ΤΗΣ ΛΟΥΚΙΑΣ ΒΟΥΡΓΙΑ - ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ*
Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν. Γεννιέται ξανά ο Χριστός μας σε μια φτωχική φάτνη στη Βηθλεέμ, θέλοντας να δώσει μηνύματα ελπίδας, ειρήνης, αγάπης στον άνθρωπο κάθε εποχής.
Στα σχολεία μας τιμούμε τη Γέννηση του Χριστού, με τη χριστουγεννιάτικη γιορτή.
Τι να προσέξουμε, για να κυλήσουν όλα όμορφα; Κατ΄ αρχή και κύρια να προσέξουμε τα θέματα ασφάλειας.
1. Ασφάλεια παιδιών
Για να μην πέσουν τα μικρά κάτω από τη σκηνή, η αγωνία της κάθε νηπιαγωγού.
Μαζεύουμε κλαδιά από οποιαδήποτε δέντρα, συστήνεται όμως κατεξοχήν το πεύκο και το κυπαρίσσι, κατά προτίμηση με κουκουνάρια. Βάφουμε τα κουκουνάρια χρυσό, ασημί, ό,τι μας αρέσει. Τοποθετούμε τα κλαδιά μπροστά ή και στα δύο πλαϊνά της σκηνής (αν πρόκειται για βάθρο), μπλέκοντας τα πρόχειρα αναμεταξύ τους. Κόβουμε κλαδιά από εσπεριδοειδή, με καρπούς και τα μπήγουμε ανάμεσά τους. Τα κλαδιά κιτρομηλιάς είναι πολύ όμορφα και μπορεί κανείς να τα βρει εύκολα ακόμη και στις παράλιες πόλεις. Δένουμε ελαφρά τα κλαδιά (για να τα στερεώσουμε), περνώντας από κάτω λεπτή κόκκινη ξυλοκορδέλα, αφήνοντας τις σγουρές άκριές της να πέσουν εδώ κι εκεί στα κλαδιά, δίνοντας χρώμα και εμφάνιση. Δένουμε με ξυλοκορδέλα που και που στρογγυλές χριστουγεννιάτικες μπάλες σε διάφορα χρώματα, περίπου στο μέγεθος που έχουν τα κιτρόμηλα. Κόκκκινο, μπλε, πράσινο ταιριάζει τέλεια στην όλη σύνθεση. Στη συνέχεια περνάμε ανάμεσα στα κλαδιά, χριστουγεννιάτικα πολύχρωμα λαμπάκια, που όταν ανάβουν, αντανακλούν στα διάφορα χρώματα της σύνθεσης, ιδιαίτερα στα πορτοκαλί κιτρόμηλα (=νεράτζια), προσφέροντας ένα πανέμορφο θέαμα. Παράλληλα αποτελούν ένα καλό «φράκτη» για να μην κινδυνεύουν τα τρίχρονά μας να πλησιάσουν στην άκρη και να πέσουν κάτω από τη σκηνή.
- Προσέχουμε τα σύρματα. Προσπαθούμε όσο είναι δυνατόν να μην χρειαστεί να περάσουν τα παιδιά πάνω από σύρματα. Αν δεν μπορούμε να το αποφύγουμε, τα στερεώνουμε καλά στο πάτωμα, με χαρτότελλα. Παράλληλα μαθαίνουμε τα παιδιά να έχουν σωστό βηματισμό ώστε να μην πατήσουν πάνω. Λαμβάνουμε κάθε δυνατή πρόνοια για αποφυγή ατυχημάτων.
- Σημαντικό ρόλο παίζει η πειθαρχία και τάξη των παιδιών τόσο για την ασφάλειά τους όσο και για μια καλή παρουσίαση της γιορτής μας. Είναι θέμα ασφάλειας και συνάμα πολύ όμορφο να μπαίνουν και να βγαίνουν με σειρά, φρόνιμα, πειθαρχημένα, προσεκτικά, με τη συνοδεία απαλής χριστουγεννιάτικης μουσικής.
- Δεν βάζουμε τα παιδιά του νηπιαγωγείου στα παρασκήνια. Τα παιδάκια κάθονται στην αίθουσα της γιορτής και παρακολουθούν και τα ίδια τη γιορτή. Είναι ορθό παιδαγωγικά αλλά και πιο ασφαλές για τα ίδια. Είναι εκεί, τα βλέπουμε, τα ελέγχουμε.
- Το προσωπικό δεν φωνάζει σσσς γιατί κάνει περισσότερη φασαρία από τα παιδιά. Τα χαϊδεύουμε απαλά στο κεφαλάκι υπενθυμίζοντάς τα έτσι να μείνουν ακόμη λίγο ήσυχα. To συμφωνήσαμε από πριν, το διευκρινίσαμε: ότι αν ξεχαστείτε κι αρχίσετε την κουβεντούλα, θα... Δηλαδή πρόσεξε φιλαράκι.
- Αν έχουμε κανένα ζιζάνιο αξιοποιούμε τη βοηθό μας. Και βέβαια η ώρα της γιορτής δεν θα υπερβαίνει τις αντοχές των παιδιών μας. Όχι πάνω από 40 λεπτά.
- Η νηπιαγωγός στέκεται διακριτικά σε χώρο που τη βοηθά να ελέγχει πλήρως τα θέματα ασφάλειας των παιδιών. Έχει τα μάτια της δεκατέσσερα μήπως οι κορώνες πέσουν στα ματάκια τους ή μήπως πατήσουν τις στολές και πέσουν. Εάν ένα παιδάκι κινδυνεύει να πατήσει τη στολή και να σωριαστεί κάτω, η νηπιαγωγός παρεμβαίνει έγκαιρα και σώζει την κατάσταση. Να μην ντρέπεται ν΄ανέβει στη σκηνή για να βοηθήσει τα παιδιά.
- Να αναθέσει σε άλλο πρόσωπο να ελέγχει τα λογάκια των παιδιών στα παρασκήνια ώστε η ίδια να ελέγχει τη γενικότερη κατάσταση.
- Δίνουμε τις στολές από 2-3 μέρες πριν στους γονείς, ώστε και οι ίδιοι να ελέγξουν τι θα χρειαστεί πχ πώς να στερεωθούν καλά οι κορώνες, τα στεφανάκια, το μήκος του φορέματος κλπ
2. Γενική εμφάνιση χώρου και όχι μόνο
- Τα σκηνικά προσδίδουν άλλη χάρη στη γιορτή μας. Ένα μπλε ύφασμα με αστεράκια είναι ένα απλό και όμορφο σκηνικό. Οι ζωγραφιές των παιδιών /της νηπιαγωγού συμβάλλουν σε μια όμορφη διακόσμηση. Να μην αφήνουμε κάτασπρους τοίχους γύρω από τη σκηνή ή στην αίθουσα της γιορτής. Λίγα αγγελάκια – που μπορούν και τα παιδάκια να τα χρωματίσουν – δημιουργούν γιορταστική ατμόσφαιρα. Μπορούμε να τα κολλήσουμε από πίσω με σπιτ- φιξ, για να μην βγαίνουν οι γύψοι από τον τοίχο και ούτε να μένουν λεκέδες. Και βέβαια το χριστουγεννιάτικό μας δέντρο λάμπει, σαν τη νύφη στολισμένο!
- Προσέχουμε τη λεπτομέρεια. Γιατί η λεπτομέρεια κάνει την τελειότητα!
- Στολές: Η νηπιαγωγός μπορεί να βρει στολές είτε από το βεστιάριο του σχολείου είτε να δανειστεί από γειτονικά σχολεία. Κυρίως όμως συμβάλλει με τη δημιουργικότητα που τη χαρακτηρίζει μετατρέποντας ακόμη και την πιο απλή στολή σε «βασιλικό ένδυμα».
3. Η γιορτή μας
- Η νηπιαγωγός μεταδίδει στα παιδιά ασυνείδητα, μέσω της γλώσσας του σώματος, τη γαλήνη και την ηρεμία της ή το άγχος και τον φόβο της. Να το προσέξει.
- Η διεύθυνση λέει την ομιλία της αργά, καθαρά όχι πάνω στη σκηνή, αλλά κάτω, καλύτερα πίσω από αναλόγιο, μια πολύ μικρή ομιλία απλά ως εισαγωγή στη γιορτή. Το ξέρουμε όλοι το κοινό μυστικό πότε θα τελειώσει η ομιλία.
- Μαθαίνουμε στα παιδιά ότι αν ξεχάσουν κάτι, κανένας δεν θα το καταλάβει να προχωρήσουν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο διακριτικά, χαμηλόφωνα .
- Τραγουδάκια: Να ασκήσουμε τα παιδάκια μας να τραγουδούν το τραγουδάκι τους με τη συνοδεία της δικής του μελωδίας. Τα τετράχρονα –πεντάχρονα μπορούν άνετα να το κάμουν. Είναι δοκιμασμένο και επιτυχές. Τα παιδάκια στέκονται στη σκηνή και η νηπιαγωγός κάτω. Να τραγουδά μαζί με τα παιδιά, χρειάζεται. Τα μαθαίνουμε εξ αρχής να έχουν το βλέμμα στραμμένο στη δασκάλα, για ένα καλό αποτέλεσμα. Ναι, στο τραγούδι σόλο.
- Άλλη καλή πρακτική είναι η μουσική επένδυση του τραγουδιού με όργανα που θα τα κρατούν τα παιδιά. Δύο για να κτυπούν τον χρόνο (ίσως τύμπανο, ντέφι), άλλα δύο για τον ρυθμό (πχ ξυλάκια) και δύο –τρία για την έμφαση (πχ κουδουνάκια, μαράκες)
- Αξιοποιούμε τα ταλέντα. Μπορούν να τραγουδήσουν σόλο, ν΄ απαγγείλουν μόνα τους, να χορέψουν.
- Ο ρόλος των παιδιών της προδημοτικής να ξεχωρίζει στη γιορτή. Είναι ένα δίκαιο μέτρο, αφού είναι η τελευταία τους χρονιά. Όχι στην ισοπέδωση όλων.
- Μια καλή πρακτική στα ποιήματα είναι η εξής: Ομάδα παιδιών, απαγγέλλουν από μόνα τους μια στροφή και σαν ομάδα την τελική στροφή, το επιστέγασμα. Κερδίζουν πάντοτε το χειροκρότημα! Έτσι οι γονείς χαίρονται τα παιδάκια τους και από μόνα τους και σαν μέλη της ομάδας. Από την άλλη, η νηπιαγωγός ελαφρύνει το φορτίο για την ίδια, εφόσον δεν χρειάζεται να μάθει σε όλους όλα. Το πιο πάνω μπορεί να γίνει και ανά ζευγαράκι.
- Δίνεται από πριν σαφής γραπτή ενημέρωση στους γονείς για τα διαδικαστικά θέματα της γιορτής.
- Το να συμμετέχει το παιδί στη χριστουγεννιάτικη γιορτή, είναι μια καλή εμπειρία που θα του προσφέρει μεγάλη χαρά κι αυτοπεποίθηση. Δεν είναι λίγο το να σταθεί ενώπιον ακροατηρίου. Ποιος ξέρει εάν οι καιροί το φέρουν, ίσως σταθεί κάποια στιγμή στη ζωή του, από ψηλές θέσεις ισχύος ενώπιον πολυάριθμου ακροατηρίου. Στο νηπιαγωγείο ξεκινούμε, τα παιδάκια μας κάνουν τα πρώτα δειλά τους βηματάκια, για δεξιότητες μιας ολόκληρης ζωής.
- Να εξηγηθεί από πριν στους γονείς, ότι υπάρχει και η πιθανότητα κάποιο παιδάκι να κλαίει και να μην θέλει να βγει στη σκηνή, ώστε να είναι προετοιμασμένοι για σωστή αντιμετώπιση του παιδιού. Θα καταβληθεί βέβαια κάθε δυνατή προσπάθεια από όλους. Εάν όμως ένα μικρό παιδάκι δεν βγει να μη νιώθει κι ενοχές από πάνω. Και ούτε οι γονείς να νιώθουν άσχημα. Συμβαίνουν αυτά. Την άλλη φορά.
- Μπράβο στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία που έχουν εντάξει ακόμη και τα δίχρονα παιδάκια των Παιδοκομικών Σταθμών στη Χριστουγεννιάτικη γιορτή. Ναι, στη γιορτούλα. Ναι, μπορούν να κάμουν τη Γέννηση σε Αναπαράσταση και να πουν ένα δυο τραγουδάκια, στον δικό τους βέβαια χώρο, πρωινό, γύρω στις 9-10 το πολύ, λίγο πριν κοιμηθούν. Όχι απόγευμα, είναι πολύ κουραστικό. Προσέχουμε πρώτα και πάνω από όλα την υγεία τους αλλά δίνουμε και Παιδεία.
- Εάν ακόμη και τα δίχρονα παιδάκια των Παιδοκομικών Σταθμών συμμετέχουν σε γιορτούλα, ας αναλογιστούμε εμείς στο Δημόσιο Νηπιαγωγείο, όχι μόνο τη νομική αλλά προπάντων την ηθική μας υποχρέωση για μια απλή χριστουγεννιάτικη γιορτούλα, ειδικά που έχουμε και παιδάκια της προδημοτικής
- Παρεμπιπτόντως, συγχαρητήρια στον συνδικαλιστή Διευθυντή Δημοτικού, κατά Λευκωσία μεριά, για την εξαίρετη χριστουγεννιάτικη γιορτή τους: «Τα Χριστούγεννα του μπάρμπα Πανώφ», ένα ρώσσικο παραμύθι. Μπράβο και στις δασκάλες, τόσο για την επιλογή τους όσο και για την άριστη διδασκαλία. Και πόσο όμορφα ενέπλεξαν και τη Γέννηση του Χριστού, καθώς κυλούσε η ιστορία! Θέμα της γιορτής το φτωχό γεροντάκι, ο Πανώφ ο τσαγκάρης, που σηκώνει τον βαρύ σταυρό της μοναξιάς ιδιαίτερα τις γιορτινές μέρες, χαρίζοντας απλόχερα την αγάπη του, σ΄όλους τους φτωχούς και τους κατατρεγμένους. Ευτυχώς δεν έλειψαν οι εκπαιδευτικοί οραματιστές σ΄ αυτό τον τόπο. Κρατάμε ακόμη.
Η νηπιαγωγός / διεύθυνση
- Η γιορτή γίνεται πρώτα για τη χαρά των παιδιών. Η νηπιαγωγός καλείται να προσπαθήσει ώστε τόσο τα παιδιά όσο και η ίδια, να χαρούν ακόμη και τη διαδικασία της προετοιμασίας για τη γιορτή. Μιας απλής γιορτούλας, κομμένης ραμμένης στα μέτρα των παιδιών, ώστε να μη δημιουργείται σε κανέναν άγχος. Η νηπιαγωγός θα πρέπει να είναι ήρεμη, ψύχραιμη, να προγραμματιστεί πολύ σωστά, να εκτιμήσει ορθά τις ικανότητες των μαθητών της, ώστε να αποβεί το αποτέλεσμα επιτυχές χωρίς πολλές σκοτούρες. Οι απλές λύσεις στο νηπιαγωγείο είναι οι καλύτερες.
Από καρδιάς τις ευχές μου για καλές επιτυχίες!
* Πρώην Επιθεωρήτρια Δημοτικής Εκπαίδευσης
