ΝΣΔΕ: Μύθος 3: Η «νομική κατοχύρωση»

ΤΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΛΕΩΝΙΔΑ  ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ*

Στον νέο κύκλο προσπαθειών για εκσυγχρονισμό του συστήματος διορισμών,που ανοίχτηκε από το Υπουργείο Παιδείας, είχε τονιστεί επίσημα αλλά και ανεπίσημα πως πρόθεση του πολιτικού προϊστάμενου του Υπουργείου και των τεχνοκρατών, ήταν η νομική υποστήριξη και κατοχύρωση των όποιων σχεδίων κατατίθεντο για συζήτηση και εφαρμογή. Είχε επισημανθεί πως προηγούμενες απόπειρες είχαν νομικά κενά και κάτι τέτοιο θα έπρεπε να αποφευχθεί για ευνόητους λόγους.Στο ίδιο το Σχέδιο Διορισμού Εκπαιδευτικών, στην πρώτη κιόλας σελίδα, αναφέρεται πως: «Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχει ήδη προχωρήσει στη συζήτηση του ΝΣΔΕ με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, την Υπηρεσία Εξετάσεων και την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, ενώ διασφαλίζει τη νομική βάση της πρότασης, σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία»[1].

Για τον σκοπό αυτό, για το ΝΣΔΕ το Υπουργείο Παιδείας, είχε ζητήσει νομική συμβουλή από τη Νομική Υπηρεσία με υποβολή συγκεκριμένου ερωτήματος: Μπορεί να υλοποιηθεί η «εξαίρεση», ή «η ύπαρξη δύο καταλόγων» ώστε να δοθεί προβάδισμα στους εκπαιδευτικούς με υπηρεσία;Η Νομική Υπηρεσία έκρινε αντισυνταγματική τη δημιουργία δυο ομάδων εκπαιδευτικών (κατοχύρωση συμβασιούχων και ποσοστού αντικαταστατών) στο νέο σύστημα διορισμών που ετοίμαζε προηγουμένως το Υπουργείο Παιδείας. Η κατοχύρωση των συμβασιούχων-αντικαταστατων (30μηνο) για την οποία αρχικά έγινε λόγος, σύμφωνα με τη Νομική Υπηρεσία δεν θα μπορούσε να υπάρξει[2]. Φυσικά, για την κατοχύρωση των εργαζομένων που έχουν συμπληρώσει 30μηνο, υπάρχει ήδη συνταγματική πρόνοια στο σύνταγμα της Κύπρου, που εφαρμόζεται ήδη στο Δημόσιο και υπάρχει και αντίστοιχη Ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Ταυτόχρονα, σε άλλες χώρες της ΕΕ, έχουν ήδη προκύψει δικαστικές αποφάσεις που συνδέονται άμεσα με την αναδιάρθρωση του συστήματος πρόσληψης στην Κύπρο. Στην Ελλάδα το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), έκρινε πως ο αναλογικός διορισμός (60%-40%) των εκπαιδευτικών με το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της ισότητας και της αξιοκρατίας (άρθρα 4 και 103 του Συντάγματος).Επίσης, το ΣτΕ έκρινε ότι είναι αντισυνταγματικές και οι υπουργικές αποφάσεις που καθορίζουν τον αριθμό διορισμού ως μονίμων, αναπληρωτών ή ωρομισθίων εκπαιδευτικών με 30 ή 24 μήνες προϋπηρεσία.[3].Συνεπώς, με βάση την απόφαση του ΣτΕ, αναμένεται να προκύψουν ενέργειες από την Επίσημη Πλευρά για εναρμόνιση με το περιεχόμενό της δικαστικής κρίσης, που θα επηρεάσουν και θα αναστατώσουν τα Δημόσια σχολεία, με αλυσιδωτές πολυεπίπεδες επιπτώσεις.

Πρόσφατα δε, απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ουσιαστικά καλεί την  Ιταλία να μονιμοποιήσει μέχρι και 300.000 αναπληρωτέςμε προϋπηρεσία 36 μηνών[4].  Σύμφωνα με Ιταλικά δημοσιεύματα, το ποσό της συνολικής αποζημίωσης που μπορούν να διεκδικήσουν οι εκπαιδευτικοί ανέρχεται σε 2.000.000.000 ευρώ[5]. Η απόφαση αυτή του Δικαστηρίου της Ε.Ε. ανάγκασε το Υπουργείο Παιδείας να αναστείλει προσωρινά τον διάλογο για το ΝΣΔΕ και να αποστείλει εκ νέου, συγκεκριμένα ερωτήματα στη Νομική Υπηρεσία[6]. Ερωτήματα, που φυσικά δεν έχουν στόχο να ελέγξουν εις βάθος τη νομική εγκυρότητα του Σχεδίου, αλλά να αποσιωπήσουν τις φωνές που ακούγονται, όπως έγινε με το ερώτημα της εξαίρεσης και της ύπαρξης δύο καταλόγων.

Το παράδοξο είναι πως η εμμονή για άμεση επιβολή του ΝΣΔΕ έρχεται σε μια περίοδο που έχουν ήδη τροχοδρομηθεί νομικές διαδικασίες σε θέματα που άπτονται πτυχών του Σχεδίου (αγωγές για τον κατάλογο αναπήρων, για τις αδικίες εξαιτίας της στρατιωτικής θητείας των αντρών, για το 30μηνο κ.α.) και έχουν ήδη ληφθεί αποφάσεις που το επηρεάζουν άμεσα. Την ίδια στιγμή, είναι σχεδόν βέβαιο πως το Σχέδιο είναι διάτρητο από νομικά κενά και ασάφειες (ήδη παραπέμφθηκε άρον άρον στη Νομική Υπηρεσία δύο φορές) που ενδεχομένως να οδηγήσουν πολλούς επηρεαζόμενους στο δρόμο της δικαιοσύνης για να βρουν το δίκαιό τους. Εύλογα προκύπτουν πολλά και βασανιστικά ερωτήματα.

• Τι θα συμβεί αν οι εκκρεμούσες ή μελλοντικές προσφυγές είναι καταδικαστικές ως προς τις πρόνοιες ή τη φιλοσοφία ή το περιεχόμενο του σχεδίου;
• Πώς θα επηρεαστούν τα σχολεία αν οι θέσεις των εκπαιδευτικών που διορίστηκαν με το ΝΣΔΕ ακυρωθούν από τη δικαιοσύνη;
• Πώς και πόσο θα επηρεαστεί το κράτος και τα ταμεία του από τις οικονομικές αποζημιώσεις που θα αναγκαστεί να καταβάλει;

Η εμμονή και η προχειρότητα με την οποία το Υπουργείου Παιδείας προωθεί την αλλαγή του συστήματος πρόσληψης εκπαιδευτικών, αγνοώντας νομοθεσίες και έγκυρα νομικά επιχειρήματα, θα παρασύρει το κράτος σε νομικές διαμάχες για τις επόμενες δεκαετίες, οι οποίες θα κοστίσουν στο κράτος εκατομμύρια. Μπορούμε με ασφάλεια να πούμε πως όσα χρόνια χρειάστηκε να περάσουν συζητώνταςτην αλλαγή του Σχεδίου, άλλα τόσα θα χρειαστεί να παλεύει το Κράτος στα δικαστήρια...

*Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Μέλος ΔΣ Ακίδα, Συμβ. Εκπαιδευτικός

*Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Γενικός Αντιπρόσωπος ΠΟΕΔ, Μέλος ΔΣ Ακίδα, Συμβ. Εκπαιδευτικός.