ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΣΕΡΑΦΕΙΜ*
Προσερχόμενος, πριν από λίγες ημέρες, στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου – ένα πραγματικό διαμάντι πνεύματος και πολιτισμού, το οποίο αξίζει να επισκεφτεί κανείς έστω και μια φορά – συνάντησα στον προαύλιο χώρο μια παρέα νεαρών καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης, οι οποίοι συζητούσαν για θέματα διορισμών, μετακινήσεων και διδακτικών προσεγγίσεων. Από την παρέα, αναγνώρισα ένα παλιό φίλο και συμμαθητή, τον Νικόλα. Γνώρισα τα υπόλοιπα παιδιά – όλοι νεοεισερχόμενοι στα δημόσια εκπαιδευτήρια της χώρας – και προσπάθησα να παρακολουθήσω τη συζήτησή τους. Κανένας από αυτούς δεν ήταν φιλόλογος, ωστόσο η συζήτηση αποκτούσε ολοένα και ζωηρότερο ενδιαφέρον. Κυριαρχούσε ο προβληματισμός των πρωτάρηδων για τις διδακτικές προσεγγίσεις και η αγωνία τους για το πως θα αντιμετωπιστούν στο σχολείο από τους μαθητές και από τους συναδέλφους τους.
Τους ρώτησα, καθαρά από περιέργεια, αν έχουν κάποιο παράπονο. Ακούστηκαν πολλά. Μερικά εύλογα και αναμενόμενα. Άλλα υπερβολικά, κατά τη γνώμη μου. Μόνιμη επωδός αυτό το αιώνιο, το ίδιο και απαράλλαχτο, το μετά δραματικής σχεδόν, αλλά πάντοτε μοιραλατρικής επιτάσεως, σιγανώς και ιεροκρυφίως ομολογούμενο «μακάρι να μπορούσε να αλλάξει το σύστημα». Θα μπορούσαμε να πούμε πολλά. Για το σύστημα: τι είναι, ποιος το φτιάχνει, ποιος το ορίζει, πως μπορεί να σπάσει ή να αλλάξει και από ποιον και γιατί και πότε. Τους ζήτησα την άδεια να τους πω απλώς μια ιστορία. Γέλασαν. Δύο από αυτούς με κοίταξαν με απορία και ένας άλλος μάλλον με αδιαφορία. Σύντομη ιστορία ζήτησαν. Το υποσχέθηκα.
Ήταν ένας βασιλιάς, τους είπα. Κάπου σε μια μακρινή χώρα. Μια άλλη Νεφελοκοκκυγία. Αριστοφάνης. Έπρεπε να εξηγήσω. Μια γη δικιά του. Φτιαμένη στα μέτρα του. Με κάθε τι να υπηρετεί αυτόν. Τα δέντρα στη θέση τους. Τα σπίτια στη σειρά, για να μην του κρύβουν τη νύχτα το φεγγάρι. Και οι λόφοι, θαρρείς, και αυτοί στον ίδιο ανομολόγητο σκοπό. Οι άνθρωποι σε μια καλά στημένη, ρυθμισμένη, συντεταγμένη θέση. Εκεί που θα ήθελε ο βασιλιάς. Όπως θα τον ευχαριστούσε. Βουβοί, με σκυμμένο το κεφάλι, δεμένοι με τη γη ή το σίδερο ή τα ζώα ή τα χαρτιά τους. Τίποτε δικό τους. Μόνο ό,τι έδινε ο βασιλιάς. Καλός άνθρωπος. Φτάνει να γινόταν το δικό του. Δίχως ερωτήσεις, δίχως αντιρρήσεις, δίχως δικαίωμα στη φωνή. Ώσπου μια μέρα ήρθε στο παραθύρι του ένα αηδόνι. Από ένα ξένο τόπο. Και, σαν δεν κάτεχε τα «εθίματα» του άλλου τόπου, άρχισε να κάνει ό,τι του όρισε ο Θεός ή η μοίρα. Ξενίστηκε ο βασιλιάς. Θύμωσε. Θέλησε να διώξει το πουλί. Κουνούσε τα χέρια του. Μα αυτό δεν έφευγε. Επέμενε. Ξαναγύριζε στο παραθύρι. Κι όλο να κελαηδάει. Άστραψε ο βασιλιάς. Φώναξε. Επιτέθηκε φραστικά στο πουλί. Εβγήκε βασιλική ανακοίνωσις. Το αηδόνι εξέθετε, λέει, τον βασιλιά. Πουθενά στον κανονισμό του δεν αναφερόταν το δικαίωμα αυτό του αηδονιού. Το αηδόνι άκουσε. Έφυγε. Αλλά ξαναγύρισε. Παιχνίδι το ‘βλεπε μάλλον. Πήγαινε, ερχόταν. Το ίδιο. Ξανά και ξανά. Σκασμένος ο βασιλιάς, το πιάνει στα ξόβεργα και του κόβει τη γλώσσα.
Όλοι απόρησαν. Η ιστορία άσχετη με τη συζήτησή μας, είπαν. Σχετική, αντέτεινα. Με δύο διευκρινίσεις μπορεί να γίνει φανερή αυτή η σχετικότητα. Πρώτη διευκρίνιση: ο βασιλιάς. Σαν να λέμε το σύστημα. Σαν να λέμε όλοι οι μεγαλοσχήμονες. Σαν να λέμε όλοι όσοι έχουν εξουσία. Όλοι αυτοί δεν πρόκειται ποτέ να κάνουν ό,τι υπαγορεύει το καθολικό καλό ή το δίκαιο, αλλά αντιβαίνει το συμφέρον τους. Δεν μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα αλλάξει ο βασιλιάς το σύστημα, που ο ίδιος έφτιαξε. Όσο μεταθέτουμε την ευθύνη αλλού δεν θα αλλάζει τίποτε. Καμία αλλαγή, μικρή ή μεγάλη, δεν ξεκίνησε «μουγγηδόν». Ούτε «στρουγγηδόν». Δεύτερη διευκρίνιση: το αηδόνι. Μια μονάδα. Μόνο του πήγε στον βασιλιά, μόνο του έφυγε, μόνο του γύρισε, μόνο του κελαηδούσε. Αν ήταν πολλά τα αηδόνια; Αν έρχονταν μαζί; Αν κελαηδούσαν όλα; Θα μπορούσε ένα να τιμωρηθεί;
Με κοίταξαν οι συνάδελφοι. Κούνησαν συγκαταβατικά το κεφάλι. Δεν είπαν τίποτε. Ένας με έπιασε από τον ώμο. Χαιρετηθήκαμε με τους υπόλοιπους διά χειραψίας και διαλυθήκαμε ήσυχα. Προς διαφορετικές κατευθύνσεις.
*Φιλόλογος
