ΤΗΣ ΙΟΥΛΙΑΣ ΜΑΪΜΑΡΗ*
Ο Μάης είναι ο μήνας της Ψυχικής Υγείας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, προσδιόρισε την Ψυχική Υγεία ως «μια κατάσταση συναισθηματικής ευεξίας στην οποία το άτομο συνειδητοποιεί τις ικανότητες του, μπορεί να αντιμετωπίσει τα καθημερινά άγχη της ζωής, να ζει και να εργάζεται παραγωγικά και με άνεση και είναι σε θέση να συνεισφέρει στη κοινότητα του».
Η ψυχική υγεία αφορά όλους μας καιείναι τόσο σημαντική όσο και η σωματική μας υγεία. Άλλωστε οι ψυχικές νόσοι στις μέρες μας αναγνωρίζονται ως ασθένειες όπως όλες οι άλλες. Για τον λόγο αυτό τη ψυχική υγεία δεν αποτελεί μόνο η απουσία ψυχικών διαταραχών ή συμπτωμάτων αλλά και μια πηγή υποστήριξης της ποιότητας ζωής και της παραγωγικότητας.
Υπό το πρίσμα αυτό, η Ψυχική Υγεία επηρεάζεται και εξαρτάται σημαντικά από τις σχέσεις του ατόμου με τους άλλους και από την ανταπόκριση που έχει από το περιβάλλον του. Αφορά το βαθμό στον οποίο το άτομο μπορεί να προσαρμοστεί στις εκάστοτε κοινωνικές απαιτήσεις και πιέσεις, τον βαθμό της αυτοεπίγνωσης του σχετικά με τις ανάγκες του, τους στόχους του, τους διάφορους κοινωνικούς ρόλους που καλείται κάθε φορά να αναλάβει, τα συναισθήματά του και την ικανότητα αντίληψης της αντικειμενικής πραγματικότητας.
Η ψυχική ασθένεια, είναι δυνατόν να σχετίζεται με συγκεκριμένες περιοχές ή λειτουργίες του εγκεφάλου ή και του υπόλοιπου νευρικού συστήματος, συχνά σε ένα κοινωνικό πλαίσιο. Η αναγνώριση και η κατανόηση των ψυχικών διαταραχών έχει τροποποιηθεί με το πέρασμα των χρόνων και ανά τον κόσμο. Σήμερα, υπάρχουν ακόμη ποικίλοι ορισμοί, αποτιμήσεις και ταξινομήσεις, αν και κάποια καθορισμένα και συγκεκριμένα καθοδηγητικά κριτήρια χρησιμοποιούνται ευρέως ώστε να διευκολύνεται η επικοινωνία των επαγγελματιών υγείας, τόσο μεταξύ τους όσο και με τους ασθενείς.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από το ένα τρίτο των ανθρώπων στις περισσότερες χώρες του κόσμου αναφέρουν κάποια στιγμή της ζωής τους προβλήματα τα οποία ταιριάζουν στα κριτήρια διάγνωσης ενός ή περισσότερων από τις πιο συχνές ψυχικές διαταραχές.
Τα αίτια των ψυχικών διαταραχών ποικίλλουν, σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι ξεκάθαρα, και κάποιες θεωρίες συγχωνεύουν ευρήματα από ένα ευρύ φάσμα πεδίων όπως το κοινωνικό, το διαπροσωπικό, το βιολογικό, το μαθησιακό κτλ.
Οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας παγκοσμίως και ανάλογα με την χώρα, βασίζονται σε ψυχιατρικά νοσοκομεία ή στην κοινότητα, και η αξιολόγηση γίνεται από ψυχιάτρους και κλινικούς ψυχολόγους, οι οποίοι χρησιμοποιούν διάφορες επιστημονικές μεθόδους, αλλά συχνά βασίζονται στην παρατήρηση και στις ερωτήσεις. Η κλινική θεραπεία παρέχεται από ποικίλους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, παρόλο που η ψυχοθεραπεία και η ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή είναι οι δύο κύριες επιλογές θεραπείας.
Το στίγμα και η διάκριση(ή με το να έχει διαγνωσθεί κάποιος με μια ψυχική διαταραχή ή με το να κρίνεται για αυτό) μπορεί να προσθέσει στον πόνο και στη δυσλειτουργία που προκαλείται από τις ψυχικές διαταραχές, πράγμα που τα τελευταία χρόνια οδηγεί σε διάφορες κοινωνικές κινητοποιήσεις που προσπαθούν να αυξήσουν την κατανόηση και να αντικρούσουν τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Τέλος, η πρόληψη εμφανίζεται πλέον ως η κύρια στρατηγική προαγωγής της ψυχικής υγείας. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, καλό είναι να φροντίσουμε όλοι μας να ενημερωθούμε και να κατανοήσουμε την ψυχική νόσο, ώστε να είμαστε σε θέση να βοηθήσουμε τον εαυτό και τον συνάνθρωπο μας όταν και αν χρειαστεί. Πολλές πληροφορίες μπορείτε να βρείτε διαδικτυακά, αλλά πάντα είναι προτιμότερο να συμβουλεύεστε ειδικούς ψυχικής υγείας.
*Η Ιουλία Μαϊμάρη είναι Κλινική Ψυχολόγος και Καθηγήτρια στο Κολέγιο CDA Πάφου
