ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*
To 1999 συμμετείχα σε μεικτές ομάδες δασκάλων και καθηγητών στις οποίες συζητήθηκε η διδακτέα ύλη Στ΄ Δημοτικού και Α΄ γυμνασίου και μελετήθηκαν τα βιβλία που χρησιμοποιούνται σε κάθε μάθημα,σε μια προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Έγιναν ομάδες για κάθε μάθημα στις δύο βαθμίδες. Τότε καταλήξαμε ότι καμία ουσιαστικά σχέση δεν έχει η Στ΄ Δημοτικού με την Α΄ Γυμνασίου: ούτε στον τρόπο που διδάσκονται τα μαθήματα ούτε στον τρόπο που είναι γραμμένα τα βιβλία ούτε στην διδακτέα ύλη αυτή καθ’ αυτή που διδάσκονται τα παιδιά. Μάλιστα, τότε, έγιναν εισηγήσεις για ανανέωση της διδακτέας ύλης, συγγραφή νέων βιβλίων που να στηρίζονται στη συνέχεια της ύλης του Δημοτικού στο Γυμνάσιο, συνεργασία Γυμνασίου Δημοτικού κτλ κτλ.
Από τότε έχουν περάσει αισίως 15 χρόνια. Περάσαμε και από μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που υποτίθεται θα είχε λάβει πολύ σοβαρά υπόψην την ομαλή μετάβαση των παιδιών από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Αλλά, φευ...Όχι μόνο τα πράγματα παρέμειναν στον ίδιο παρονομαστή, έχω την αίσθηση ότι τα πράγματα παραμένουν τα ίδια ακόμη από τον καιρό που εγώ πήγα για πρώτη φορά Γυμνάσιο το 1984. Πριν 30 χρόνια. Τεράστιο χάσμα Δημοτικού-Γυμνασίου, επιβιώνουν μόνο οι πολύ καλοί μέχρι άριστοι μαθητές οι οποίοι παπαγαλίζουν συνέχεια, βαθμοθηρία στο μέγιστο βαθμό στο Γυμνάσιο, ελάχιστες προσπάθειες στο γυμνάσιο για αξιοποίηση θεμάτων που ενδιαφέρουν τα παιδιά και τα οποία μπορούν να διεκπαιρεώσουν, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία. Και από την άλλη,κάποιοι δάσκαλοι στην Στ΄ Δημοτικού να τρέχουν ξοπίσω να καλύψουν τέσσερα τεύχη βιβλίωνστα Μαθηματικά, τρία τεύχη βιβλίων στα Ελληνικά, καλύπτοντας, ουσιαστικά, σελίδες κι όχι διδάσκοντας τα θέματα με τρόπο που να ενδιαφέρει τα παιδιά. Μάλιστα αν ρωτήσετε 10 δασκάλους της Στ΄ τάξης για το ποιοι είναι οι πραγματικοί στόχοι και οι γνώσεις που πρέπει να κατέχει ένα παιδι που τελειώνει σήμερα την Στ΄ Δημοτικού, θα πάρετε 10 διαφορετικές απαντήσεις. Το ίδιο θα γίνει αν ρωτήσετε τους καθηγητές της Α΄ Γυμνασίου για το ποιες γνώσεις θεωρούν ότι το παιδί κατέχει ερχόμενο από το Δημοτικό. Ή πολύ πιθανόν να κατηγορήσουν τους δασκάλους ότι δεν διδάσκουν αυτά που πρέπει στα παιδιά και έτσι αυτά πηγαίνουν με πολλές ελλείψεις στο Γυμνάσιο.
Τόσα και τόσα συνέδρια γίνονται και θα γίνονται για αυτό το θέμα όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και πάλιν μηδέν στο πηλίκο....Αν, όπως πολύ ορθά τόνισε και τονίζει καθημερινά η ακαδημαϊκός κυρία Κουτσελίνη, δεν καθοριστούν δείκτες διδασκαλίας και επάρκειας, αν δεν καθορίσουμε ξεκάθαρα τι μαθητές θέλουμε να ετοιμάσουμε μέσα στον 21ο αιώνα, αν δηλαδή η πυξίδα μας συνεχίσει να είναι χαλασμένη, το χάσμα μεταξύ Δημοτικού και Γυμνασίου θα μεγαλώνει μέρα με τη μέρα και το εκπαιδευτικό μας σύστημα θα διολισθαίνει όλο και περισσότερο.
Χρειάζονται τομές εδώ και τώρα, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού (σε συνεργασία με τις εκπαιδευτικές οργανώσεις), όπως:
α) δραστική μείωση (ή αποφόρτωση) της ύλης τόσο στο Δημοτικό όσο και στο Γυμνάσιο-δε γίνεται κάθε φορά που γράφονται νέα βιβλία να αυξάνεται η διδακτέα ύλη, αντί να μειώνεται.
β) αναθεώρηση (ή και εγκατάλειψη) του μοντέλου της σπειροειδούς διάταξης της ύλης και, αντίθετα, εμβάθυνση σε διάφορους τομείς του αναλυτικού προγράμματος (παρά απλό "πέρασμα" από διάφορα θέματα με το σκεπτικό ότι θα τα ξαναδιδαχθεί το παιδί)-άλλωστε αυτό ανέδειξαν και τα αποτελέσματα της έρευνας PISA για χώρες που το εκπαιδευτικό τους σύστημα βασίζεται στην εμβάθυνση σε συγκεκριμένους τομείς της εκπαίδευσης.
γ) συστηματική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, όχι διαβάζοντας διαφάνειες Power Point που να λένε τι υπάρχει σε ένα βιβλίο, αλλά επιμόρφωση που να βασίζεται στις ανάγκες των παιδιών, των ίδιων των εκπαιδευτικών, στις ανάγκες του Κυπριακού Συστήματος Εκπαίδευσης.
δ) έμφαση πραγματική στη μέθοδο Project, όπου να μπορέσουν να ξεδιπλώσουν τα παιδιά τα ταλέντα τους και τις νοημοσύνες τους (ξεκινώντας από το Δημοτικό και συνεχίζοντας στο Γυμνάσιο).
ε) διδασκαλία τεχνικών μελέτης τόσο στο Δημοτικό όσο και στο Γυμνάσιο (π.χ. το skimmingπου βοηθά τον αναγνώστη να μελετήσει στα γρήγορα ένα κείμενο και να το κατανοήσει, χωρίς να το διαβάσει λέξη προς λέξη),
στ) πραγματική συνεργασία δασκάλων Στ΄ Δημοτικού και δασκάλων Α΄ Γυμνασίου που να περιλαμβάνει; συστηματικες επισκέψεις των παιδιών του Δημοτικού στο Γυμνάσιο ολόχρονα (κι όχι όπως γίνεται τώρα που τα παιδιά κάνουν αυτή την επίσκεψη στις τελευταίες μέρες της σχολικής χρονιάς, όπου τα γυμνάσια υπολειτουργούν), συνδιοργάνωση εκδηλώσεων μεταξύ των δύο βαθμίδων αλλά και μαθημάτων, κοινά συνέδρια και επιμορφώσεις των δασκάλων και των καθηγητών που να σχετίζονται τόσο με την εκπαίδευση όσο και την ψυχολογία των παιδιών αυτής της ηλικίας.
Σίγουρα χρειάζονται πολλά να γίνουν, αν πραγματικά θέλουμε την ομαλή μετάβαση των παιδιών από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Πρέπει όμως να τολμήσουμε επιτέλους, αν θέλουμε να ΄χουμε ένα επιτυχημένο εκπαιδευτικό σύστημα, πάντοτε προς όφελος των παιδιών μας.
* Βοηθός Διευθυντής Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΜΑ inEducationalManagement)
