ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ*
Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, καθώς και κατά την περίοδο της έναρξης της σχολικής χρονιάς, οπότε και οι θερμοκρασίες είναι ανυπόφορες, γίνεται λόγος για εγκατάσταση κλιματιστικών συστημάτων στις αίθουσες διδασκαλίας. Το ανυπόφορο της κατάστασης, δηλαδή, σε χώρους έξω από τους οποίους επικρατούν θερμοκρασίες πέραν των 40 βαθμών κελσίου, με περίπου 25 άτομα σε μία τάξη, με υψηλό δείκτη υγρασίας, χωρίς θερμομονώσεις, χωρίς σκίαστρα, χωρίς εξαερισμό, με τον ιδρώτα των μαθητών και καθηγητών να προκαλεί αποπνικτική ατμόσφαιρα και με την υποχρέωση να κλείνει η τάξη για σκοπούς ησυχίας, επιδεινώνεται και από τη χαμηλή αντοχή των μαθητών. Εκεί που το περιβάλλον και οι συνθήκες του χώρου θα πρέπει να συντείνουν στην ομαλή διεργασία της εκπαίδευσης και της μάθησης, στην προκειμένη περίπτωση το περιβάλλον, ο χώρος συνδράμει στην πρόκληση ψυχολογικής αποσύνθεσης, με συνέπεια να αποσπάται η προσοχή και το ενδιαφέρον τόσο του μαθητή όσο και του εκπαιδευτικού.
Με άλλα λόγια, αντί να δημιουργούμε συνθήκες κατάλληλες για τον εργασιακό και μαθησιακό χώρο, μένουμε σε συνθήκες ακατάλληλες, για τις οποίες θα πρέπει να αποφασίσουμε κατά πόσο θα πρέπει να βελτιωθούν, καθώς λειτουργούν ως ανασταλτικοί παράγοντες στην διαδικασία της μάθησης. Δε διανοούμαι ότι μπορεί να υπάρχει στον κόσμο σύγχρονο διευθυντικό μοντέλο που να θεωρεί τις συνθήκες στο χώρο εργασίας ήσσονος σημασίας. Εργοδότες, όπως τράπεζες, δημόσιες διοικήσεις, επιχειρήσεις, θέτουν σε προτεραιότητα την ποιότητα του εργασιακού χώρου, ακριβώς για να επιτύχουν τα βέλτιστα αποτελέσματα στην παραγωγικότητα. Πόσω δε μάλλον η διεργασία της μάθησης, που προϋποθέτει ηρεμία και κατάλληλο περιβάλλον, για να μπορεί ένας μαθητής να συγκεντρώνεται και να αφομοιώνει. Πρέπει επομένως οι συνθήκες εργασίας και διδασκαλίας να αντιμετωπισθούν ως βασικοί παράγοντες που συνδράμουν στην αποτελεσματικότητα της μάθησης.
Είναι ορθός ο προβληματισμός, όσον αφορά το κόστος εφαρμογής, λειτουργίας και συντήρησης των κλιματιστικών. Όμως η βάση του προβληματισμού θα πρέπει να εδράζεται στο κόστος της μη εξασφάλισης κλιματιζόμενου χώρου διδασκαλίας, το οποίο είναι πολλαπλάσιο λόγω της ανασταλτικής επίδρασής του στη μάθηση. Θεωρώ ότι ο κλιματιζόμενος χώρος παρέχει συνθήκες αύξησης της αποτελεσματικότητας της μαθησιακής διεργασίας με αντίστοιχα οικονομικά οφέλη για τον μαθητή, τον εκπαιδευτικό, την οικογένεια, το κράτος, πέραν του ότι η δημιουργία κινήτρων στην εκπαίδευση είναι βασικός παράγοντας που χαρακτηρίζει ένα σωστό εκπαιδευτικό σύστημα. Συνεπώς, σχετικά με το κόστος του κλιματισμού, θα πρέπει να προβληματισθούμε το συντομότερο και να συμπεριληφθεί στον κρατικό προϋπολογισμό, μία σταδιακή κι ορθά οργανωμένη εφαρμογή του σε χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης του. Ο κλιματισμός στη τάξη καθίσταται τις μέρες μας αναγκαίος μετά και τις έντονες κλιματολογικές αλλαγές.
Θα πρέπει ωστόσο να υπάρξει προβληματισμός ως προς τη σωστή εφαρμογή και λειτουργία του κλιματισμού στις αίθουσες διδασκαλίας, πχ για τα ωράρια, τη θερμοκρασία, τις ευθύνες συντήρησης, σωστή τοποθέτηση, εφαρμογή οδηγιών του κατασκευαστή, ελέγχοι κλπ. Η ρύθμισή του θα πρέπει να γίνει στη βάση νομοθεσίας και κανονισμών, ακριβώς για να προκαθορισθούν ο τρόπος εφαρμογής, η λειτουργία, η κατανομή ευθυνών και πεδίων δράσεων προσώπων κι οργανισμών, ώστε να μην γίνεται κακή χρήση και λειτουργία των κλιματιστικών, με συνέπειες στο κόστος, στην υγεία και στη δυσλειτουργία τους. Παράλληλα, θα πρέπει να προκαθορισθεί κι η ευθύνη της διαδικασίας, ως προς τη μελέτη και το σχεδιασμό της εφαρμογής του συστήματος κλιματισμού σε ένα συγκεκριμένο σχολείο, προκειμένου να αποκλεισθούν ερασιτεχνικοί σχεδιασμοί που ενδεχομένως να οδηγήσουν σε οικονομικές συνέπειες και σε ανθυγιεινό περιβάλλον μάθησης για μαθητές κι εκπαιδευτικούς.
Σε σχέση με το επιχείρημα και το ενδεχόμενο οποιωνδήποτε επιπτώσεων στην υγεία των μαθητών και των εκπαιδευτικών, θα πρέπει να γίνει μελέτη και πρόβλεψη από επιστημονικά καταρτισμένη ομάδα. Ο σωστός κλιματισμός σε έναν χώρο δεν μπορεί να είναι επιβλαβής, εάν ακολουθούνται ρητά οι οδηγίες του κατασκευαστή. Παράλληλα όμως η σωστή λειτουργία και εφαρμογή, αλλά κι η αειφόρος διαχείριση των κλιματιστικών προϋποθέτει κατανομή της ευθύνης, και αυτή η ευθύνη που θα πηγάζει από τη νομοθετική ρύθμιση θα πρέπει να απονέμεται σε καθ΄ ύλη αρμόδια πρόσωπα.
Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ένα άριστο και σύγχρονο περιβάλλον μάθησης στα παιδιά μας, διότι μόνο έτσι θα έχουμε μέλλον μέσα στη σύγχρονη και παγκοσμίως ανταγωνιστική κοινωνία.
*Πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής
