ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΧΑΛΛΟΥΜΑ*
Η 26 Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών και στόχος της είναι η προώθηση της πολυγλωσσίας και της κατανόησης μεταξύ των λαών. Στην Κύπρο όμως, όλοι εμείς οι καθηγητές ξένων γλωσσών του δημοσίου σχολείου, βιώνουμε αυτή την μέρα (όπως και τις άλλες σχολικές μέρες) ως Ημέρα Υποβαθμισμένων Γλωσσών.
Διανύουμε τοΝ δεύτερο χρόνο της εφαρμογής της Νέας Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης και τα προβλήματα με τη διδασκαλία και εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας, που υποβαθμίστηκε, και των άλλων ξένων γλωσσών που «κλειδώθηκαν στη βιτρίνα» των δήθεν επιλογών του δημοσίου σχολείου, παραμένουν άλυτα. Οι αρμόδιες επιτροπές του ΥΠΠ είναι ενήμερες και παρακολουθούν απαθείς μια γενιά μαθητών να αποφοιτά σύντομα από το δημόσιο σχολείο ανεπαρκής όσον αφορά τη γνώση της πρώτης διεθνούς γλώσσας αλλά και ανήμπορη να επιλέξει τις δεύτερες ξένες γλώσσες που επιθυμεί να μάθει. (Βλ. Paideia News, 2016-08-21, Aς πάρουμε τα θετικά σε θέματα γλωσσομάθειας).
Σε αντίθεση με προηγούμενες γενεές Κυπρίων, απόφοιτων παλαιότερων χρόνων, που φημίζονταν για την πολύ καλή τους γνώση των Αγγλικών, οι απόφοιτοι του σημερινού «σύγχρονου» και «αναβαθμισμένου» σχολείου αποφοιτούν έχοντας διδαχθεί μέχρι το επίπεδο Β1 (μέτρια γνώση). Μόνο όσοι επέλεξαν την κατεύθυνση του Εμπορίου και Υπηρεσιών (παρόλο που τα πολλά μαθησιακά και άλλα προβλήματα τους, καθιστούν την επίτευξη του επιπέδου αδύνατη) και οι ελάχιστοι μαθητές της κατεύθυνσης Ξένων Γλωσσών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, έχουν την ευκαιρία να κατακτήσουν το επίπεδο Β2 (καλή γνώση). Δέκα χρόνια πριν τα Αγγλικά διδάσκοντα στο Γυμνάσιο 4 περιόδους τη βδομάδα, στη σενέχεια έγιναν 3 και τώρα διδάσκονται μόνο 2 περιόδους στη Γ’ Γυμνασίου. Ο διδακτικός χρόνος είναι ελλιπής. αφού με δύο περιόδους των 40', ως επί το πλείστων, λεπτών μόνο επιφανειακά μπορεί να διδαχθεί μια ξένη γλώσσα. Ως εκ τούτου, ο Κύπριος γονιός, αναγνωρίζοντας τη σημασία των Αγγλικών για την επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία και αποκατάσταση των παιδιών του, αναγκάζεται να πληρώσει από την τζέπη του την υποβάθμιση των Αγγλικών, καταφεύγοντας στα φροντιστήρια. Η παραπαιδεία όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά οργιάζει στις μέρες μας! Υπάρχει βέβαια μια μερίδα μαθητών που είναι καταδικασμένοι να παραμείνουν με μόνο τη μέτρια γνώση της Αγγλικής γλώσσας αφού δυσπραγούν οικονομικά και δεν κάνουν φροντιστήρια.
Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα η Νέα Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση σχεδιάζει τη δημιουργία Εθνικού Baccalaureate, βασισμένο στο μοντέλο του διετούς International Baccalaureate, με παράλληλη κατάργηση της εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με Πανελλαδικές Εξετάσεις αλλά με βάση των βαθμών του απολυτηρίου των μαθητών. Στο "Πανεπιστημιακού" τύπου διετές Λύκειο που ετοιμάζει το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας, θα διδάσκουν εξειδικευμένοι καθηγητές και η αξιολόγηση των μαθητών θα γίνεται με ενιαίο σύστημα σε όλη την Ελλάδα. Οι ξένες γλώσσες, και δη η Αγγλική γλώσσα, θα κρατούν τα «σκήπτρα» της μάθησης.
Στην Ευρώπη πάλι, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση Ευρυδίκη 2015-2016 (Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πληροφόρησης για τα εκπαιδευτικά συστήματα και τις πολιτικές στην Ευρώπη) η Κύπρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες με το χαμηλότερο ποσοστό σε διδακτικό χρόνο στη διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Συγκεκριμένα η Κύπρος κατέχει την 28η θέση σε σύγκριση με άλλες 30 χώρες. Επίσης, σύμφωνα με το τι ισχύει στα στατιστικά δεδομένα των χωρών των O.Ο.Σ.Α (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη) και EU12, η διδασκαλία της πρώτης ξένης γλώσσας αποτελεί το 10% του διδακτικού χρόνου στις τάξεις του Γυμνασίου. Στην Κύπρο με την εφαρμογή του Νέου Ωρολογίου Προγράμματος έχουμε 6,9 %!
Το σίγουρο είναι ότι οι ξένες γλώσσες είναι το μέλλον, όχι όμως για τους Κύπριους μαθητές του δημοσίου σχολείου. Παραθέτω πιο κάτω τα δέκα ταχύτερα αναπτυσσόμενα επαγγέλματα σύμφωνα με μια νέα μελέτη της CareerBuilder των ΗΠΑ, μαζί με τον ρυθμό ανάπτυξής τους μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια:
Διαδικτυακές πωλήσεις λιανικής – 32%
Μεταφραστικές υπηρεσίες – 28%
Φυσιοθεραπεία / Εργοθεραπεία / Λογοθεραπεία – 25%
Παροχή ιατρικής φροντίδας κατ’ οίκον – 24%
Οίκοι ευγηρίας – 24%
Γραφεία telemarketing, άλλα κέντρα επικοινωνίας με πελάτες – 20%
Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στο μάρκετινγκ – 20%
Περιβαλλοντικές οργανώσεις – 19%
Σχεδιασμός υπολογιστικών συστημάτων – 19%
Διαχείριση χαρτοφυλακίου – 18%
Όλα όσα αναφέρω πιο πάνω για τη σημασία των ξένων γλωσσών, εξελίσσονται σε ένα άλλο πλανήτη, μακριά από τον δικό μας που ονομάζεται Κύπρος. Εκεί τα συνδικαλιστικά συμφέροντα της ηγεσίας της ΟΕΛΜΕΚ δεν παρεμβαίνουν στη διαμόρφωση Ωρολογίων Προγραμμάτων και Εκπαιδευτικών Μεταρρυθμίσεων που υποβαθμίζουν τις ξένες γλώσσες. Εκεί τα ΥΠΠ σχεδιάζουν και εφαρμόζουν Εκπαιδευτικές Μεταρρυθμίσεις βασισμένες σε αληθινές επιστημονικές μελέτες για τις ξένες γλώσσες που δεν αρνούνται να παρουσιάσουν δημοσίως.
Αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν η Κύπρος να καταστεί ένα σημαντικό κι υψηλού επιπέδου διεθνές οικονομικό, εμπορικό και εκπαιδευτικό κέντρο για την ευρύτερη Μέση Ανατολή και την ΕΕ όπως εξαγγέλλουν κατά καιρούς αυτοί που βρίσκονται στα κέντρα λήψεως αποφάσεων, χωρίς ξένες γλώσσες; Είναι καλό να οραματιζόμαστε διάφορα ωραία και μεγάλα, αλλά είναι ακόμα καλύτερο να βάζουμε στόχους και να έχουμε σχέδιο δράσης για υλοποίηση αυτών των στόχων.
Πηγές:
Αλλάζουν όλα σε Γυμνάσιο και Λύκειο, Ισμήνη Χαραλαμποπούλου, 03/09/2016, www.protothema.gr
Education at a Glance 2014: OECD Indicators, p440, http://www.oecd.org/edu/Education-at-a-Glance-2014.pdf
Recommended Annual Instruction Time if Full-time Compulsory Education in Europe 2015/16 Eurydice-Facts and Figures, Μέρος ΙΙΙ, Τμήμα 2, σελ. 39-128.
Τα δέκα ταχύτερα αναπτυσσόμενα επαγγέλματα, 24/07/2016, http://www.fortunegreece.com
* Καθηγήτρια Αγγλικών
