Η επιθυμία να μάθεις για το διπλανό σου, να τον συμπονέσεις ή να χαρείς από τη χαρά του αλλά και από τη δυστυχία του, που αναδύεται από τις ανάγκες λειτουργίας των αρχαίων μικρών φυλών ή των μικρών κοινωνιών της αγροτικής κοινωνίας συνυπάρχει σήμερα με την εικονική εγγύτητα της τηλεόρασης για ανθρώπους με τους οποίους ουδεμία σχέση έχουμε. Έτσι, η προστασία των θετικών αισθημάτων που προκαλεί η εγγύτητα ακόμη και για τους εχθρούς μας χάνεται υπέρ της σκληρότητας την οποία προκαλεί η αίσθηση ότι δεν γνωρίσαμε τα πρόσωπα που θίγονται ή υποφέρουν. Αυτή είναι η κοινωνιοψυχολογική ερμηνεία της μεγάλης επιτυχίας που έχουν τα reality shows. Και βέβαια η τηλεόραση, το ισχυρότερο των ΜΜΕ, τα αξιοποιεί στο έπακρο γιατί φέρνουν τηλεθεατές και επομένως κέρδος. Το ατυχές είναι ότι και η πολιτική ειδησεογραφία συχνά διασταυρώνεται με τη λογική του reality show.
Εξάλλου, τα ΜΜΕ διασταυρώνονται με πανίσχυρα πολιτικά, οικονομικά, και άλλα συμφέροντα. Συχνά χρησιμοποιούν τους μηχανισμούς που αναφέρθηκαν παραπάνω για να δημιουργούν πλαστές πραγματικότητες υπέρ των συμφερόντων που υπηρετούν. Γι΄ αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβληματίζεται πολύ σοβαρά και λαμβάνει αποφάσεις που σκοπό έχουν να προστατεύσουν τη δημοκρατία από τις διαπλοκές των ΜΜΕ με τα πολιτικά ή τα οικονομικά συμφέροντα.
Η παιδεία, ειδικά η δημόσια παιδεία, είναι ένα προσφιλές πεδίο ενασχόλησης για τα ΜΜΕ. Αυτό οφείλεται στο ρόλο
της παιδείας. Καθορίζει τους προσανατολισμούς και το χαρακτήρα μιας κοινωνίας. Επηρεάζει μακρoπρόθεσμα την κατανομή πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ισχύος. ΄Ετσι, διασταυρώνεται με τα πολιτικά, τα οικονομικά και τα κοινωνικά συμφέροντα που τα ΜΜΕ συχνά υπηρετούν. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει μεγάλη πείρα σε αυτό. Οι πληροφορίες για το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού συχνά διαστρέφονται, διαστρεβλώνονται ή περικόπτονται για να δημιουργήσουν μια πλαστή πραγματικότητα που δεν έχει πολλή σχέση με το τι πραγματικά κάνει το Υπουργείο. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά. Η αρθρογραφία για τη γρίπη Α΄, η αρθρογραφία για το έργο «Ψίθυροι» του Σωκράτους, που παρουσιάσαμε στην Biennale της Βενετίας, η αρθρογραφία για την αντικατάσταση
του Γενικού Επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης, που έπρεπε να αντικατασταθεί γιατί ήταν σε άδεια ασθενείας και σε προαφυπηρετική άδεια και η αρθρογραφία για τα ταξίδια του Υπουργού είναι μερικά μόνο από τα παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ μπορούν να διαστρέψουν την αλήθεια χωρίς σεβασμό για τους αναγνώστες τους, για να υπηρετήσουν τις προτεραιότητες και τα συμφέροντα των δυνάμεων τις οποίες εκφράζουν.
Βέβαια, τα σύγχρονα ΜΜΕ μαζί με το διαδίκτυο είναι από πολλές απόψεις ευλογία. Παρά τις αδυναμίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, διασφαλίζουν την πολυφωνία, τον έλεγχο της εξουσίας και τροφοδοτούν τη γνώση και τη σκέψη κατά τρόπους αδιανόητους σε άλλες εποχές. Κάτω από το σωστό θεσμικό και παιδευτικό πλαίσιο μπορούν να κάνουν τον κάθε πολίτη σοφότερο και πολιτικά και κοινωνικά εποικοδομητικό. Όμως, εποικοδομητικός πολίτης είναι εκείνος που μπορεί να κρίνει, να αξιολογεί, να επιλέγει να ανασυνθέτει τις πληροφορίες που διαδίδονται στα ΜΜΕ με ισχυρά κριτήρια που τον προστατεύουν από τον εντυπωσιασμό, την παραπλάνηση ή τις υποβολιμαίες αποφάσεις. Η εκπαίδευση οφείλει να δώσει όλες τις ικανότητες που χρειάζεται ο πολίτης για να κρίνει και να συνθέτει μέσα από το θόρυβο την αλήθεια.
Με τη σειρά τους, τα ΜΜΕ οφείλουν να συνεργάζονται με την εκπαίδευση για χάρη της βελτίωσης της ποιότητας της ζωής μας σήμερα και για την προετοιμασία ενός καλύτερου κόσμου αύριο. Και βέβαια οφείλουν να κατανοήσουν ότι το δικό τους πρόσκαιρο συμφέρον σήμερα μπορεί να υπονομεύει το συμφέρον όλων μας αύριο, αν προκρίνουν στενές οικονομικές ή πολιτικές προτεραιότητες έναντι των αναγκών της κοινωνίας και των μεγάλων αρχών του πολιτισμού.
Η όλη πολιτική του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που βρίσκεται σε εξέλιξη στοχεύει σ΄ αυτό το μεγάλο στόχο. Να δώσει τη δυνατότητα στον κάθε πολίτη να κάνει την καλύτερη δυνατή χρήση των σύγχρονων ΜΜΕ για το καλό της κοινωνίας και την πρόκληση στα ΜΜΕ να υιοθετήσουν μηχανισμούς αυτοελέγχου, για χάρη της δημοκρατίας και της κοινωνικής ανάπτυξης.
