θα διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων, συνεχίζονται οι προσπάθειες. Επιδίωξη μας ένα κράτος με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια και με πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων όπως αυτή περιγράφεται στα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Λύση λειτουργική και βιώσιμη στη βάση των αρχών του Διεθνούς Δικαίου, των σχετικών Ψηφισμάτων του ΟΗΕ, των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου του 1977 και 1979 και των αρχών επί των οποίων εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεσμευόμαστε ότι θα δώσουμε τον αγώνα αυτό με όλες μας τις δυνάμεις. Μόνο έτσι θα δικαιωθεί η θυσία όλων των ηρώων μας.
Με προσήλωση, ενότητα αλλά και ψυχικό σθένος, πέρα από κάθε δογματισμό και εκμετάλλευση θα συνεχίσουμε το δύσκολο αγώνα μας, ο οποίος γίνεται ακόμη δυσκολότερος με τις πρόσφατες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Η ενότητα, το ψυχικό σθένος και η σύμπνοια όλων των πολιτικών και άλλων δυνάμενων κρίνεται όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία. Μόνο μέσα από την σύμπτυξη όλων των δυνάμεων μας θα επιτύχουμε το ποθητό αποτέλεσμα. Η δέσμευσή μας προς τη νέα γενιά, προς τους νεκρούς, τους αγνοούμενούς και τους πρόσφυγές, μας παραμένει.
Αγαπητέ μας Παναγιώτη, απευθυνόμαστε σήμερα σε σένα εκφράζοντας το σεβασμό και τη βαθιά εκτίμηση για τη μεγάλη θυσία σου. Η αγάπη όλων μας θα σε συνοδεύουν για πάντα.
*Επικήδειος του υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού στην κηδεία του πεσόντα κατά την εισβολή Παναγιώτη Λάμπρου που τελέστηκε χθες Σάββατο, στον ιερό ναό Αγ. Θεράποντος, στο Λυθροδόντα.
