ΤΟΥ ΣΑΒΒΑ ΙΑΚΩΒΙΔΗ*
(Παρέμβαση σε σεμινάριο που διοργάνωσαν η ΟΕΛΜΕΚ, η ΠΟΕΔ και η ΟΛΤΕΚ με θέμα: «Η εικόνα και το έργο του εκπαιδευτικού. Το είναι και το φαίνεσθαι» - 19.3.2016, στη Λευκωσία)
ΜΕΡΟΣ Α’
Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να ευχαριστήσω τις εκπαιδευτικές οργανώσεις για την τιμή που μου έκαναν να μιλήσω για σας, όχι μόνο ως δημοσιογράφος αλλά και ως πολίτης. Θα ξεκινήσω την παρέμβασή μου, που έχει τίτλο: «Οι πολίτες απέναντι στους εκπαιδευτικούς», με μια προσωπική κατάθεση που, νομίζω, την έζησαν και αρκετοί από εσάς:
Σε καιρούς δύσκολους και χαλεπούς η αντίσταση και η επιβίωση του κυπριακού Ελληνισμού στηριζόταν σε τρεις πυλώνες: Στην Παιδεία, στην Εκκλησία και στην οικογένεια, με κορωνίδα την άδολη αγάπη για την πατρίδα μας Κύπρο και την Ελλάδα. Τρανή απόδειξη; Ο ανεπανάληπτος απελευθερωτικός, ηρωικός αγώνας της ΕΟΚΑ. Τότε οι νέοι μας ανέβαιναν στην αγχόνη, υπέμεναν τα βασανιστήρια και σκοτώνονταν σε μάχες με τους Εγγλέζους, με βαθιά πίστη στο Θεό και στην Ελλάδα. Πριν από πολλά χρόνια θυμάμαι πως, κάθε φορά που περνούσαν από μπροστά μας ο ιερέας του χωριού ή ο δάσκαλος, οι κάτοικοι, ανεξαρτήτως ηλικίας, σηκώνονταν όρθιοι και τους χαιρετούσαν με σεβασμό.
Ο ιερέας και ο δάσκαλος προσωποποιούσαν εναργώς τη θρησκεία, την πίστη και την παιδεία, τα ελληνικά γράμματα και δι’ αυτών την πατρίδα. Τότε υπήρχε σεβασμός, επειδή λειτουργούσε ακόμα το αίσθημα της προσωπικής και συλλογικής αξιοπρέπειας, της πίστης και του πάθους για μόρφωση και καταξίωση. Σεμνύνομαι να λέγω, με κάθε ευκαιρία, ότι ευσυνείδητοι, ακραιφνείς, ικανότατοι και άξιοι του ονόματος και του ρόλου τους, δάσκαλοι και καθηγητές με έμαθαν καλά ελληνικά γράμματα. Για μένα ισχύει αδιατάρακτα ότι στους δασκάλους μου χρωστάω το «ευ ζην». Άλλοι καιροί, τότε…
Σήμερα, πολλές μεγάλες ελληνικές λέξεις έχουν φθαρεί, διαφθαρεί και γελοιοποιηθεί, επειδή έχουν αποφλοιωθεί από το πραγματικό νόημά τους από άγλωσσους, ημιμαθείς, άλαλους, ιδιοτελείς και αναξιοπρεπείς. Όπως, π.χ. ο αυτοσεβασμός. Η ανοχή. Η αξιοπρέπεια. Η ελευθερία. Η εντιμότητα. Η υπευθυνότητα. Η σοβαρότητα. Το ήθος. Η αγάπη προς την πατρίδα. Η αλληλεγγύη. Η τιμιότητα. Το ελληνικό φιλότιμο. Η αναγνώριση της προσφοράς.
Κι εσείς, αγαπητοί εκπαιδευτικοί, προσφέρετε. Στην κυριολεξία καταθέτετε κάθε μέρα κι ένα κομμάτι από την ψυχή σας. Προσπαθείτε, κατά τον Καζαντζάκη, να γίνετε η δυνατή γέφυρα από την οποία οι μαθητές σας, ελεύθεροι, μορφωμένοι, κτισμένοι σε αρχές, ιδανικά και αξίες, θα περάσουν απέναντι για να ριχτούν πάνοπλοι, με όσα τους προσφέρατε, στον στίβο της ζωής.
Όσα θα πω στη συνέχεια αποτελούν προσωπικές εμπειρίες, ως γονιός, και μαρτυρίες από εκπαιδευτικούς και γονείς. Θα χωρίσω την παρέμβασή μου στις εξής πτυχές:
-Τι είναι το σχολείο σήμερα;
-Πώς οι μαθητές βλέπουν το σχολείο;
-Τι επιδιώκουν οι γονείς από τους εκπαιδευτικούς, πώς τους αντιμετωπίζουν, τι είναι οι Σύνδεσμοι Γονέων;
-Τι είναι σήμερα ένας εκπαιδευτικός;
-Τι εισηγούμαι να γίνει
Τι είναι το σχολείο σήμερα;
Εσείς οι εκπαιδευτικοί το γνωρίζετε καλύτερα από εμένα. Στους δικούς μου καιρούς, το σχολείο ήταν χώρος χαράς και δημιουργίας, άμιλλας και ευγενούς συναγωνισμού. Κάθε πρωί ήταν χαρά μας να πηγαίνουμε στο σχολείο επειδή το θεωρούσαμε ως φυτώριο μάθησης και μόρφωσης αλλά και ισχυρό εφαλτήριο για την μετέπειτα καταξίωσή μας στην κοινωνία. Έπρεπε να μάθουμε γράμματα, όπως μας υπέβαλλαν οι γονείς μας, επειδή το να ξέρεις ελληνικά γράμματα σήμαινε απελευθέρωση από τα δεσμά της αμάθειας, της αγραμματοσύνης, της ημιμάθειας και εξακόντιση σε έναν κόσμο γνώσης, ελευθερίας, αυτοσεβασμού, αξιοπρέπειας, υπευθυνότητας και δημιουργίας.
Σήμερα; Το σχολείο φαίνεται να έχει χάσει την παλιά του αίγλη. Οι περισσότεροι μαθητές πηγαίνουν στις τάξεις βαριεστημένοι, κουρασμένοι, συνήθως νυσταγμένοι είτε από ολονύχτιες εξόδους είτε από διαβάσματα είτε, χειρότερα, από περιήγησή τους στο διαδίκτυο.
-Πώς οι μαθητές βλέπουν το σχολείο;
Σήμερα, για πολλούς μαθητές, το σχολείο δεν είναι χώρος χαράς και δημιουργίας αλλά καταναγκασμού, αγγαρείας, άγχους, καταπίεσης, εξαιτίας των πολλών μαθημάτων, και κυρίως, χώρος βαθμοθηρίας. Πού είναι ο ανθρωποκεντρικός ρόλος της παιδείας; Πού είναι η ευφορία της μάθησης και η ευδαιμονία της γνώσης όταν εξ ανάγκης οι μαθητές επιδίδονται στην παπαγαλία απλώς για να γράψουν και να πάρουν έναν καλό βαθμό; Ας προσεχθούν δύο τινά:
-Κάθε Ιούνιο είναι η ίδια λιτανεία κλαυθμυρισμών για το χαμηλότατο επίπεδο των επιδόσεων των μαθητών μας στα Ελληνικά. Κατηγορείται το εκπαιδευτικό σύστημα, καταγγέλλονται οι εκπαιδευτικοί, φωνάζουν οι γονείς, διατυπώνονται επικρίσεις από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Και τον επόμενο χρόνο πάλι τα ίδια. Χωρίς λύση και χωρίς αντιμετώπιση του προβλήματος.
-Κάθε Σεπτέμβριο είναι οι ίδιοι οδυρμοί ότι από το Δημοτικό στέλνουν στο Γυμνάσιο αναλφάβητους.
Πώς και γιατί συμβαίνουν αυτά;
-Φταίει το εκπαιδευτικό σύστημα που βαρυφορτώνει, καταπιέζει και καταπονεί τους μαθητές και, φυσικά, εσάς, τους εκπαιδευτικούς;
-Φταίει η εκπαιδευτική πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης που θεωρεί τα σχολεία και τα παιδιά μας ως πειραματόζωα που θυσιάζονται στις κομματικές και πολιτικές ή και ιδεοληπτικές σκοπιμότητές τους;
-Φταίει η ανυπαρξία μακράς πνοής οράματος για μια παιδεία που να κτίσει τα παιδιά μας στη γνώση και στη δημιουργία και να τα εξακοντίσει στο μέλλον;
Εσείς, αγαπητοί εκπαιδευτικοί, ξέρετε καλύτερα από εμένα τι πραγματικά φταίει. Οφείλετε, καθηκόντως, να επαναστατήσετε! Να ξεκαθαρίσετε ξανά και πειστικά προς το υπουργείο Παιδείας και προς την κοινωνία, ποια είναι τα πραγματικά, διαχρονικά προβλήματα της εκπαίδευσης και τι συγκεκριμένα εισηγείστε. Ήδη το κάνατε και το κάνετε. Γιατί δεν σας ακούνε ή γιατί ακούνε ό,τι τους συμφέρει;
Οφείλετε να μιλήσετε δυνατά και να εξηγήσετε ξανά και ξεκάθαρα ποια είναι τα προβλήματα του δημόσιου σχολείου και ποιοι και γιατί το υπονομεύουν. Διαφορετικά και το σχολείο και οι μαθητές και, κυρίως, εσείς, απλώς θα… εξοντωθείτε από το άρρωστο αυτό σύστημα, που αιμοδοτείται από την κομματοκρατία, ανδρούται από την ευνοιοκρατία και στηρίζεται από το λαϊκισμό.
Γονείς, εκπαιδευτικοί και Σύνδεσμοι Γονέων
Έχω την ισχυρή άποψη πως μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το κατάντημα της παιδείας φέρουν και οι γονείς, πέρα από τις γνωστές κομματικές, πολιτικές και άλλες παρεμβάσεις, που θεωρώ ως γάγγραινα και ως κατάρα για την εκπαίδευση. Πρώτα απ’ όλα, γονείς θεωρούν τους εκπαιδευτικούς ότι περίπου είναι υπηρέτες τους και το βολικό μέσο για να πάρουν τα παιδιά τους καλούς βαθμούς, είτε αξίζουν είτε όχι. Ζούμε στην Κύπρο και η συντριπτική πλειοψηφία δεν δέχεται την ήττα και την αποτυχία. Πόσο μάλλον οι γονείς, που οι περισσότεροι πιστεύουν πως οι κανακάρηδές τους είναι και οι πρώτοι, άρα, πώς τολμάτε εσείς οι εκπαιδευτικοί να τους κρίνετε ως αδύνατους και να τους βαθμολογείτε ανάλογα;
Πρέπει να διακρίνουμε δύο ειδών γονείς, αυτούς που προέρχονται από αγροτικές περιοχές και αυτούς που κατοικούν στις πόλεις. Όσοι γονείς ζουν στην επαρχία σέβονται περισσότερο τους εκπαιδευτικούς και συνεργάζονται με αυτούς, σε αντίθεση με τους αστικοποιημένους γονείς. Αυτοί, συχνά με αναίδεια, θράσος, επιθετικότητα, αλαζονεία και με ύβρεις πηγαίνουν στα σχολεία όχι για να συνεργαστούν με τους εκπαιδευτικούς για το καλό των παιδιών τους αλλά για να αξιώσουν καλύτερους βαθμούς, να επικρίνουν και να αμφισβητήσουν προσόντα, μόρφωση και ικανότητες εκπαιδευτικών και συχνά να τους απειλήσουν ότι θα τους καταγγείλουν ακόμα και στον υπουργό Παιδείας ή, χειρότερα, στους κομματικούς τους μπράβους για να τους μεταθέσουν δυσμενώς.
Οι περισσότεροι γονείς ενδιαφέρονται μόνο για τους βαθμούς των παιδιών τους, με αποτέλεσμα να τα μπολιάσουν και αυτά με το κυνήγι της βαθμοθηρίας. Γονείς και μαθητές απαιτούν καλούς βαθμούς, διαμαρτύρονται αν δεν πάρουν αυτόν που νομίζουν ότι αξίζουν αλλά λίγο τους ενδιαφέρει πρώτα να μάθουν και να εμπεδώσουν την προσφερόμενη γνώση. Πολλοί γονείς πιστεύουν πως οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να τους υπηρετούν και να τους εξυπηρετούν στις βαθμοθηρικές επιδιώξεις τους ή στα όποια τερτίπια και αξιώσεις τους. Συχνά τους αμφισβητούν, τους προσβάλλουν και τους εξυβρίζουν ή και τους απειλούν.
Και τι να πει κανείς για τους λεγόμενους Συνδέσμους Γονέων… Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, που τα μέλη τους πραγματικά ενδιαφέρονται να συνεργαστούν με τους εκπαιδευτικούς για την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων και για την προκοπή των παιδιών τους, τα μέλη των περισσοτέρων Συνδέσμων τούς χρησιμοποιούν ως μέσο για να προσεγγίσουν και να προδιαθέσουν εκπαιδευτικούς υπέρ των παιδιών τους, για καθαρά βαθμοθηρικούς λόγους.
*Αρθρογράφος στην εφημερίδα «Σημερινή»
Το Β΄ ΜΕΡΟΣ (Τι είναι σήμερα ένας εκπαιδευτικός;) στο πιο κάτω έγγραφο:
