ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΙΑΣΕΜΗ*
Όπως είναι γνωστό η Βουλή έχει ψηφίσει το νόμο που τροποποιεί τους Περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμους του 1969 έως 2015 για μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου συστήματος διορισμού της Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας. Έχουν γίνει πάμπολλες συζητήσεις και έχουν κατατεθεί πολλές απόψεις για το συγκεκριμένο θέμα. Η ψήφιση του τροποποιητικού Νόμου είναι μια πραγματικότητα και εκείνο που τίθεται τώρα είναι ο τρόπος υλοποίησής του.
Το άρθρο 28ΒΒ «Σύνταξη πινάκων διορισίμων» προβλέπει ότι οι πίνακες διορισίμων συντάσσονται με εγγραφή σε αυτούς των υποψηφίων, με σειρά προτεραιότητας και με βάση τα ακόλουθα κριτήρια (στην παρένθεση η βαρύτητα κάθε κριτηρίου με μέγιστη συνολική μοριοδότηση τις εκατό μονάδες):
(α) επιτυχία σε γραπτή εξέταση (μοριοδότησή της έως 50%),
(β) το βαθμό του πρώτου τίτλου σπουδών (μοριοδότησή του έως 8%),
(γ) την κατοχή και το βαθμό πρόσθετων ακαδημαϊκών προσόντων τα οποία είναι συναφή με την εκπαίδευση ή την ειδικότητα του υποψηφίου ή τα καθήκοντα της θέσης (μοριοδότησή τους έως 9%),
(δ) την εκπαιδευτική προϋπηρεσία του υποψηφίου (μοριοδότησή της έως 20%),
(ε) την ημερομηνία και το έτος κατάθεσης του πρώτου τίτλου σπουδών που υποβάλλεται μαζί με την αίτηση του υποψηφίου (μοριοδότησή του έως 10%),
(στ) την προ της απόκτησης του πρώτου τίτλου σπουδών με βάση τον οποίο αιτείται την ένταξη στους πίνακες διορισίμων, υπηρεσία στην Εθνική Φρουρά ή τις ένοπλες δυνάμεις κράτους μέλους (μοριοδότησή της έως 3%).
Η καινοτομία της γραπτής εξέτασης (μοριοδότηση μέχρι 50%) είναι ένα από τα θέματα για τα οποία έγινε πολύ μεγάλη συζήτηση αλλά πιστεύω θα γίνει πολύ μεγαλύτερη στη συνέχεια, αφού θα πρέπει να αποφασιστεί η δομή και το περιεχόμενο του/των δοκιμίου/ων. Με βάση το νόμο η γραπτή εξέταση θα χωρίζεται σε τρία μέρη και θα περιλαμβάνει: εξέταση επί του γνωστικού αντικειμένου των αναλυτικών προγραμμάτων των δημόσιων σχολείων της Δημοκρατίας στον κλάδο/ειδικότητα που ο υποψήφιος υποβάλλει αίτηση για εγγραφή με βάση τον τίτλο σπουδών που κατέχει και το σχετικό σχέδιο υπηρεσίας (μέχρι 32/50), εξέταση δεξιοτήτων (μέχρι 10/50) και γνώση της ελληνικής γλώσσας (μέχρι 8/50).
Όσον αφορά την πρώτη εξέταση (γνωστικό αντικείμενο) θα πρέπει να συζητηθεί το περιεχόμενο βάσει του Αναλυτικού Προγράμματος. Στη Μέση Εκπαίδευση αυτό δεν θα είναι δύσκολο, αφού οι υποψήφιοι θα εξετάζονται μόνο στο γνωστικό αντικείμενο των σπουδών τους π.χ. ο μαθηματικός στα Μαθηματικά, ο φυσικός στη Φυσική και ούτω καθεξής. Στη Δημοτική Εκπαίδευση θα πρέπει να επιλεγεί το περιεχόμενο βάσει της θέσης που καταλαμβάνει το κάθε γνωστικό αντικείμενο στο Αναλυτικό και στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα, δηλαδή της βαρύτητας που αυτό έχει.Θα πρέπει το δοκίμιο να είναι χωρισμένο σε 2-3 ενότητες, ώστε να εξετάζονται διαφορετικά θέματα και σίγουρα η Γλώσσα και τα Μαθηματικά. Ίσως να πρέπει να επιλεγεί και ένα τρίτο θέμα (με τις αλλαγές που έγιναν στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα και τις προσθαφαιρέσεις στις διδακτικές ώρες το θέμα θα πρέπει να είναι η Φυσική Αγωγή). Σκοπός αυτής της εξέτασης θα πρέπει να είναι η διάγνωση της επάρκειας του υποψήφιου εκπαιδευτικού να διδάξει αυτά τα θέματα (εφόσον και όταν διοριστεί στην Εκπαίδευση), δηλαδή να διαπιστωθεί ο βαθμός κατοχής των γνωστικών αντικειμένων.Φυσικά, αυτό δεν είναι αρκετό για να διδάξει κάποιος και θα πρέπει να περιλαμβάνονται και θέματα τόσο Γενικής Διδακτικής όσο και Ειδικής Διδακτικής. Για σκοπούς αναφοράς, η αντίστοιχη Ελληνική Εξέταση στη Δημοτική (Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εξεταστέα Ύλη Διαγωνισμού ΑΣΕΠ), περιλαμβάνει μία θεματική για τη Γλώσσα και τη Λογοτεχνία, μία θεματική για τα Μαθηματικά και μία θεματική για τις Φυσικές Επιστήμες. Επίσης, περιλαμβάνει ξεχωριστή θεματική για θέματα Γενική Διδακτικής Μεθοδολογίας και θέματα Ειδικής Διδακτικής. Για τη Μέση Εκπαίδευση περιλαμβάνει μία θεματική για το γνωστικό αντικείμενο που θα διδάξει ο υποψήφιος εκπαιδευτικός καθώς και θέματα Γενική Διδακτικής Μεθοδολογίας και θέματα Ειδικής Διδακτικής.
Η εξέταση για γνώση της ελληνικής γλώσσας (με μοριοδότηση μέχρι 8/50) των υποψήφιων εκπαιδευτικών της Δημοτικής Εκπαίδευσης θεωρώ ότι είναι περιττή και θα ήταν σημαντικότερο να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην εξέταση του γνωστικού αντικειμένου της Γλώσσας εφόσον αυτή θα καλύπτει θέματα που θα «δείχνουν» το βαθμό κατοχής της ελληνικής γλώσσας αλλά και επάρκειας του να τη διδάξει. Θεωρώ σχήμα οξύμωρο κάποιος να πετύχει μέγιστο βαθμό στην εξέταση του γνωστικού αντικειμένου της Γλώσσας και να αποτύχει στην εξέταση για γνώση της ελληνικής γλώσσας! Για τη Μέση Εκπαίδευση αυτή η εξέταση θα μπορούσε να διατηρηθεί, εφόσον στόχος και των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων είναι η ορθή διδασκαλία/χρήση της γλώσσας να γίνεται μέσα από τη διδασκαλία όλων των γνωστικών αντικειμένων.
Η εξέταση όμως που θεωρώ εντελώς άστοχη και ατεκμηρίωτη είναι ηεξέταση δεξιοτήτων (μέχρι 10/50). Όπως έχει διαρρεύσει, αυτή ήταν εισήγηση ενός συγκεκριμένου βουλευτή κατά τη διάρκεια της συζήτησης του Νόμου στη Βουλή. Δηλαδή, για ενάμισι χρόνο (όπως ανάφερε ο ίδιος ο Υπουργός), γινόταν συζήτηση με ειδικούς, ακαδημαϊκούς, συνδικαλιστικές οργανώσεις κ.ά. επί της συγκεκριμένης πρότασης για να εισηγηθεί κάποιος σε μια συνεδρία της Βουλής το συγκεκριμένο θέμα και αυτό να υιοθετηθεί; Τι θα περιλαμβάνει αυτή η εξέταση και ποιες δεξιότητες θα εξετάζει; Μήπως ο χώρος αξιολόγησης των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του εκπαιδευτικού έπαψε να είναι ο σχολικός χώρος και ειδικά η αίθουσα διδασκαλίας; Μήπως το ισχύον (αλλά και το Νέο όποτε και όταν αυτό εγκριθεί) Σχέδιο Αξιολόγησης δεν περιλαμβάνει «υπό δοκιμασία περίοδο» για να αξιολογηθεί η καταλληλότητα του εκπαιδευτικού να διδάξει; Δεν είναι στην αρμοδιότητα των αξιολογητών του Υπουργείου να μη μονιμοποιήσουν τον «ακατάλληλο» εκπαιδευτικό και να απολυθεί; Αυτός ο μηχανισμός δεν είναι πιο κατάλληλος και πιο ασφαλής, εφόσον εφαρμοστεί ορθά, να προστατεύσει την εκπαίδευση από τον ακατάλληλο εκπαιδευτικό; Εξάλλου με αυτό τον τρόπο θα μπορούν να καθορίζονται συγκεκριμένες επιμορφωτικές δράσεις για επαγγελματική βελτίωση και ανάπτυξη του εκπαιδευτικού, με την ολοκλήρωση των οποίων θα καθορίζεται και το μέλλον του υπό δοκιμασία εκπαιδευτικού. Γι΄ αυτό θα ήταν καλύτερα και πιο χρήσιμο η εξέταση δεξιοτήτων να αντικατασταθεί με εξέταση σε θέματα Παιδαγωγικής (π.χ. διαχείριση τάξης, οργάνωση/διοίκηση τμήματος, πειθαρχία μαθητών).
Γενικά, θεωρώ ότι πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα του περιεχομένου της εξέτασηςτων υποψήφιων εκπαιδευτικών, ώστε αυτό να περιλαμβάνει:
| Εξέταση Δημοτικής Εκπαίδευσης
| Εξέταση Μέσης Εκπαίδευσης
|
Συμπερασματικά, από τη στιγμή που υιοθετείται η λογική των εξετάσεων για τη μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου συστήματος διορισμού της Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας θα πρέπει η εξέταση να είναι τέτοια που πραγματικά να αξιολογεί τις γνώσεις και ικανότητες του εκπαιδευτικού, ώστε να επιλέγονται εκείνοι που βάσει της εξέτασης αλλά και των άλλων κριτηρίων να είναι οι πιο ικανοί να διδάξουν. Οι δεξιότητες μπορούν να αξιολογηθούν στην πράξη από ένα σώμα ικανών και έμπειρων αξιολογητών στο χώρο της σχολικής μονάδας βάσει και του (Νέου) Σχεδίου Αξιολόγησης. Τελειώνοντας, θέλω να αναφέρω ότι για να είναι επιτυχημένη η όλη προσπάθεια, ώστε να μας δώσει τα αποτελέσματα για τα οποία σχεδιάστηκε, θα πρέπει να υπάρχει:συσχέτιση της πολιτικής που υιοθέτησε η Πολιτεία με τη ψήφιση του τροποποιητικού Νόμου, της πρακτικής εφαρμογής της καινοτομίαςμε έμφαση στο περιεχόμενο των εξετάσεων αλλά και βασικών παραμέτρων της βιβλιογραφίας γύρω από την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, αφού η εξέταση θα πρέπει να «δείχνει» το βαθμό ετοιμότητας και επάρκειας των υποψήφιων εκπαιδευτικών να διδάξουν εφόσον και όταν διοριστούν στην Εκπαίδευση.
*Εκπαιδευτικός Δημοτικής
