Η προοπτική ιδιωτικοποίησης της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) την ουσία δεν θα εξυπηρετήσει κανέναν, ούτε καν αυτούς που την προωθούν. Όπου επιχειρήθηκαν ιδιωτικοποιήσεις επιχειρήσεων ενέργειας τα αποτελέσματα ήταν αρνητικά. Στην Βρετανία, όπου λειτουργούν έξι εταιρείες παροχής ενέργειας, το εγχείρημα απέτυχε και οι πολίτες πληρώνουν πανάκριβα τις υπηρεσίες, που δεν είναι ικανοποιητικές. Αυτή η νοοτροπία των ιδιωτικοποιήσεων, έχει βασικό αίτιο την ιδεολογική αντίληψη αυτών που δανείζουν σε κράτη με οικονομικά προβλήματα, όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η ΕκΤ, αλλά έχει αποδειχθεί ότι δεν λύνει το πρόβλημα.
Αυτές ήταν μερικές από τις επισημάνσεις που εκτέθηκαν στη διάρκεια εκδήλωσης με τίτλο: «Η ΑΗΚ και η προοπτική της ιδιωτικοποίησης της», που διοργάνωσε το Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
« Η ΑΗΚ είναι ένας σύγχρονος και οικονομικά υγιής οργανισμός, με περιουσιακά στοιχεία που ξεπερνούν τα 2 δις ευρώ. Είναι διαχρονικά ένας κερδοφόρος δημόσιος οργανισμός, συνεισφέρει στα ταμεία του κράτους και δεν αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας», υπέδειξε στην αρχική τοποθέτηση του ο δρ. Ανδρέας Θεοφάνους, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Επισήμανε παρόλα αυτά, πως στους πολίτες υπάρχει η αίσθηση των κομματικών παρεμβάσεων, της διαφθοράς, της διαπλοκής συμφερόντων και της κακοδιαχείρισης στους ημικρατικούς οργανισμούς όπως είναι η ΑΗΚ. «Αυτός είναι ο κύριος λόγος που σε μια μερίδα των πολιτών η ιδέα της ιδιωτικοποίησης σε φιλοσοφικό επίπεδο βρίσκει κάποια απήχηση», τόνισε, αναφέροντας επίσης πως η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στην Κύπρο σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. είναι σχετικά υψηλή και πως η μείωση της αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ΑΗΚ.
Ο δρ. Θεοφάνους αναφέρθηκε σε μεγάλες και ισχυρές οικονομικά Ευρωπαϊκές χώρες όπου η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης φορέων δημοσίας ωφελείας τις τελευταίες δεκαετίες δεν έχει επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. « Η Βρετανία αποτελεί ένα κλασσικό παράδειγμα αποτυχίας της ιδιωτικοποίησης του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας», ανέφερε, προσθέτοντας πως στη Γερμανία αρκετοί δήμοι επαναφέρουν υπό την ιδιοκτησία τους τις τοπικές εταιρείες. Μίλησε επίσης για σχετική οδηγία της ΕΕ που εξαιρεί τις Κύπρο, Μάλτα και Λουξεμβούργο σε θέματα που αφορούν στο νομικό και ιδιοκτησιακό διαχωρισμό, κάτι που παρέβλεψαν οι εμπνευστές του μνημονίου για την Κύπρο. «Δεν είναι απαραίτητος ο κατακερματισμός και η πώληση της ΑΗΚ σε ιδιώτες, για χάριν προσέλκυσης κεφαλαίων και επενδύσεων, αφού το κράτος με την προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ για την παραγωγή, ιδιαίτερα από φωτοβολταϊκά συστήματα και ηλιοθερμικά πάρκα, μπορεί να επιτύχει εισροή σημαντικών επενδυτικών κεφαλαίων στον τομέα της ενέργειας», εκτίμησε αναφερόμενος σε δύο σενάρια κόστους/οφέλους. « Η εμπλοκή ιδιωτών επενδυτών είναι δυνατό να προκαλέσει σύγκρουση συμφερόντων καθώς και αναταραχή στην ομαλή λειτουργία της ΑΗΚ ως ενιαίου – καθετοποιημένου οργανισμού. Θα χαθούν οι οικονομίες κλίμακας και στο τέλος αναπόφευκτα θα αυξηθούν οι τιμές. Οι ενεργειακές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και η αξιοποίηση του φυσικού αερίου αποτελούν σημαντικούς λόγους για τους οποίους η ΑΗΚ πρέπει να παραμείνει δημόσιος οργανισμός. Η κυβέρνηση πρέπει να περιμένει και να δει τις εξελίξεις μέχρι να αξιολογήσει καλύτερα τις ευρύτερες ενεργειακές προκλήσεις», κατέληξε.
Εξαιρετικά αρνητικός για την προοπτική να ακολουθήσει η Κύπρος το παράδειγμα της, στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας εμφανίσθηκε ο Στήβ Τόμας, βρετανός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουϊτς, ειδικός σε θέματα ενεργειακής πολιτικής, ο οποίος επισήμανε πως στην Ευρώπη κυριαρχούν έξη μεγάλες ιδιωτικές εταιρίες ηλεκτρικής ενέργειας, που όμως αντιμετωπίζουν τεράστια οικονομικά και δομικά προβλήματα. « Ποιος λοιπόν θα έρθει για να αγοράσει την ΑΗΚ, όταν ο ίδιος είναι προβληματική επιχείρηση;» αναρωτήθηκε, προσθέτοντας ότι η Ευρωπαϊκή νομοθεσία που διέπει την ηλεκτρική ενέργεια είναι συγκεχυμένη. Είπε επίσης ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις προσπαθούν μέσω της διαφήμισης να προσελκύσουν πελάτες, αλλά σε πολλές περιπτώσεις, άλλα λένε και άλλα κάνουν. «Η πιο πετυχημένη αγορά ενέργειας στην Ευρώπη βρίσκεται στις σκανδιναβικές χώρες (Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία, Δανία), όπου κυριαρχεί ο δημόσιος τομέας. Γιατί; Επειδή οι δημόσιες επιχειρήσεις φαίνεται πως πείθουν περισσότερο τους καταναλωτές με τα επιχειρήματα τους , παρά οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και γιατί η αγορά σε αυτή την περιοχή βασίζεται στην υδροηλεκτρική ενέργεια», υπέδειξε.
Ο βρετανός καθηγητής επιχείρησε πλήρη ανάλυση για το τι μπορεί να συμβεί σε μια ελεύθερη αγορά ενέργειας, τόνισε πως στην Κύπρο, αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί γιατί η αγορά είναι πολύ μικρή και αποκάλεσε εντελώς ατυχή την προσπάθεια να πάρει κανείς ως παράδειγμα την ενεργειακή πολιτική στην Βρετανία «η οποία έχει αποτύχει πλήρως, έχει προκαλέσει μεγάλη δυσφορία στους πολίτες και είναι αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης». Όσον αφορά στην Κύπρο, εξέφρασε την άποψη πως η ιδιωτικοποίηση μπορεί να έχει μια πρόσκαιρη θετική επίπτωση όσον αφορά στη μείωση των τιμών, μακροπρόθεσμα όμως θα προκαλέσει αύξηση στις τιμές, και απολύσεις στο εργατικό δυναμικό. «Κάντε μια σωστή οικονομική ανάλυση για να γλυτώσετε χρόνο και χρήματα» συμβούλεψε.
Ακολούθησε διάλογος ανάμεσα στο κοινό και τους καθηγητές.
