ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Α. ΠΟΛΗ*
«Ο Θεός άμα θέλει να φάει το λίμπουρο θκια του φτερά» λέει μια κυπριακή παροιμία. Αν στη θέση του μέρμηγκα βάλουμε το παιδί και στη θέση του Θεού το εκπαιδευτικό σύστημα έχουμε την εικόνα που ζητούμε. Το πρώτο βιωματικό μάθημα που εμπεδώνει κάθε παραβατικός μαθητής στην αρχή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης είναι ότι «εγώ μπορώ να κάνω ότι θέλω και κανένας δεν μπορεί να μου κάνει τίποτε». Αυτή η ανέλπιστη δύναμη τον κάνει να αποθρασύνεται και να κάνει τη ζωή των συμμαθητών του κόλαση, εξασκώντας ψυχολογική και σωματική βία εναντίον τους. Επίσης κάνει τη ζωή δύσκολη στο δάσκαλο, εφόσον με την απρεπή συμπεριφορά του δεν αφήνει το μάθημα να λειτουργήσει ομαλά στη τάξη. Τα χρήματα των φορολογουμένων χάνονται σε παραβατικές τάξεις στις οποίες οι καλοί μαθητές χάνουν την ώρα τους αφού οι δάσκαλοι δεν είναι σε θέση να διασφαλίσουν το μαθησιακό κλίμα και να τιθασεύσουν τους μικρούς παραβάτες.
Το σύστημα φροντίζει να εμπεδωθεί αυτό το αίσθημα ασυδοσίας και ατομισμού θεσπίζοντας «Αρχή για τα Δικαιώματα του Παιδιού» όπου υπερτονίζονται τα δικαιώματα των μαθητών και αποσιωπούνται οι υποχρεώσεις τους. Φυσικά όπου κάποιοι έχουν μόνο δικαιώματα κάποιοι άλλοι έχουν μόνο υποχρεώσεις. Οι εκπαιδευτικοί με δεμένα τα χέρια καλούνται να φέρουν αποτελέσματα, μόνο που δεν έχουν τα μέσα. Μέσα σε μια παραβατική τάξη ένας δάσκαλος μοιάζει με θηριοδαμαστή, πλην όμως χωρίς μαστίγιο, ή όπως ένα άοπλο στρατιώτη στη μέση της μάχης.
Μαθαίνοντας εξ απαλών ονύχων οι νέοι ότι έχουν μόνο δικαιώματα γίνονται ατομιστές, αυθάδεις και εγωκεντρικοί. Διαλύουν τις τάξεις εκ του ασφαλούς και οι δάσκαλοι φοβούνται να τους τιμωρήσουν για να μην υποστούν πειθαρχικές διώξεις. Πίσω από κάθε παραβατικό μαθητή συνήθως κρύβεται ένας προβληματικός γονιός ο οποίος υποθάλπει τη παραβατική συμπεριφορά του παιδιού του λέγοντας του. «Κάνε ότι θέλεις στο σχολείο και αν τολμήσει να σου κάνει παρατήρηση ο δάσκαλος θα τον κανονίσω και θα τον καταγγείλω». Αν ο δάσκαλος θέσει ένα τέτοιο γονιό προ των ευθυνών του ο τελευταίος συνήθως ζητά και τα ρέστα, απειλώντας το δάσκαλο με καταγγελία ή ξυλοδαρμό. Ο προβληματικός γονιός ανήκει στη πρώτη γενιά μαθητών που μεγάλωσε ασύδοτα χωρίς κανόνες. Η δεύτερη γενιά θα είναι πολύ χειρότερη. Φυσικά αυτό δεν απασχολεί τους θεωρητικούς της Παιδείας στα πανεπιστήμια που ζουν στο ασφαλές σύμπαν της εκπαιδευτικής θεωρίας. Όπως λέει μια άλλη κυπριακή παροιμία « η φωθκιά τζαμιέ που πέφτει κρούζει»
Με αυτού του είδους την παιδαγωγική οι κοινωνικοί μηχανικοί που διαμορφώνουν αθέατα την κοινωνία μας πετυχαίνουν τα ακόλουθα:
1.Καταστρέφουν την αποτελεσματικότητα του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος εφόσον οι εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να πετύχουν αποτελέσματα σε συνθήκες αναρχίας. Έτσι οικοδομούν τα προσχήματα για πλήρη αυτονόμηση και τελικά ιδιωτικοποίηση των σχολείων, προς όφελος των επιχειρηματιών που θα τα αγοράσουν για ένα κομμάτι ψωμί. Ήδη εκπαιδεύεται και η νέα γενιά των «φτηνών» αναλώσιμων εκπαιδευτικών των €500 για να γίνουν τα σχολεία ιδιωτικές επιχειρήσεις παραγωγικές και προπάντων κερδοφόρες.
2.Αυξάνουν τη νοσηρότητα των υφιστάμενων εκπαιδευτικών, οι οποίοι εφόσον ζουν σε ένα περιβάλλον συνεχούς υπερέντασης, φόβου ξυλοδαρμού από προβληματικούς γονείς και μαθητές, καταπίεσης και ανασφάλειας θα πεθαίνουν σε νεαρότερη ηλικία από εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακά, κατάθλιψη κλπ. Όσοι μεσήλικες εκπαιδευτικοί πεθάνουν θα αντικατασταθούν με νέους φτηνότερους εκπαιδευτικούς. Αν κατά τύχη δεν πεθάνουν μέχρι την ηλικία της συνταξιοδότησης τότε η ηλικία αφυπηρέτησης θα αυξηθεί για να μην πάρουν σύνταξη και εφάπαξ. Τα χρήματα που θα εξοικονομούνται από τις χαμένες συντάξεις και μισθούς των δασκάλων αυτών θα χρησιμοποιηθούν για την επόμενη τραπεζική διάσωση, για τις δόσεις των διεθνών δανειστών κλπ.
3.Διαλύουν τη κοινωνική συνοχή, αφού οι μαθητές που ως παιδιά έμαθαν ότι έχουν μόνο δικαιώματα, αδυνατούν ως ενήλικες να αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους. Όταν θα κάνουν οικογένεια, με την πρώτη αναποδιά θα τη διαλύσουν, αφού δεν έμαθαν ποτέ το δρόμο της θυσίας για τους άλλους, της υπομονής, της ανάληψης ευθύνης. Είναι τα ίδια άτομα που θα έρθουν αύριο να κατηγορήσουν το δάσκαλο για την αποτυχία των παιδιών τους, στον οποίο θα μεταθέσουν τις δικές τους ευθύνες, διότι τους έμαθαν εξ απαλών ονύχων ότι πάντα φταιν οι άλλοι και ποτέ αυτοί. Ότι οι υποχρεώσεις είναι μόνο για τους άλλους και ποτέ για τους ίδιους.
Με ένα σμπάρο τρία τρυγόνια. Μια αναίμαχτη, μακροχρόνια, σατανικά μεγαλοφυής γενοκτονία. Η διάλυση της οικογένειας και ο ατομισμός θα διαλύσει την κοινωνία και το έθνος. Αυτή η κατάσταση σε βάθος χρόνου θα έχει τις ίδιες συνέπειες, αν όχι και μεγαλύτερες από την τουρκική εισβολή.
Απομένει το ερώτημα. Γιατί οι δάσκαλοι σιωπούμε και δεν καταγγέλλουμε αυτό το καρκίνωμα της Παιδείας; Η πιθανότερη εξήγηση είναι η ακόλουθη. Όπως στο παραμύθι ο βασιλιάς ήταν γυμνός, αλλά κανένας δεν τολμούσε να του το πει κατάμουτρα φοβούμενος την τιμωρία, έτσι και οι εκπαιδευτικοί δεν τολμούν να καταγγείλουν το σύστημα γιατί στην καλύτερη περίπτωση δεν θα τους λάβουν υπόψη και στη χειρότερη θα τους διώξουν. Το σύστημα δεν θα παραδεχτεί ποτέ ότι είναι προβληματικό, αλλά θα πει ότι ο δάσκαλος που είπε την αλήθεια είναι προβληματικός. Στη δύσκολη εποχή που ζούμε κανένας δεν τολμά να διακινδυνεύσει το ψωμί των παιδιών του απλώς και μόνο για να πει την αλήθεια. Το σύστημα ποτέ δεν θα παραδεχτεί ότι κάνει λάθος, αλλά ο εκφραστής της αλήθειας θα υποστεί τις ειρωνείες και τη λοιδορία των ειδικών.
Επιπλέον ο ατομισμός, η ιδιοτέλεια και το βόλεμα είναι ο σκοπός της ζωής μας. «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω» Ο καθένας κυνηγά την απόσπαση που θα τον απαλλάξει από το στρεσογόνο περιβάλλον της τάξης ενός προβληματικού σχολείου. Όσο πιο «επιτυχημένος» είναι ένας εκπαιδευτικός τόσο πιο λίγο μπαίνει μέσα στη τάξη.
Όπως ο Ίκαρος της αρχαίας μυθολογίας, έτσι και τα μυρμηγκάκια μας που μεγαλώνουν χωρίς όρια είναι σίγουρο ότι θα κάψουν τις ζωές τους όταν φτάσουν απροετοίμαστοι στον καυτό ήλιο της ενηλικίωσης. Οι φωστήρες της Παιδείας και των Πανεπιστημίων φορτωμένοι μάστερ και δοκτοράτα από την εσπερία, έχουν ξεχάσει τις πατροπαράδοτες παιδαγωγικές αρχές. Ας τους θυμίσουμε ότι « Ο πηλός αν μη δαρή, κέραμος ου γίγνεται» και «Τῆς παιδείας αἱ μέν ρίζαι πικραί, γλυκεῖς δέ οἱ καρποί». Επιτέλους ας ξυπνήσουμε πριν να είναι αργά. Προσωπικά είμαι ήδη πενήντα ετών, έχω περάσει το μέσον της ζωής μου και νιώθω ότι έχω υποχρέωση, στις μέρες που μου έμειναν, να λέω την αλήθεια.
*Μέλος ΔΣ ΑΚΙΔΑ
