ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΠΑΥΛΙΔΟΥ*
Το σπίτι ήταν γεμάτο από κόσμο χθες στην κηδεία σου, αλλά η απουσία σου αισθητή, κύριε Σάββα. Έλειπες εσύ, με το μπαστούνι σου όρθιος να μας καλωσορίσεις με τη φιλόξενη πάντα διάθεσή σου. Έλειπε το γελαστό σου πρόσωπο και το χιούμορ που δεν σε εγκατέλειπε ποτέ, οι συμφωνίες που έκανες με το Θεό να σου χαρίσει άλλα 50 χρόνια…
Έλειπες εσύ, που στεκόσουν αδιαμαρτύρητα να σε φωτογραφίζουμε ή να φωτογραφιζόμαστε μαζί σου, αγόγγυστα πάντα, χωρίς μεμψιμοιρία, με μια ευγένεια ψυχής που απουσιάζει σήμερα από καθηγητές πανεπιστημίων. Αλήθεια, πώς ένιωθες που σε βάλαμε σε αυτόν το ρόλο; Ένα ζωντανό μνημείο των εγκλωβισμένων, ένα αξιοθέατο. Τον δέχθηκες και αυτόν το ρόλο, αφού ένιωθες ότι έστω κι έτσι γινόταν γνωστό το ξεχασμένο θέμα των ελεύθερα εγκλωβισμένων Ελληνοκυπρίων, αυτών των παράξενων συμπατριωτών μας που έκαναν ατομικά αυτό που δεν κάναμε συλλογικά: Κρατήσανε τα σπίτια και τη γη τους όσο μπόρεσαν, ελπίζοντας ότι το κράτος θα τους θυμηθεί όταν έλθει η ώρα της λύσης και δεν θα ξεπουλήσει τα άγια χώματά τους…
Έζησες συνειδητά μέσα στην κατοχή, κύριε Σάββα, στις δύσκολες εποχές που δεν υπήρχε άνοιγμα των οδοφραγμάτων και έπρεπε η επιβίωση να γίνει τέχνη συνεννόησης και συνδιαλλαγής με τους νέους κατοίκους του χωριού και τις κατοχικές αστυνομίες. Και χρειάστηκε να παίξεις διάφορους ρόλους, του «κοινοτάρχη» για τους εναπομείναντες εγκλωβισμένους της Αγίας Τριάδας, του εκκλησιαστικού επιτρόπου της Αγίας Τριάδας, μιας από τις ελάχιστες εναπομείνασες λειτουργούσες εκκλησίες με καμπαναριό στα κατεχόμενα, του διαμεσολαβητή με τα Ηνωμένα Έθνη για τα προβλήματα των εγκλωβισμένων, του «παπαρούμ», του πατέρα των Ρωμιών, όπως σε έλεγαν οι Τούρκοι, γιατί βοηθούσες, όπως μπορούσες, όλους στην Αγία Τριάδα. Και όλα αυτά χωρίς φανφάρες και ηρωισμούς, χωρίς μεγάλα λόγια, χωρίς προκλήσεις, αντιμετωπίζοντας όλους τους ανθρώπους ως πλάσματα του Θεού.
Ήθελες να θυμίζεις στο κράτος που σας ξέχασε πετώντας σας κάποια επιδόματα και τρόφιμα ότι είστε εκεί, ότι περιμένετε τη λύση και ότι ο χρόνος δεν πρέπει να αφήνεται να περνά… Έχουνε ημερομηνία λήξης οι εγκλωβισμένοι, το ήξερες, κύριε Σάββα, και έλεγες κάθε φορά με πόνο ότι μείνατε 75 γέροι, ύστερα 65 γέροι, και φοβόσουν αυτούς τους αριθμούς που λιγόστευαν… Περίμενες τα τελευταία χρόνια με ανυπομονησία τη λύση που δεν ερχόταν και παρόλο που μεγάλωνες, έλπιζες ότι θα προλάβαινες να ζήσεις αυτή τη χαρά της επανένωσης και της ειρήνης. Ήρθαν όμως τα δύσκολα, το τηλεφώνημα που περίμενες για σαράντα χρόνια και σε πληροφορούσε ότι βρέθηκαν τα οστά του αγαπημένου σου γιου Γιαννάκη. Έξι μήνες μετά, ο θάνατος της αγαπημένης σου γυναίκας, της κυρίας Μαρούλας, πρότυπο αντοχής και καρτερίας.
Τώρα έχει μείνει η κόρη σου εκεί, η Τούλα Λιασή, η οποία έχει φροντίσει να κάνει το σπίτι ένα υπέροχο μνημείο, διαφυλάσσοντας όλα τα πράγματά σας με σεβασμό στην ιστορία και τον ειρηνικό αγώνα σας. Το σκουριασμένο αυτοκίνητό σου, που τοποθέτησε στη μέση της αυλής, θα μας ταξιδεύει σε σένα και σ’ όλους τους εναπομείναντες εγκλωβισμένους, φωνάζοντας πως η λύση δεν πρέπει να αργήσει άλλο, κύριε Σάββα. Η Τούλα Λιασή με τις εκθέσεις της συνεχίζει με έναν άλλο τρόπο αυτό που έκανες εσύ, κύριε Σάββα… Μας θυμίζει το θέμα των εγκλωβισμένων, της μισής πατρίδας, των παιδιών που ονομάσαμε αγνοούμενους και ξεχάσαμε σε κάτι ασπρόμαυρες φωτογραφίες…
Την επόμενη Παρασκευή, το ξέρω, θα ήθελες να ήσουν παρών και να καμάρωνες την κόρη σου, που τιμά με την έκθεσή της στη Λευκωσία τον αδελφό της. Νομίζω πως θα είσαι παρών, με τα καλά σου ρούχα, όρθιος με το μπαστούνι σου να μας χαιρετάς έναν ένα. Θα μας κλείνεις το μάτι και θα μας λες με χιούμορ: Έκανα συμφωνία με το Θεό να έρθω για την έκθεση και να επιστρέψω… Τη γέμισες πολύ τη ζωή σου, κύριε Σάββα, για να αδειάσει τόσο απλά με έναν θάνατο.
*Φιλόλογος
