ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤΑΥΡΙΝΙΔΗ*
Πολλά ακούστηκαν από τον κύριο Θεμιστοκλέους για τους καθηγητές των δημόσιων Πανεπιστημίων της χώρας, ειδικά για όσους εργαζόμαστε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Ας μην επαναλάβω τα κοσμητικά επίθετα με τα οποία μας στόλισε.
Θα σταθώ μόνο στην ανάγκη να ενημερώσω και εγώ με την σειρά μου για το ερευνητικό έργο που παράγεται στο Πανεπιστήμιο μου. Βεβαίως, μου είναι αδύνατο να αναλύσω την έρευνα συναδέλφων από κλάδους και ειδικότητες που δεν γνωρίζω στοιχειωδώς.
Μπορώ όμως πιστεύω να μιλήσω για την έρευνα του δικού μου εργαστηρίου με αναφορά σε εργασίες που οι συνεργάτες μου και εγώ έχουμε δημοσιεύσει τα τελευταία χρόνια.
Ένα σημαντικό κομμάτι των ερευνών μας εστιάζεται στην ψυχολογική κατανόηση του εκφοβισμού. Το γνωστό σε όλους με τη διεθνή ορολογία bullying. Εκλαϊκευμένα, μπορεί κανείς να το δει και ως νταηλίκι.
Μας απασχολεί γιατί διαπιστώνουμε πως είναι ένα πραγματικό πρόβλημα με πραγματικές και σοβαρές επιπτώσεις.
Στην ερευνητική μας ομάδα, μελετάμε μεταξύ άλλων τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά ή το προφίλ αν προτιμάτε των νταήδων. Αυτών δηλαδή, που συχνά από πολύ νωρίς επιτίθενται με όποιο μέσο διαθέτουν σε όσους ανθρώπους εντάσσουν σε αυτό που εκείνοι κατανοούν ως "εχθρική ομάδα".
Τι μάθαμε από τις έρευνες αυτές;
Καταρχήν βρίσκουμε συχνά ότι ο νταής έχει υψηλό βαθμό παρορμητικότητας. Ενεργεί δηλαδή κυρίως με το θυμικό, και το θυμικό αυτό είναι κυρίως εχθρικό, ενίοτε και οργίλο.
Τους νταήδες, όλοι τους φταίνε εκτός από τους ίδιους. Προβαίνουν σε αυτό που στην τεχνική ορολογία ονομάζουμε "εχθρική απόδοση αιτιών". Εκλογικεύουν με αυτό τον μηχανισμό τις επιθέσεις τους ως μια μορφή άμυνας ή και προστασίας του κοινωνικού συνόλου.
Δυστυχώς, παρά τον φαινομενικά κυρίαρχο χαρακτήρα τους, οι νταήδες είναι πολύ συχνά ανασφαλείς με χαμηλή αυτοεκτίμηση και κακή αυτοεικόνα. Φαίνεται δηλαδή ότι το νταηλίκι είναι ένας μηχανισμός αμφίεσης των συναισθηματικών τους κενών καθώς και των συμπλεγμάτων κατωτερότητας τους.
Σπάνια είναι ευφυείς. Το αντίθετο. Συνήθως είναι άτομα μέτριας ή και χαμηλής νοημοσύνης και ακόμα περισσότερο σε τομείς όπως η κοινωνική ευφυΐα και η ενσυναίσθηση.
Ανησυχητικό είναι δε, ότι σε πρόσφατες μελέτες του εργαστηρίου μας που ανακοινώσαμε, βρίσκουμε ότι οι νταήδες έχουν συχνά υψηλό δείκτη ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών. Δηλαδή, αναπτύσσουν στην προσωπικότητα τους παθολογικά συστατικά όπως αίσθηση μεγαλείου και χειραγώγηση, έντονη παρορμητικότητα και ανευθυνότητα, και σκληρότητα μαζί με ρηχά και εχθρικά συναισθήματα. Αυτά τα συστατικά της ψυχοπάθειας, έχει φανεί και από άλλες διεθνείς μελέτες ότι αποτελούν υψηλό δείκτη πρόβλεψης αντικοινωνικής συμπεριφοράς.
Έχουμε βρει κι άλλα, εξίσου ενδιαφέροντα για το νταηλίκι. Να μην κουράσω όμως, ούτε τους αναγνώστες ούτε τον κύριο Θεμιστοκλέους.
Για καθαρά λόγους ενημέρωσης του κοινού παράθεσα λίγα μόνο από τα ευρήματα του εργαστηρίου μου. Εννοείται πως όλα τα σχετικά συγγράμματα είναι δημοσιευμένα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, είναι όλα στην διάθεση όποιου τα θελήσει, και φυσικά η οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις είναι εντελώς συμπτωματική.
*Λέκτορας Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
