Όμως τι είναι το καλύτερο; Να είναι απαισιόδοξος κάποιος ή να είναι αισιόδοξος και να τα βλέπει όλα ρόδινα; Συνήθως συνιστάται ότι είναι καλά να είναι κάποιος αισιόδοξος (θετική σκέψη), αλλά έρευνες καταδεικνύουν ότι η καλύτερη τακτική είναι η συγκρατημένη αισιοδοξία. Το «σκέψου θετικά» έγινε κλισέ πλέον. Παρόλο που η θετική αντιμετώπιση έχει πλεονεκτήματα, δεν έχει ποτέ αποδειχτεί ότι καταλήγει σε καλύτερη υγεία και ευημερία. Σε ορισμένες περιπτώσεις η υπερβολική αισιοδοξία μπορεί να αποβεί και επιζήμια. Οι Scott Lilienfeld και Hal Arkowitz διαπραγματεύονται το θέμα στο Scientific America (Ιούνιος, 2011). Ο καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Pennsylvania, Martin Seligman, προειδοποίησε στο βιβλίο του (1990) ότι η υπερβολική αισιοδοξία μπορεί να μας εμποδίσει να έχουμε την απαραίτητη διαύγεια στην αντιμετώπιση της πραγματικότητας.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η ψυχολόγος του Πανεπιστημίου (2010) Cornell, Anthony Ong, έχουν γίνει πολλές μελέτες και έρευνες που συσχετίζουν την αισιοδοξία με την καλή υγεία. Όμως δεν μπορούν να μας πουν για το αίτιο και το αιτιατό, δηλαδή αν η καλή υγεία προκαλεί την αισιοδοξία ή αν η αισιοδοξία είναι υπεύθυνη για την καλή υγεία. Μήπως η θετική σκέψη και η καλή υγεία οφείλονται σε τρίτο παράγοντα π.χ. να είναι κάποιος πολύ δραστήριος, σχέση που δεν ερευνήθηκε από κανένα. Οι απαισιόδοξοι αγωνιούν πάρα πολύ για επερχόμενες συνεντεύξεις στην εργασία ή εξετάσεις, υπερεκτιμώντας την πιθανότητα αποτυχίας. Όμως το αποτέλεσμα γι’ αυτούς είναι να προετοιμάζονται καλύτερα και όπως λέει η ψυχολόγος Julie Norem του Wellesley College, αν αναγκάσεις κάποιον απαισιόδοξο να «ευθυμήσει», τότε μειώνεται η απόδοσή του στην εργασία.
Μια μελέτη σχετικά με ηλικιωμένους (2001) από τους Seligman και Derek Isaacowitz του Πανεπιστημίου Brandeis βρήκε ότι οι απαισιόδοξοι είναι λιγότερο επιρρεπείς σε κατάθλιψη, όταν συμβεί κάτι αρνητικό στη ζωή τους όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Ίσως, διότι έχουν ετοιμαστεί για τα αρ- νητικά στη ζωή. Ο Christopher Peterson του Πανεπιστημίου του Michigan έκαμε τη διάκριση μεταξύ της ρεαλιστικής αισιοδοξίας, που ελπίζει για το καλύτερο, συνειδητοποιώ-ντας τις εν δυνάμει απειλές , από την ουτοπική αισιοδοξία που τις αγνοεί παντελώς. Άλλη μελέτη (2007) των Shigehiro Oishi, Ed Diener και Richard Lucas των Πανεπιστημίων Virginia, Illinois και Michigan αντίστοιχα επιβεβαιώνει τις ανησυχίες του Peterson. Με ανάλυση δεδομένων βρήκαν ότι οι πολύ ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι μεν πιο επιτυχημένοι στις διαπροσωπικές σχέσεις και στην εθελοντική εργασία, αλλά οι λιγότερο ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι πιο επιτυχημένοι οικονομικά, πιο μορφωμένοι και πιο δραστήριοι πολιτικά.
Συμπερασματικά, η θετική σκέψη μας βοηθά να ριψοκινδυνεύσουμε και να επεκτείνουμε τους ορίζοντές μας, όμως έχει και τα μειονεκτήματά της, ειδικά στις περιπτώσεις που δεν εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς. Για παράδειγμα, όταν κάποιος πιστεύει ότι μόνο με θετική σκέψη θα «νικήσει» μια ασθένεια, πιθανόν να επιρρίπτει ευθύνες στον εαυτό του μετά. Όταν πάλι ο γιατρός κά- ποιου είναι ανίκανος, «αχάπαρος» και αποδεδειγμένα αποτυχημένος, έχει σοβαρούς λόγους να είναι απαισιόδοξος.
Μπορεί όμως να είναι κάποιος απαισιόδοξος απλά και μόνο όταν συναισθάνεται τα προβλήματα και όταν γνωρίζει ποιοι αναμένονται να τα λύσουν. Τότε τι επιλογές έχει ο κοινός άνθρωπος; Ή μήπως έχει σε μερικούς μήνες μόνο;
Σε τέτοιες περιπτώσεις το μόνο που απομένει να πει κάποιος είναι «ο Θεός να βάλει το χέρι του».
