Μια πρώτη ανάγνωση ενός αποσπάσματος της Εισαγωγής της έκδοσης
Στο λυκαυγές της Κυπριακής Δημοκρατίας η Παγκύπρια Οργάνωση Ελλήνων Διδασκάλων (ΠΟΕΔ) είχε ήδη διανύσει μια επταετία δράσης, κατά την οποία είχε θέσει ως στόχο της να βοηθήσει τα μέλη της «να μελετούν και να λύουν τα προβλήματά τους, να υπερασπίζονται τα συμφέροντά τους και ν’ ανταποκρίνονται στα υψηλά τους καθήκοντα». Στη νέα περίοδο, ο διδασκαλικός κόσμος και η Οργάνωσή του θα πρέπει να σταθμίσουν τα νέα δεδομένα, να συνειδητοποιήσουν την αλλαγή της ιστορικής πορείας και να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο, τις ευθύνες και τα δικαιώματα που τους αναλογούν. Η μετα-αποικιακή περίοδος κάθε άλλο παρά εύκολη προοιωνίζεται, καθώς οι εκπαιδευτικοί των δύο κοινοτήτων θα πρέπει να πάρουν αποφάσεις καθοριστικές όχι μόνο για τους ίδιους αλλά και για τους μαθητές τους.
Η παρούσα εργασία αποτελεί επιμέρους ανάλυση της πολιτικής, της εκπαιδευτικής πολιτικής και της εξέλιξης του διδασκαλικού συνδικαλισμού στην Κύπρο, μέσα από την εξέταση του πολυεπίπεδου ρόλου της ΠΟΕΔ στα πρώτα δεκατέσσερα κρίσιμα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρά το γεγονός ότι η σημασία της εκπαίδευσης για το νέο κράτος και ο ιδιαίτερος ρόλος των δασκάλων και της Οργάνωσής τους στη συγκεκριμένη περίοδο αναγνωρίζεται ευρύτερα, εντούτοις δεν διαθέτουμε, όπως καταδεικνύεται και από την επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας που ακολουθεί, καμία έρευνα ή μελέτη που να εξετάζει την εξέλιξη και τη δραστηριότητα της ΠΟΕΔ.
Το τρίτομο έργο «Ιστορία του Διδασκαλικού Συνδικαλισμού στην Κύπρο (1898-1960)» αποτελεί, μέχρι σήμερα, την πληρέστερη – και μοναδική - αναφορά στην πορεία και την εξέλιξη του συνδικαλιστικού κινήματος των δασκάλων στην Κύπρο από τη γένεσή του μέχρι την περίοδο της Ανεξαρτησίας. Η εργασία αυτή αποτέλεσε αφορμή και αφετηρία για την ανά χείρας έκδοση σε μια προσπάθεια να συμπληρώσουμε το υπαρκτό βιβλιογραφικό κενό και να συγκροτήσουμε την ιστορική συνέχεια των υπό εξέταση θεματικών.
Παρά το γεγονός ότι η βιβλιογραφία γύρω από το ζήτημα του συνδικαλισμού γενικά και του διδασκαλικού συνδικαλισμού ειδικότερα είναι περιορισμένη, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται κάποιο ερευνητικό ενδιαφέρον, το οποίο αποφέρει καρπούς με την παραγωγή νέας γνώσης, η οποία έρχεται είτε να εμπλουτίσει την υπάρχουσα με προσθετικό τρόπο είτε να την αμφισβητήσει. Δεν εντοπίζουμε όμως κάποια εργασία, η οποία να διερευνά το ρόλο και την εξέλιξη του διδασκαλικού συνδικαλισμού κατά την πρώτη και, κατά κοινή ομολογία, πολυτάραχη περίοδο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό το κενό, όσο είναι δυνατόν, επιχειρούμε να συμπληρώσουμε. Από τη μεταβατική κιόλας περίοδο παρατηρούμε ότι ο λόγος της ΠΟΕΔ, ο οποίος στην προηγούμενη περίοδο είχε ως κυρίαρχα χαρακτηριστικά τη στράτευση στην εθνική υπόθεση, τη νομιμοφροσύνη και τη μετριοπάθεια, εμφανίζεται διαφορο-ποιημένος.
Η παρούσα εργασία επιδιώκει να:
(α) εξετάσει την εξέλιξη του πολιτικού λόγου των δασκάλων και της πολιτικοποίησης της Οργάνωσής τους,
(β) διερευνήσει τη συμβολή της ΠΟΕΔ ως προς τη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής του νέου κράτους και του θεσμικού πλαισίου που τη διέπει,
(γ) αποτυπώσει την εξέλιξη του συνδικαλιστικού της λόγου, ο οποίος φαίνεται να μετακινείται από τη σφαίρα της μετριοπάθειας και της συναίνεσης στη σφαίρα της δυναμικής διεκδίκησης, αντανακλώντας τη στροφή από το δάσκαλο-λειτουργό της αποικιακής περιόδου στο δάσκαλο-επαγγελματία της μετα-αποικιακής περιόδου.
Για την ανάλυση και ερμηνεία του παραδείγματος της ΠΟΕΔ σε αυτά τα τρία επίπεδα, συνεξετάζουμε:
