ΤΗΣ ΛΕΟΝΤΙΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ*
Το μάθημα των Μαθηματικών εθεωρείτο πάντοτε ως το «πιο δύσκολο». Οι μαθητές, ακόμη και ως φοιτητές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, εκφράζονται με δυσαρέσκεια για το συγκεκριμένο μάθημα. «Γιατί μαθαίνουμε Μαθηματικά;», «πώς αυτά θα χρησιμεύσουν στη μετέπειτα ζωή μας;», «είναι δύσκολα», «δεν καταλαβαίνω!», αποτελούν μερικές από τις αντιδράσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά κατά τη διδασκαλία των μαθηματικών.
Κατά καιρούς, η αρνητική αυτή στάση των φοιτητών έχει προβληματίσει πολλούς ερευνητές, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στην περαιτέρω μελέτη και διερεύνηση του ζητήματος. Έρευνες υποδεικνύουν πως προηγούμενες αρνητικές εμπειρίες των μαθητών, επηρεάζουν σημαντικά τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά τους (Φιλίππου και Χρίστου, 2001), καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν και προσεγγίζουν καινούριες μαθηματικές εμπειρίες (Spangler, 1992). Η χαμηλή επίδοσή τους, σε ένα τόσο κύριο μάθημα, τους επιφέρει χαμηλή αυτοπεποίθηση. Συγκεκριμένα, απογοητεύονται, υποτιμούν τις ικανότητές τους και δεν θέλουν να ασχοληθούν με νέες μαθηματικές δραστηριότητες (NCTM, 1989, p. 233). Σημαντικός, λοιπόν, παράγοντας που συμβάλλει στη διαμόρφωση αυτής της κατάστασης είναι σαφέστατα η ψυχολογία των μαθητών/φοιτητών. Τα μαθηματικά είναι μάθημα που τους δημιουργεί φόβο, ανασφάλεια και άγχος. Η δύσκολη φύση του μαθήματος τους αποτρέπει από το να προσπαθήσουν περισσότερο. «Μπλοκάρουν» και πολλές φορές θεωρούν πως όσο και αν προσπαθήσουν δεν θα καταφέρουν να κατανοήσουν πλήρως αυτές τις «δύσκολες» έννοιες (Siety, 2003). Το ενδεχόμενο, μάλιστα, μιας πιθανής αποτυχίας στα Μαθηματικά, ενισχύει τον φόβο του μαθητή με αποτέλεσμα την «απαξίωση» από αυτόν του αντικείμενου των Μαθηματικών.
Η μαθηματικοφοβία είναι ένα φαινόμενο το οποίο παρατηρείται σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια), γεγονός που πρέπει να προβληματίσει όλους τους εκπαιδευτικούς. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος καθοριστικός είναι ο ρόλος του καθηγητή. Ο εκπαιδευτικός είναι εκείνος που μπορεί, με την επιλογή των κατάλληλων διδακτικών μεθόδων, να προσεγγίσει τον μαθητή και να ανατρέψει την αρνητική εικόνα που αυτός έχει για το μάθημα των μαθηματικών. Η αυστηρή και «ψυχρή» στάση του εκπαιδευτικού ως προς τον μαθητή, ενισχύει τον φόβο και το άγχος του κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Συνεπώς, πέραν της μαθηματικής γνώσης, ο εκπαιδευτικός πρέπει να κατέχει και τη σχετική ψυχοπαιδαγωγική μόρφωση.
Οι πρώτες μαθηματικές εμπειρίες του μαθητή κατά την πρωτοβάθμιά του εκπαίδευση είναι εκείνες που θα διαμορφώσουν τα συναισθήματά του για το μάθημα των Μαθηματικών. Εναπόκειται, έτσι, στον καθηγητή να βρει τον τρόπο εκείνο που θα ελκύσει το ενδιαφέρον του μαθητή και θα τον βοηθήσει να ξεπεράσει τις οποιεσδήποτε δυσκολίες αντιμετωπίζει. Κάθε άτομο είναι ξεχωριστό και ανεπανάληπτο. Επομένως, η ικανότητα του εκπαιδευτικού να αναλύει και να κατανοεί την ψυχοσύνθεση του κάθε μαθητή αποτελεί και τη μεγαλύτερη δυσκολία του επαγγέλματος. Οι διδακτικές μέθοδοι που εφαρμόζουμε στη διδασκαλία των Μαθηματικών πρέπει να ποικίλουν ανάλογα με τις ικανότητες και δυνατότητες των μαθητών. Το μάθημα πρέπει να είναι κατανοητό από όλους. Παρέχοντας την απαραίτητη ψυχολογική στήριξη και ενθαρρύνοντας τους μαθητές να προσπαθούν περισσότερο, θα πετύχουμε τη ζητούμενη μαθηματική κατάρτιση των μαθητών, καθώς και τη διαμόρφωση θεμιτού θετικού κλίματος κατά τη διδασκαλία των μαθηματικών, ούτως ώστε να οδηγηθούμε στην εξάλειψη του φαινομένου της μαθηματικοφοβίας.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Φιλίππου, Γ. και Χρίστου, Κ. (2001), Κείμενα Παιδείας. Συναισθηματικοί παράγοντες και μάθηση των Μαθηματικών. Αθήνα: Ατραπός.
Hannula, M. S. (2002), Attitude towards Mathematics: Emotions, Expectations and Values. Educational Studies in Mathematics, 49.
McLeod, D.B. (1992), Research on affect in mathematics education: A reconceptualization: D.A.Grows (Ed), Handbook of Research in mathematics teaching and learning. New York: MacMillan.
National Council of Teachers of Mathematics (1989), Curriculum and evaluation standards for school Mathematics. Reston, VA.
Siety, A. (2003), Μαθηματικά, ο αγαπημένος μου φόβος. Αθήνα: Σαββάλας.
Spangler, Denise A. (1992), Assessing students’ beliefs about Mathematics. Themathematicseducation, 3.
*Λέκτορας Μαθηματικών στο P.A. College, κάτοχος ΜΕd στη Διδακτική και Μεθοδολογία των Μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Κύπρου.
