ΤΟΥ ΠΑΜΠΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ*
Ήταν κοντός, με αραιά άσπρα μαλλιά και ένα χαρακτηριστικό μουστάκι, κιτρινισμένο από τα χρόνια. Το σουλούπι του θύμιζε περισσότερο λαχειοπώλη παρά δάσκαλο.
Ο διευθυντής με έβαλε στη τάξη του για την πρακτικη άσκηση ως δευτεροετες δασκαλούι. Αν και στα πρόθυρα αφυπηρέτησης ήταν απλός δάσκαλος, ούτε καν βοηθός.
-«Από αυτόν θα μάθεις τις σύγχρονες παιδαγωγικές μεθόδους»;. Διερωτήθηκα με αμφιβολία. «Τη συνεργατική μάθηση, τη διερευνητική διδασκαλία, την ομαδοκεντρική προσέγγιση;; » Αυτός θύμιζε δάσκαλο του 50 κι ας είμαστε στο 1992.
Τα πιτσιρίκια στην τάξη όμως έδειχναν να τον λατρεύουν κι ας ήταν στην ηλικία του παππού τους. Στο διάλλειμα πιάσαμε κουβέντα.
-«Τι πρέπει να κάνει ένας εκπαιδευτικός για να γίνει καλός δάσκαλος;;»– τον ρώτησα με «πονηρή αφέλεια».
Χαμογέλασε και μέσα από τα κίτρινα μουστάκια του φάνηκαν τα χαλασμένα σφραγισμένα δόντια του. Δεν περίμενα κάποια σπουδαία απάντηση στο ερώτημα μου.
-«Άκου να σου πω γιε μου. Θα σου πω μια ιστορία όταν ήμουν στην ηλικία σου, πρωτοδιόριστος δάσκαλος σ ένα χωριο της Κερύνειας, λίγο πριν την ανεξαρτησία. Μπήκα στην ταξη ένα πρωί Δευτέρας. Δίπλα από το σχολείο, ένα δωματιάκι που έμενε τότε ο δάσκαλος. Πήρα και τη μάνα μου μαζί το πρώτο διάστημα. Άρχισα το μάθημα, τα παιδια με κοιτούσαν παράξενα χωρίς όρεξη, χωρίς κέφι, χωρίς προσοχή. Έκανα αστεία (σπάνιο για το δάσκαλο τότε), έβγαλα εποπτικά, είπαμε τραγουδάκι, μα τίποτε. Καμία ανταπόκριση.
- «Τι έχεις Κωστάκη;;» ρώτησα το πιο έξυπνο παιδάκι στη δεύτερη γραμμή που πάντα είχε το χέρι υψωμένο και την απάντηση έτοιμη. «Γιατί Κωστάκη δεν συμμετείχες σήμερα, είσαι άρρωστος;;»
-«Πεινώ Δάσκαλε…¨»
Έστειλα το διπλανό του στο δωματιάκι που ήταν η μάνα μου. «Πες στη κυρία Μαρία να ψήσει πίττες της σάτσιης». Σε 5 λεπτά τους έβγαλα διάλλειμα. Η μάνα μου έψησε πίττες για όσους πεινούσαν. Μετά το διάλειμμα τα παιδια – χορτασμένα πια – πετούσαν στην τάξη
-« Ευχαριστώ δάσκαλε» μου είπε ο μικρός στο επόμενο διάλλειμα.
Η ιστορία του με καθήλωσε.
-«Για να είσαι καλό δάσκαλός γιέ μου, πρέπει να αγαπάς τους μαθητές σου. Τα υπόλοιπα θα τα βρεις μόνος σου» κι έκλεισε την ιστορία του.
Μέσα στο σαματά των τελευταίων 3 μηνών με την κρίση στην εκπαίδευση, μου ήρθε στο νου το σουλούπι του, μα προπαντός η ιστορία του δάσκαλου.
Κάτι τέτοιοι δάσκαλοι – εκατοντάδες ανώνυμοι, άσημοι δάσκαλοι κράτησαν αγόγγυστα και σιωπηρά την κοινωνία τη δύσκολη περίοδο της αποικιοκρατίας. Αυτοί οι άσημοι και ανώνυμοι δάσκαλοι στήριξαν την ανόρθωση της κοινωνίας σε όλα τα χωριά από την Πόλη Χρυσοχούς μέχρι την Καρπασία τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας, όταν η εκπαίδευση έγινε καθολική και ενιαία για όλους.
Αυτοί οι άσημοι και ανώνυμοι δάσκαλοι, κράτησαν την κοινωνία στα δύσκολα χρόνια της προσφυγιάς, στα τσαντήρια και τους συνοικισμούς.
Κύλισαν σιγα σιγά τα χρόνια. Άρχισε η ευμάρεια και η καλοπέραση. Τι άξια είχε η πράξη του δασκάλου στα χρόνια της ευμάρειας και του πλούτου μετά τη δεκαετία του 90 ;; Μετά ήρθαν οι χρηματιστές, μετά οι ντιβέλοπερς, μετά οι τραπεζίτες και οι μάνατζερς, μετά τα golden boys. Με τους εκπαιδευτικούς, τα μαννοδασκαλούθκια δεν ασχολείτο κανένας. Η «αξία» ήταν αλλού, σε αυτούς που διακινούσαν το χρήμα.
Οι εκπαιδευτικοί συνέχισαν το έργο τους στις τάξεις, πλήρωναν τις δόσεις των δανείων τους, τους φόρους προς το κράτος και έκαναν χωρίς να ασχολείται κανείς μαζί τους το μάθημα τους στην τάξη. Η «αξία» ήταν άλλου, στο developing, στις επενδύσεις, στις μετοχές. Κανένας δεν ασχολείτο με το δάσκαλο και τον καθηγητή κι ας ήταν από τους πιο μορφωμένους και καταρτισμένους.
Ήρθε, όμως ξαφνικά το 2013. Το κούρεμα, η κατάρρευση της Λαϊκής, η ανεργία, οι απολύσεις, το κλείσιμο των εταιριών, η οικονομική κατρακύλα.
Ο εκπαιδευτικός δεν καλοκαταλάβαινε από τα οικονομικά και τις μπίζνες. Παρακολουθούσε με αγωνία τις εξελίξεις. Αποδέχτηκε αγόγγυστα τη μείωση του μισθού του και άρχιζε να απορροφά καθημερινά μέσα στην τάξη του τις επιπτώσεις της κοινωνικής κρίσης. Τη φτώχεια, την ανεργία, τη βία στην οικογένεια, την παραβατικότητα, τα διαζύγια, την πείνα….
Ο δάσκαλος ξαναήρθε στην σκέψη μου, επίκαιρος όσο ποτέ. Γιατί οι μαθητές ξανάρχισαν να πεινάνε…
-Πεινώ δάσκαλε…
Και ξαφνικά έβγαλαν από το συρτάρι τις προεκλογικές εκθέσεις. Μετεκλογικά τώρα, αποφάσισαν να ασχοληθούν με το δάσκαλο, με τον εκπαιδευτικό.
Τον είπαν άθεο, τεμπέλη που δουλεύει «λίγες» ώρες, χαραμοφάη που παίρνει «ψηλό» μισθό, ανάξιο που διορίζεται από λίστες.
-«Καλά την έχουν οι δάσκαλοι. Ποιος θα τους υποστηρίξει; Θα γονατίσουν εύκολα». Λογάριασαν λάθος στους υπολογισμούς τους.
Έκαναν το κούρεμα και δεν κουνήθηκε φύλλο. Διέλυσαν το Συνεργατισμό και δεν κουνήθηκε φύλλο. Απελευθερώνουν εγκληματίες και δεν κουνιέται φύλλο. Οι εκπαιδευτικοί θα σηκώσουν κεφάλι;
Σήμερα που σηκώνεις το ανάστημα σου δάσκαλε Κράτα γερά …
Όχι κυρίως για εσένα, μα για την κοινωνία. Γι αυτό που έκανες πάντα και ας μη το έβλεπαν.
Σε θέλουν να καλλιεργείς την κριτική σκέψη, άλλα εσύ να μην σκέφτεσαι να μην τους κρίνεις. Σε θέλουν να διδάσκεις το δημοκρατικό διάλογο αλλά εσύ να υποκύπτεις στους ετσιθελικούς μονολόγους τους. Σε θέλουν να καλλιεργείς ανθρώπους με αξιοπρέπεια, και θάρρος αλλά εσύ να είσαι αναξιοπρεπής και φοβισμένος. Σε θέλουν να μαθαίνεις στα παιδιά να ορθώνουν ανάστημα για τη λευτεριά κι αλλά εσύ να είσαι γονατισμένος.
Κράτα γερά δάσκαλε… Όχι για εσένα, εσύ και με περισσότερες ώρες και λιγότερα λεφτά θα τα βολέψεις πάνω κάτω.
Κράτα γερά δάσκαλε… Όχι για εσένα, μα για την κοινωνία.
Για τους απολυμένους απλούς υπάλληλους της Λαϊκής που τους φόρτωσαν τις αμαρτίες των golden boys.
Για τους «υπεράριθμους» χαμηλόμισθους του Συνεργατισμού που ψάχνουν για δουλειά μετά το ξεπούλημα του.
Για τους αδιόριστους συναδέρφους σου που θέλουν να τους πληρώνουν 800 ευρώ το μήνα.
Κράτα γερά δάσκαλε, όχι κυρίως για σένα αλλά για την κοινωνία κι ας νομίζουν ότι σε αποδόμησαν στα μάτια της.
Κράτα γερά δάσκαλε…
Για τον ιδιωτικό υπάλληλο των 600 ευρώ, που δεν τολμά να διεκδικήσει κάτι παραπάνω γιατί του δείχνουν τα γεράκια της ΟΕΒ τις ουρές των ανέργων, που παρακαλούν για δουλειά… Ειδικά, γι αυτούς και ας τους έχουν δηλητηριάσει ότι «εσύ καλά την έχεις». Στοχεύοντας εσένα, αυτούς στοχεύουν, τον άνεργο, τον χαμηλόμισθο του ιδιωτικού τομέα και το νέο επιστήμονα των 800 ευρώ. Για να μην διεκδικήσει ποτέ περισσότερα.
Κράτα γερά δάσκαλε και για το δημοσιογράφο των 800 ευρώ που το αφεντικό τον πιέζει να γράφει εναντίον σου. Αν εσύ κρατήσεις, θα διεκδικήσει και αυτός αύριο, αυτό που δικαιούται.
Κράτα γερά δάσκαλε. Το ξέρεις πια ο αγώνας σου είναι αγώνας όλης της κοινωνίας κι ας μην το έχεις ακόμα συνειδητοποιήσει πλήρως.
Για το νοσηλευτή και το γιατρό του δημοσίου που παίρνει σειρά μετά από εσένα. Για τον απλό υπάλληλο της CYTA και της ΑΗΚ που θα είναι ο επόμενος στόχος.
Κράτα γερά δάσκαλε…
Το χρωστάς στους γονείς και τους παππούδες σου, τους μεροκαματιάρηδες και αγρότες που σε μόρφωσαν με στερήσεις για να ζήσεις καλυτέρα από αυτούς.
Γιατί ποτέ κανένας άρχοντας, κανένας πλούσιος δεν έκανε το παιδί εκπαιδευτικό.
Κράτα γερά δάσκαλε, προπαντός για τα παιδιά σου και τους μαθητές σου. Για να μην ζήσουν τα παιδιά σου, τα παιδιά του κόσμου όλου όπως έζησαν οι προηγούμενες γενιές.
Για να μπορείς να βλέπεις τους μαθητές σου στα μάτια όταν διδάσκεις πατρίδα, λευτεριά κι αξιοπρέπεια.
Αν κρατήσεις εσύ δάσκαλε, θα είναι πιο δυνατοί όλοι μετά από εσένα.
Κράτα γερά δάσκαλε… όχι κυρίως για εσένα αλλά για την κοινωνία ολόκληρη.
Για να μην ξανακούσεις από κανένα μαθητή σου «πεινάω».
Για να διδάξεις με το παράδειγμα σου ότι, στη ζωή τίποτε δεν χαρίζεται όλα κερδίζεται με αγώνες.
*Εκπαιδευτικός Διεθνολόγος
