ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΤΖΟΒΕΝΑΚΗ*
Το κείμενο που ακολουθεί είναι σκέψεις και προβληματισμοί με αφορμή τη θεατρική παράταση του ΘΟΚ «Ο τυχερός στρατιώτης», το έργο της Ξένιας Καλογεροπούλου και του Θωμά Μοσχόπουλου, το οποίο αφηγείται την πορεία ενός απλού ανθρώπου, που με οδηγό την τύχη και την εξυπνάδα, κατακτά ύπατα αξιώματα και πλούτη αλλά γρήγορα χάνει το μέτρο. Η μέθη της εξουσίας και της δύναμης τον κυριεύουν τόσο, που πιστεύει ότι μπορεί να υποτάξει τους πάντες και τα πάντα, ακόμη και τον θάνατο.
Ο καθένας μπορεί να είναι ο «τυχερός στρατιώτης». Όλοι έχουν να παλέψουν καθημερινά με δυσκολίες, ο κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει τη δική του μοίρα. Συχνά νιώθουμε ότι είμαστε μόνοι μας στον αγώνα μας. Η παραίτηση και η ηττοπάθεια δεν είναι επιλογή. Αναλόγως στόχων και πορείας ο καθένας βρίσκει αυτό που τον κρατά σταθερό στην πορεία του. Όσα υλικά αγαθά και αν αποκτήσει κάποιος, όσο πιο μεγάλες φιλοδοξίες κι αν ικανοποιήσει, η ψυχή του μένει «άδεια». Όπως αναδεικνύεται μέσα από το έργο, μόνο ο έρωτας και η αγάπη μπορούν να γεμίσουν αληθινά το «άδειο» του.
Από τον καθένα εξαρτάται αν θα είναι «τυχερός στρατιώτης» στον αγώνα της ζωής. Έχοντας ο καθένας μαζί του ισχυρά εφόδια και οπλισμένος με ισχυρές συναισθηματικές αξίες θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει ακόμη και τον θάνατο. Θα μπορέσει να τον κοιτάξει κατάματα και να τον αντιμετωπίσει όχι ως τον πιο μεγάλο εχθρό του, αλλά ως φυσικό επακόλουθο της ζωής του, μιας ζωής όμως που ο ίδιος «γέμισε» με όμορφες στιγμές που είχε με αγαπημένους του ανθρώπους, με εμπειρίες που ικανοποίησαν όχι μόνο τις υλικές του ανάγκες αλλά και τις ψυχικές. Τότε μόνο θα νιώθει «τυχερός».
Στο τέλος της παράστασης τα παιδιά που παρακολούθησαν το έργο συζήτησαν και αναφέρθηκαν σε αυτά που ένοιωσαν, τι τους εντυπωσίασε καλλιτεχνικά και τι τους προβλημάτισε σχετικά με το έργο. Η ανθρώπινη ματαιοδοξία, η επιμονή και το θάρρος να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες, το αναπόφευκτο του θανάτου, η μοναδική αγάπη του γονιού για το παιδί του, η αλαζονεία του ανθρώπου όταν κατέχει εξουσία και η αντιμετώπιση της απώλειας ενός αγαπημένου μας ανθρώπου ήταν τα κύρια σημεία που άγγιξαν την ψυχή των μαθητών, παιδιών που βρίσκονται στην εφηβεία και που προβληματίζονται για όσα συμβαίνουν γύρω τους.
Επιπλέον, μεγάλη εντύπωση έκανε στα παιδιά η χρήση απλών αντικειμένων με πολύ ευφάνταστο τρόπο, χωρίς να παρουσιάζονται αυστηρά επιμελημένα και δαπανηρά σκηνικά, προσφέροντας όμως ένα άψογο αισθητικό αποτέλεσμα. Η εναλλαγή ρόλων μεταξύ των ηθοποιών έδινε τη δυνατότητα σε όλους να υποδυθούν τον «στρατιώτη» αποφεύγοντας έτσι την ύπαρξη πρωταγωνιστικών ρόλων, στοιχείο που άρεσε στους μαθητές καθώς δεν προβάλλονται κάποιοι ηθοποιοί περισσότερο από τους άλλους. Συγχρόνως, υποβάλλεται έτσι πιο άμεσα στο κοινό η ιδέα ότι ο στρατιώτης μπορεί να είναι ο καθένας μας.
Έξω από το θέατρο, στην αναμονή για το λεωφορείο προέκυψε η συνάντηση με έναν ακόμη «τυχερό στρατιώτη», έναν ηλικιωμένο θεατρόφιλο που αναφέρθηκε τυχαία και απρόβλεπτα στις δικές του δουλειές, τις δικές του επιτυχίες, την ευθύνη της δικής του θεατρικής ομάδας στο σχολείο μας πριν από πολλά χρόνια. Αναπολούσε το «ένδοξο» παρελθόν του και μιλούσε νοσταλγικά γι’ αυτό. Όταν κάποτε, αυτός είχε τον πρώτο λόγο και δεχότανε το χειροκρότημα του κοινού. Μα αυτό κάνει ο κύκλος της ζωής καθώς πλησιάζει προς το τέλος του όσο κι αν δεν είναι εύκολο να το δεχτεί κανείς. Αυτή είναι η φυσική ροή των πραγμάτων, την οποία δεν μπορούμε να εμποδίσουμε. Και ο παππούς μετά την αναπόληση, απομακρύνθηκε αργά και σιωπηλά σαν καβαφικός ήρωας και σχολιάστηκε από μια μαθήτρια στο πίσω μέρος του λεωφορείου: «Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει».
Συγχαρητήρια και ευχαριστίες στον ΘΟΚ για την ευκαιρία αυτή που έδωσε στους εκπαιδευτικούς και στα παιδιά.
* Φιλόλογος,
Διδακτορική Φοιτήτρια θεάτρου στην εκπαίδευση
