ΤΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ* ΚΑΙ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ**
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, σε ό,τι αφορά το Νέο Σύστημα Διορισίμων, κυριολεκτικά ζούμε το θέατρο του παραλόγου. Το όλο σκηνικό, όπως έχει διαμορφωθεί, είναι το φυσιολογικόαποτέλεσμα της άρνησης του Υπουργείου Παιδείας να λάβει σοβαρά υπόψη τις νομικές πτυχές του σχεδίου, προσηλωμένοστην επιβολή της αλλαγής χωρίς να τη θωρακίσει νομικά. Αυτή η επιμονή δεν είναι κάτι καινούριο και έχει κατ’ επανάληψη εκθέσει το ΥΠΠ, αφού με την εμμονή του, έχει παρουσιάσει νομικές γνωματεύσεις οι οποίες απαντούσαν σε ερωτήματα που βόλευαν το Υπουργείο και την εφαρμογή του ΝΣΔΕ αλλά άφηναν ασάφειες και τρύπες, οι οποίες στη συνέχεια δημιουργούσαν προβλήματα.
Πολύ πριν την ψήφιση του σχεδίου, είχε επισημανθεί εμφατικά πως το σχέδιο έμοιαζε να είναι διάτρητο από νομικά κενά, με κύριο σημείο προβληματισμού το καθεστώς αορίστου χρόνου[1]. Το Υπουργείο Παιδείας στην προσπάθεια του να εφαρμόσει ακόμη μια «καινοτομία» είχε αναφερθεί το καλοκαίρι του 2015 σε γνωμάτευση της νομικής υπηρεσίας που ξεκαθάριζε πως δεν μπορούσε να εφαρμοστεί το καθεστώς αορίστου χρόνου στην εκπαίδευση[2]. Λίγους μήνες μετά, ήρθε η απόφαση του δικαστηρίου που δικαίωνε συνάδελφο της Τεχνικής Εκπαίδευσης και στην ουσία αναιρούσε τον ισχυρισμό τόσο του Υπουργού όσο και της επικαλούμενης γνωμάτευσης. Η αντίδραση του Υπουργείου ήταν ακόμα πιο παράδοξη, με πρόδηλες τις σκοπιμότητες και επιβεβαιώνοντας την εμμονή του για εφαρμογή του ΝΣΔΕ πέραν πάσης θυσίας. Αντί να αναθεωρήσει τον νόμο ή να ξεκινήσει διαδικασίες εφαρμογής του καθεστώτος αορίστου χρόνου ως όφειλε, εφεσίβαλε την δικαστική απόφαση, σε μια καταφανή προσπάθεια να κερδίσει χρόνο!
Στις δε πρόσφατες συνεδρίες της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής, κατά τη συζήτηση των κανονισμών του Σχεδίου ο Υπουργός ξεκάθαρα είχε αναφέρει πως δεν τίθεται θέμα με το αορίστου και πως το σχέδιο θα εφαρμοστεί κανονικά, επικαλούμενος τις γνωματεύσεις που είχε πάρει πριν την ψήφιση του ΝΣΔΕ[3]. Το θέατρο του παραλόγου και οι παλινδρομήσεις του Υπουργείου συνεχίστηκαν στη συνεδρία της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής στις 26 Απριλίου. Μετά την πίεση της ΠΟΕΔ, των αδιαμφισβήτητων νομικών τεκμηρίων και της κοινής γνώμης και προκειμένου να πείσει τη Βουλή να εγκρίνει τους Κανονισμούς για το νέο σύστημα διορισμών, υποσχέθηκε ρύθμιση του θέματος, και πως θα γίνει προσπάθεια κατοχύρωσης όλων όσων συμπληρώνουν 30μηνη Υπηρεσία μέχρι τις 31/8/2017 και στη συνέχεια "να κλείσει η στρόφιγγα μέχρι εδώ" όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε[4]. Το εξωφρενικό είναι πως παράλληλα με τις εν λόγω αναφορές τους, δεν έχει αποσυρθείη έφεση.
Εγείρονται σοβαρά ζητήματα και εύλογες απορίες για το όλο εγχείρημα:
- Ξεκάθαρα το Υπουργείο, ενώ άλλα διακήρυττε, κατέθεσε και τελικά πέρασε ένα νομοσχέδιο διάτρητο από νομικά κενά και ασάφειες.
- Οι γνωματεύσεις από τη Νομική Υπηρεσία, φάσκουν και αντιφάσκουν και αλλάζουν συνεχώς περιεχόμενο.
- Το «δίκαιο της ισότητας», ξεκάθαρα φαίνεται να καταστρατηγείται με τον ορισμό καταληκτικής ημερομηνίας εξασφάλισης του 30μηνου.
- Η εμμονή για άμεση εφαρμογή του Σχεδίου Διορισμών από φέτος και ενώ οι κανονισμοί ακόμα «μαγειρεύονται» με τρομερή καθυστέρηση (δείγμα για ακόμα μια φορά της ανοργανωσιάς και της έλλειψης στρατηγικού σχεδιασμού) δημιουργούν ερωτηματικά ως προς τα πραγματικά κίνητρα ή συμφέροντα που εξυπηρετούνται. Εξάλλου, οι σοβαρές ανησυχίες για το τι έπεται αφού υπάρχουν εκκρεμότητες που εύκολα μπορούν να σύρουν της Κυπριακή Εκπαίδευση σε κρίση με ανυπολόγιστο κόστος, θα έπρεπε να έχουν οδηγήσει το Υπουργείο από μόνο του να αναστείλει την εφαρμογή του μέχρι να ξεκαθαρίσουν οι νομικές υποθέσεις.
Η προχειρότητα με την οποία το Υπουργείο Παιδείας προωθεί την αλλαγή του συστήματος πρόσληψης εκπαιδευτικών, αγνοώντας νομοθεσίες και έγκυρα νομικά επιχειρήματα ή αποφάσεις, θα παρασύρει το κράτος σε νομικές διαμάχες για τις επόμενες δεκαετίες, οι οποίες θα κοστίσουν στο κράτος εκατομμύρια. Μπορούμε με ασφάλεια να πούμε πως όσα χρόνια χρειάστηκε να περάσουν συζητώντας την αλλαγή του Σχεδίου, άλλα τόσα θα χρειαστεί να παλεύει το Κράτος στα δικαστήρια.
Ταυτόχρονα, στην προσπάθεια του Υπουργείου να πεισθεί η Επιτροπή Παιδείας να ψηφίσει τους κανονισμούς και να παρουσιασθεί πως υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις για τον κατάλογο διορισίμων, παρουσιάστηκαν στοιχεία για τους διορισμούς για τα επόμενα τρια χρόνια. Τα συγκεκριμένα στοιχεία[5], αποδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας πως οι θέσεις τις οποίες προτίθεται το Υπουργείο Παιδείας να δώσει με το ΝΣΔΕ, είναι ανάγκες πάγιες και διαρκείς, οι οποίες καταχρηστικά πληρούνται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Η χρήση συμβάσεων ορισμένου χρόνου δικαιολογείται μόνο όταν ο εργοδότης μπορεί να παρουσιάσει στοιχεία πως η συγκεκριμένη θέση είναι προσωρινή. Οι 500 περίπου θέσεις στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση που παρουσιάστηκαν από το ΥΠΠ ως θέσεις που θα πληρωθούν έκτακτα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, στην πραγματικότητα είναι πάγιες και διαρκείς. Υπενθυμίζουμε την απόφαση – σταθμό του δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με εκπαιδευτικούς στην Ιταλία πως «η ανανέωση συμβάσεων ή σχέσεων εργασίας ορισμένου χρόνου για την κάλυψη αναγκών οι οποίες δεν είναι στην πραγματικότητα προσωρινές, αλλά πάγιες και διαρκείς, δεν δικαιολογείται». Το ΥΠΠ έχει παραδεχθεί ενώπιων της επιτροπής παιδείας της Βουλής πως στην πραγματικότητα παρανομεί!
Έστω και την υστάτη το Υπουργείο οφείλει να προχωρήσει στη ρύθμιση του θέματος των εκπαιδευτικών με 30μηνη προϋπηρεσία, αναστέλλοντας ταυτόχρονα την εφαρμογή του ΝΣΔΕ. Είναι δεδομένο πως οι συμβασιούχοι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα μείνουν αδιόριστοι λόγω του καταλόγου διορισίμων, ενώ πληρούσαν πάγιες και διαρκείς ανάγκες, θα διεκδικήσουν το δίκαιό τους δικαστικά. Όλοι γνωρίζουμε ποια θα είναι η έκβαση μιας τέτοιας νομικής διαμάχης, αφού υπάρχει και το προηγούμενο της απόφασης της Ιταλίας.
Κλείνοντας, πιστεύουμε πως είναι καιρός το Υπουργείο Παιδείας, να αντιληφθεί πως το άγχος που βιώνουν οι επηρεαζόμενοι - κυρίως μάχιμοι εκπαιδευτικοί - με την εφαρμογή του σχεδίου, οι οποίοι μάλιστα θα συρθούν σε εξετάσεις διαπίστευσης των προσόντων τους, επηρεάζει άμεσα και την παρεχόμενη εκπαίδευση. Το ίδιο το Υπουργείο θα έπρεπε να προστατεύει το ανθρώπινό του δυναμικό! Είναι δε καιρός, το Υπουργείο να πει την αλήθεια στους νέους πτυχιούχους για τα πραγματικά δεδομένα στο χώρο της εκπαίδευσης και να σταματήσει να καλλιεργεί ψεύτικες ελπίδες.
*Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ, Γεν. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
*Γ.Α. ΠΟΕΔ, Γεν. Οργ. Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ
