«Η επιστήμη της Επικοινωνίας της Επιστήμης»
ΤΟΥ ΔΡΑ ΓΡΗΓΟΡΗ ΜΑΚΡΙΔΗ*
Η επιστήμη, η έρευνα στην επιστήμη και η καινοτομία που πηγάζει από την έρευνα δεν έχει περάσει ή αν θέλετε «επικοινωνιοποιηθεί» στον μέσο πολίτη. Είναι απαραίτητο, ο μέσος πολίτης, ανεξάρτητα από τη μόρφωσή του και την ηλικία του να καταλάβει το τι πραγματεύεται η επιστήμη και η έρευνα που την περιτριγυρίζει, πέρα από τις καθημερινές εφαρμογές που ζούμε σε θέματα υγείας, μηχανικής, τεχνολογίας και πληροφορικής.
Υπάρχει μεγάλο κενό στην επιστημονική πληροφόρηση του κοινού και όταν γίνεται, γίνεται τις περισσότερες φορές με το λάθος τρόπο. Σε αυτό, ίσως να φταίει ότι δεν έχει εκτιμηθεί αρκετά από τα ΜΜΕ η σημασία της επιστήμης ή ίσως η κακή επικοινωνία της δεν αυξάνει την τηλεθέαση ή ακροαματικότητα. Στη δημοσιογραφία δεν υπάρχουν εξειδικευμένοι επιστημονικοί δημοσιογράφοι γιατί δεν υπάρχουν ακόμη ολοκληρωμένες και διαδομένες σπουδές στο αντικείμενο «Επικοινωνία της Επιστήμης».
Μέχρι σήμερα, μπορεί να φαίνεται δύσκολο να κάνει κανείς καριέρα στο αντικείμενο αυτό, αλλά κάθε έτος που περνά με τους γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης των επιστημών και καινοτομίας, με την εισβολή των ψηφιακών συστημάτων που χρησιμοποιούν όσο και περισσότερο «λιγότερες» λέξεις, χρειάζεται κάποιοι να γνωρίζουν και να μπορούν να χρησιμοποιήσουν εκείνες τις «λίγες» λέξεις που θα επικοινωνήσουν καλύτερα αυτά που θέλουν να μας πουν ή να μας εξηγήσουν τα μηχανήματα ή να καταλάβουμε για τα μηχανήματα. Χρειάζεται επίσης αυτοί που πρέπει να επικοινωνήσουν επιστημονικά θέματα, όπως γιατροί, μηχανικοί, πωλητές, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, προγραμματιστές λογισμικού, διοικητικοί σε ανάλογες θέσεις, ακόμα και πολιτικοί, κ.α., να μπορούν με λίγα λόγια και επιλεκτικά και με στοχευμένη εκλαϊκευμένη γλώσσα να μεταφέρουν το μήνυμα με ταχύτητα, ακρίβεια και σαφήνεια για να το κατανοήσει η ασθενής, ο εκπαιδευόμενος, ο αγοραστής, ο μαθητής, ο πολίτης, ο χρήστης λογισμικού, ο εξυπηρετούμενος κ.α.
Οι νέες τάσεις μιλούν για καταγραφή οδηγιών με βάση τις οποίες αυτό που επιθυμεί ο κάθε κλάδος να επικοινωνήσει ως πληροφορίες να εστιάζεται στις σημαντικότερες πληροφορίες που το κοινό πρέπει να έχει, προκειμένου να σχηματίσει την πιο χρήσιμηκαι ξεκάθαρη γνώμη για τα συμπεράσματα μιας συγκεκριμένης έρευνας ή μελέτης ή για εξήγηση κάποιου φαινομένου ή λειτουργίας κ.ο.κ.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, προτείνεται, όλες αυτές οι οδηγίες (διαφορετικές για διαφορετικά αντικείμενα) να είναι υπό μορφή ερωτήσεων ώστε η ανάγκη απάντησης τους να αναγκάσει αυτόν που θέλει να επικοινωνήσει την επιστήμη να το κάνει με ακρίβεια, απλότητα, σαφήνεια, ενδιαφέρον, πρωτοτυπία, κ.ο.κ.
Αξίζει λοιπόν τα πανεπιστήμια και τα υπουργεία παιδείας να μελετήσουν το θέμα της επικοινωνίας της επιστήμης στα προγράμματα σπουδών τους και στα αναλυτικά τους ώστε να ενισχυθεί προληπτικά η ανάγκη αυτή.
Για όσους ενδιαφέρονται να δουν παραδείγματα τα οποία είναι προϊόντα αυτής της νέας επιστήμης μπορούν να μελετήσουν το FAMELAB, www.famelabcyprus.com και www.famelab.orgή το S-Factorστο www.research.org.cyκαιsciencerocks2013.blogspot.com.
Για όσους ενδιαφέρονται για τα αντικείμενο των μαθηματικών και πως με νέους παράγοντες επικοινωνίας (MATHFactorκαι MATHeatre) μπορεί να ενισχυθεί η διδασκαλία και η μάθησή τους καθώς και η γένεση νέων ερεθισμάτων και κινήτρων προς τους μαθητές ηλικίας 9-18, που να ανταγωνίζονται αυτά που προσελκύουν το ενδιαφέρον των νέων μας σήμερα, επισκεφθείτε τις ιστοσελίδεςwww.le-math.eu και το www.euromath.org.
*Προϊστάμενος Υπηρεσίας Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων του Παν. Κύπρου Εκτελεστικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Γραφείου Κύπρου Πρόεδρος της Κυπριακής Μαθηματικής Εταιρείας
