Οι προκλήσεις της νέας ΠΟΕΔ

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ*

Με την ανάληψη των καθηκόντων της, η νέα ηγεσία της ΠΟΕΔ και των οργάνων που την απαρτίζουν έχει να πραγματευτεί και να χειριστεί πολλές και δύσκολες προκλήσεις, άμεσα. Λίγο πολύ ήταν αναμενόμενο, πως με το κλείσιμο των σχολείων και με το τέλος των εκλογών (συνδικαλιστικών και ευρωεκλογών) θα τίθεντο στο τραπέζι σειρά κεφαλαίων που άπτονται της εκπαιδευτικής πολιτικής για αναδιάρθρωση ή μεταρρύθμιση.Εκείνο που ξενίζει είναι η βιαιότητα και η αμεσότητα υλοποίησης που επιχειρείται, που ενδεχομένως να κρύβει σκοπιμότητες. Σε αυτό ακριβώς το γεγονός πρέπει να ενσκήψει η ΠΟΕΔ και να ορθώσει ανάστημα στις όποιες διαπλοκές και στα όποια κίνητρα δύναται να υποβαθμίσουν ή να αποδιοργανώσουν το δημόσιο σχολείο.

Σε προηγούμενο άρθρο μου, είχα επισημάνει πως το διακύβευμα της νέας ηγεσίας των δασκάλων κινείται σε δύο άξονες. Το ενδεχόμενο απώλειας του δικαιώματος της εργασίας και η ίδια η φύση του επαγγέλματος του δασκάλου.Και οι δύο άξονες, τα τελευταία χρόνια βρίσκονται υπό συνεχή αμφισβήτηση και στοχοποιούνται, επικαλούμενοι την οικονομική κρίση, τους αριθμούς των μαθητών, τις εκθέσεις οργανισμών που συνδέονται με την Τρόικα κλπ.

• Δικαίωμα εργασίας

Το κεφάλαιο «Δικαίωμα στην Εργασία» είναι ένα από τα πλέον ουσιώδη και  αυτονόητα αγαθά και επιβάλλεται να διαφυλαχθεί. Ως βασική αρχή/στόχος είναι να επενδύσει η κοινωνία στην εκπαίδευση και στους εκπαιδευτικούς, η οποία θα λειτουργήσει προσοδοφόρα για όλο το κοινωνικό σύνολο. Αυτό δεν μπορεί να καταστεί δυνατό με τη στέρηση δασκάλων από τα παιδιά, που έχει ως αποτέλεσμα την  υποβάθμιση της παρεχόμενης ποιότητας εκπαίδευσης και πλούσιων στοχευμένων ευκαιριών μάθησης.

1. Το περασμένο καλοκαίρι βρεθήκαμε προ εκπλήξεως (;), ειδικά μετά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις του τέως Υπουργού Παιδείας και της σημαντικής οικονομικής συνεισφοράς του κλάδου, με απολύσεις συναδέλφων. 55 συνάδελφοι δεν επαναδιορίστηκαν, παρά τις δεσμεύσεις και παρά τις θυσίες του κλάδου. Οι εκπαιδευτικοί δέχτηκαν μόνιμη αποκοπή για τον επαναδιορισμό όλων των συμβασιούχων, πράγμα το οποίο δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Έστω και αν αυτό αποτελούσε εισήγηση του ίδιου του Υπουργού. Με τις φετινές εξαγγελίες για νέα τμήματα, τις θέσεις που προκύπτουν από τις αφυπηρετήσεις, οι ώρες που αναμένεται να δοθούν για τον υπεύθυνο τμήματος (σύμφωνα και με σχετική δέσμευση του ΠτΔ) οι ώρες που προκύπτουν από τα χρόνια υπηρεσίας των εκπαιδευτικών, οι εξαγγελθείσες προαγωγές κλπ, θα είναι εμπαιγμός αν δεν επαναδιοριστούν τουλάχιστον οι εκπαιδευτικοί που πέρσι έμειναν εκτός!
2. Την ίδια ώρα, μεγάλη μερίδα συναδέλφων, καλούνται να εργαστούν στα προαιρετικά και ενιαία ολοήμερα με εξευτελιστικούς όρους εργοδότησηςκαι γραφειοκρατικέςδιαδικασίες ταλαιπωρίας! Παρά τη σχετική γνωμάτευση της Επιτρόπου Διοικήσεως και παρά τις επαναλαμβανόμενες καταγγελίες από τους άμεσα επηρεαζόμενους για το καθεστώς εργασίας και την ταλαιπωρία που υφίσταντο, το Υπουργείο Παιδείας δεν αφουγκράστηκε τις ανησυχίες τους. Η προκήρυξη των θέσεων για τη νέα σχολική χρονιά κυμαίνεται στην ίδια φιλοσοφία με πέρσι, με μια νέα σημαντική παράμετρο να προστίθεται: τα κριτήρια μοριοδότησης των ενδιαφερομένων στην ουσία αγνοούν την ιεραρχία του καταλόγου διορισίμων, αγνοούν τη μάχιμη υπηρεσία και βάζουν εισοδηματικά κριτήρια σε μια ομάδα εργαζομένων που ήδη αμείβεται με εξευτελιστικούς μισθούς, προκρίνοντας έτσι τους πρόσφατα αποφοιτήσαντες από τα Πανεπιστήμια εις βάρος των υπολοίπων. Με αυτούς τους όρους καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο για τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν τα τελευταία χρόνια τα ολοήμερα σχολεία ναεπαναδιεκδικήσουν τη θέση τους. Ακόμη μια παραδοξότητα έγκειται στο γεγονός πως έχει οριστεί συνάντηση του Υπουργού Παιδείας, της Υπουργού Εργασίας και του Γενικού Εισαγγελέα, δύο μέρες πριν τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αίτησης και αφού έγινε η προκήρυξη των θέσεων. Το εξωφρενικό είναι πως τα προβλήματα, με το παρόν σύστημα έχει ένα χρόνο που είναι γνωστά και η γνωμάτευση/έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως δημοσιεύτηκε 22 Μαΐου 2014!
3. Τις τελευταίες μέρες, επανεμφανίστηκε στον Τύπο και από τον ίδιο τον Υπουργό Παιδείας, η προσπάθεια για «εκσυγχρονισμό» του καταλόγου διορισίμων. Εν πολλοίς η φιλοσοφία του σχεδίου που προωθείται, στηρίζεται στο σχέδιο Κενεβέζου με κάποιες διαφοροποιήσεις. Ο κ. Καδής επανέλαβε το επιχείρημα της παροχής ελπίδας στους νέους αποφοίτους των Πανεπιστημίων, την πρόσληψη των αρίστων και ικανών και την εργοδότηση νέων εκπαιδευτικών. Παράλληλα, ξεκαθάρισε πως δεν θα θυματοποιηθούν οι εκπαιδευτικοί που ήδη βρίσκονται στην εκπαίδευση. Εδώ προκύπτει μια σημαντική αντίφαση που πρέπει να διευκρινιστεί. Αν όντως τηρηθεί η θέση του προέδρου για εξαίρεση των ατόμων που βρίσκονται στην εκπαίδευση, το σχέδιο διορισίμων θα έχει λόγο ύπαρξης μετά από μια δεκαετία, όταν και θα προκύψουν νέες θέσεις εργασίας. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, πώς εξηγείται ο καταρτισμός χρονοδιαγράμματος που στην ουσία προσπαθεί να δώσει τελική απάντηση στο θέμα μέσα σε 2 μήνες; Επίσης, έχει επισημανθεί πως οι εκπαιδευτικοί που βρίσκονται στην εκπαίδευση είναι επίσης άριστοι (68,5% είναι απόφοιτοι πανεπιστημίων με βαθμό λίαν καλώς, 33% με άριστα και 65% των συμβασιούχων έχουν μεταπτυχιακά), οπότε είναι άτοπος και αβάσιμος ο ισχυρισμός πως σκοπός του νέου σχεδίου είναι η εργοδότηση των αρίστων, εκτός αν η αναφορά αφορά την εξέταση και μόνον. Παράλληλα, το θέμα των νέων που πρέπει να αποκτήσουν ευκαιρίες, αντικρούεται από το γεγονός πως οι πιο μεγάλοι ηλικιακά συμβασιούχοι έχουν μπει μόλις στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους! Η ουσία του πράγματος, βρίσκεται στο γεγονός πως για ακόμη ένα καλοκαίρι, μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών ζουν με την αγωνία για το μέλλον τους και διακυβεύεται η εργασία τους. Αυτό, είναι επιζήμιο για τους φορείς της εκπαίδευσης – τους εκπαιδευτικούς που για ακόμη μια φορά ζουν με το άγχος για το τι μέλλει γενέσθαι!

• Φύση του επαγγέλματος

Μια παράπλευρη απώλεια είναι η επιχειρούμενη απογύμνωση της εκπαίδευσης από τα ανθρωπιστικά και ελευθεροποιά της στοιχεία. Ουσιαστικά η παιδαγωγική διαδικασία τείνει μέσα από την κυρίαρχη αφήγηση, να θεωρηθεί ως μια διαδικασία που απλώς «ταΐζει» τους μαθητές πράγματα που απλά θα τους βοηθήσουν να πάρουν καλό βαθμό και να κατακτήσουν τους δείκτες. Οραματίζονται ανθρώπους που θα φέρνουν κέρδη και τα σχολεία θα χρησιμοποιούνται ως εργαλείο για να παράγουν υποκείμενα της αγοράς εργασίας και όχι απελευθερωμένους και πνευματικά καλλιεργημένους ανθρώπους. Για το σκοπό αυτό ο δάσκαλος κινδυνεύει να απωλέσει την ανεξαρτησία του για να γίνει απλά ένας υπάλληλος που διεκπεραιώνει τις εγκυκλίους και οδηγίες των ανωτέρων.  Είναι σημαντικός ο ρόλος του δασκάλου ως ελεύθερου διανοούμενου που σέβεται την επιστήμη του, που αγαπά αυτό που κάνει, που έχει φωνή και αξιοπρέπεια.

1. Ένα σημαντικό ζήτημα που βασάνισε τη δημόσια εκπαίδευση το περασμένο καλοκαίρι ήταν το θέμα της έγκαιρης στελέχωσης των σχολείων. Είναι παραδεκτό, πως η περσινή στελέχωση έγινε με χαρακτηριστική κωλυσιεργία και με αντιφατική πληροφόρηση ως προς τις υπαρκτές ανάγκες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, εκπαιδευτικοί και σχολεία να ταλαιπωρούνται μέχρι και το τέλος του Οκτώβρη με μετακινήσεις και τοποθετήσεις. Συνέπεια αυτού, οι μαθητές να επηρεάζονται άμεσα, το ίδιο και οι εκπαιδευτικοί.Οπότε, επιβάλλεται αυτό το καλοκαίρι η στελέχωση να γίνει έγκαιρα και αξιοκρατικά, σεβόμενη τον επαγγελματία – επιστήμονα δάσκαλο.
2. Σε συνέχεια με το ζήτημα της στελέχωσης υπήρξε σοβαρό ζήτημα με τους αντικαταστάτες και το καθεστώς εργοδότησής τους. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς, άλλαξαν οι όροι κλήσης τους στα σχολεία, μετατρέποντας την Κύπρο σε μια ενιαία επαρχία. Σαν να μην έφτανε αυτό, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά έγινε απόπειρα να πληρώνονται με τη διδακτική περίοδο και σιωπηλά οι μικρές αντικαταστάσεις  εξαφανίστηκαν για τους υποψηφίους. Ταυτόχρονα, διαχρονικά είναι υπαρκτό το θέμα της διαφάνειας, αξιοκρατίας και ιεραρχίας στη χορήγηση και ανάληψη των αντικαταστάσεων. Είναι αναγκαίος ο ξεκάθαρος καθορισμός των όρων εργασίας των αντικαταστατών, η δικαιότερη κατανομή και χορηγία των θέσεων που προκύπτουν και η σωστότερη αντιμετώπισή τους εντός των σχολείων, τόσο από τους συναδέλφους τους όσο και από εκείνους που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με τα σχολεία.
3. Μια σημαντική παράμετρος που προβληματίζει, είναι η αύξηση των περιστατικών βίας εντός των σχολικών μονάδων και τα πολλαπλά κρούσματα που εμφανίζονται κατά καιρούς. Βία μεταξύ των μαθητών, βία και εναντίον των εκπαιδευτικών. Η πολιτεία οφείλει να ενσκήψει στο συγκεκριμένο θέμα και να δώσει αρκούντως ικανοποιητικές λύσεις ή εργαλεία στα χέρια των εκπαιδευτικών για αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. Οφείλει δε, να αντιμετωπίσει τα συγκεκριμένα ζητήματα στην κοινωνική σφαίρα και κυπριακή πραγματικότητα και να ενισχύσει τους εκπαιδευτικούς με τα απαραίτητα μέσα χειρισμού τέτοιων καταστάσεων.

Αναμφίβολα η κυπριακή εκπαίδευση χρήζει αναδιάρθρωσης και εκσυγχρονισμού. Η ΠΟΕΔ σε αυτή τη διαδικασίαέχει να διαδραματίσει σημαντικό και καταλυτικό ρόλο. Η οργάνωσή μας οφείλει να δώσει μάχη για να βελτιώσει το δημόσιο σχολείο, να προτείνει τις αλλαγές εκείνες που θα μετατρέψουν τη μάθηση των παιδιών σε μια χαρούμενη και καθοριστική εμπειρία και να υπερασπιστεί το κύρος και την αξιοπρέπεια του ΔΑΣΚΑΛΟΥ. Όλα αυτά σε πλαίσια αγαστής συνεργασίας με το Υπουργείο και σε συνεχή διάλογο με την κοινωνία. Χωρίς όμως, τελεσίγραφα και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα ή βιαστικές και βίαιες προσπάθειες επιβολής χαρακτηριστικών που μπορεί να ζημιώσουν το δημόσιο σχολείο και να τραυματίσουν την αξιοπρέπεια των εκπαιδευτικών.

*Μέλος Δ.Σ. ΠΟΕΔ

Αντιπρόεδρος Κλαδικής Συμβασιούχων ΠΟΕΔ