Το τέλος της αγγλικής γλωσσικής κυριαρχίας και η ενίσχυση της γλωσσικής πολυμορφίας
ΤΗΣ ΑΝΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ*
Η απόφαση των Βρετανών για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προκαλέσει πανικό, τόσο στην ίδια τη χώρα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς είναι πολλές οι ανακατατάξεις και οι αλλαγές που προβλέπονται σε αρκετά επίπεδα. Ένα από αυτά είναι και η κατάργηση της αγγλικής γλώσσας στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο αριθμός των επίσημων γλωσσών της Ε.Ε. έχει ανέλθει στις 24 έπειτα και από την προσθήκη των νέων χωρών-μελών. Σύμφωνα με τους κανονισμούς, κάθε χώρα της Ε.Ε. έχει το δικαίωμα να προσδιορίσει και μια επίσημη γλώσσα. Από τη στιγμή, λοιπόν, που μόνο η Βρετανία έχει επιλέξει τα Αγγλικά, ενδεχομένως να προκύψει και η κατάργησή τους. Εξάλλου, πρόσφατα η πρόεδρος της Επιτροπής Συνταγματικών Θεμάτων του Ευρωκοινοβουλίου, Ντανούτα Χούμπνερ, δήλωσε πως: «Αν δεν έχουμε το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν έχουμε Αγγλικά». Μπορεί όλοι να αναγνωρίζουν ότι η Αγγλική είναι η κυριαρχούσα γλώσσα εργασίας, αλλά για να μην οδηγηθούμε στην κατάργησή της, θα πρέπει να αλλάξει ο κανονισμός καταγραφής επίσημων γλωσσών, και μάλιστα παμψηφεί.
Η εξέλιξη αυτή ευνοεί μεν τις υπόλοιπες γλώσσες, θα προκαλέσει, δε, σωσία πρακτικών προβλημάτων, ιδιαίτερα στις εργασίες της Ε.Ε. Εξαιτίας της πάγιας πολιτικής της Ε.Ε. υπέρ του δικαιώματος του κάθε Ευρωπαίου πολίτη να έχει πρόσβαση στα έγγραφά της σε μία από τις επίσημες γλώσσες της επιτροπής, στους κόλπους της έχει δημιουργηθεί μια τεράστια μεταφραστική υπηρεσία που διαθέτει ένα μεγάλο αριθμό μεταφραστών και διερμηνέων. Το κόστος για μια τέτοια υπηρεσία είναι φυσικά πολύ μεγάλο, ενώ σε περίπτωση κατάργησης της αγγλικής γλώσσας, αυτό θα γίνει ακόμα μεγαλύτερο, εφόσον θα είναι απαραίτητη η πρόσληψη επιπλέον προσωπικού και επιπλέον οργάνωσης. Είναι γεγονός ότι η Αγγλική είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη ξένη γλώσσα ανάμεσα στους Ευρωπαίους πολίτες, καθώς και ότι οι κυβερνήσεις τους έχουν επενδύσει πολλά στη διδασκαλία της. Γι’ αυτό και είναι πιθανό να παραμείνει η Αγγλική ως γλώσσα εργασίας, νοουμένου, βεβαίως, ότι συμφωνούν όλες οι υπόλοιπες χώρες.
Οι γλωσσολόγοι πάντως, -από τους λίγους που επιδεικνύουν ενδιαφέρον για τις απανταχού γλώσσες και διαρκώς επισημαίνουν τη σημασία διατήρησής τους-, σίγουρα βλέπουν την παραπάνω εξέλιξη ως ιδιαίτερα ευνοϊκή. Κάποτε ο γνωστός γλωσσολόγος David Crystal είπε: «Ίσως μια μέρα η Αγγλική να είναι η μόνη γλώσσα που θα έχει μείνει να μάθει κανείς. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, θα είναι η μεγαλύτερη πνευματική καταστροφή που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης». Είναι, άραγε, δυνατό μια πιθανή κατάργηση της Αγγλικής από την Ε.Ε. να προκαλέσει την αποδυνάμωσή της; Η Ε.Ε., πάντως, έδειξε πολλές φορές να τάσσεται υπέρ της γλωσσικής πολυμορφίας και πάντα διακήρυσσε ότι σέβεται το γλωσσικό υπόβαθρο της κάθε χώρας μέλους της, επειδή με αυτό σέβεται τον πολιτισμό και την ιστορία τους. Αν, λοιπόν, σε αυτήν την περίπτωση δεν ακολουθήσει τη λογική της οικονομικότερης λύσης και καταργήσει τα Αγγλικά, τότε η αγγλική γλώσσα θα δεχθεί ένα μεγάλο πλήγμα στην κυριαρχία της, ενώ ταυτόχρονα άλλες γλώσσες θα μπορέσουν σιγά-σιγά να αναδειχθούν.
*Καθηγήτρια στο American College
