Οι ψευδαισθήσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος και οι οδυνηρές δεκαετίες

ΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ ΨΑΛΤΗ*

Μελετώντας τις πιθανές απαντήσεις που έδωσε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (ΥΠΠ) για τη «λύση» του εξεταστικού δοκιμίου για τα Νέα Ελληνικά και ιδιαίτερα το κομμάτι που αφορά την παραγωγή επικοινωνιακού λόγου, διαπίστωσα πως δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στις ψευδαισθήσεις που εδώ και δεκαετίες (όχι δεκαετία) καλλιεργούνται στον τόπο μας όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Άρα αν κάποιος μαθητής /τρία αναφέρθηκε σε αυτές  κατά πάσαν πιθανότητα θα θεωρηθεί εκτός θέματος.  Φυσικά τον ίδιο κίνδυνο διατρέχω και εγώ, αλλά επειδή έχω … ολοκληρώσει τις τυπικές σπουδές μου και δεν έχω ανάγκη το βαθμό, θα το αποτολμήσω.

Ψευδαίσθηση1^η  

Η καλλιέργεια κριτικής σκέψης αποτελούσε μόνιμο στόχο του εκπαιδευτικού μας συστήματος πριν από την αφυπηρέτησή  μου, που συνέβηκε πριν από μια δεκαετία. Πώς συμβαίνει σήμερα να ανακαλύπτουμε ότι οι απόφοιτοι του λυκείου δεν είναι σε θέση να αναπτύξουν ένα θέμα που δεν περιλαμβάνεται στους θεματικούς κύκλους που διδάχθηκαν;

Ψευδαίσθηση 2^η

Οι προσπάθειες για σύνδεση των αναλυτικών προγραμμάτων με στόχο την ομαλή μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο άρχισαν πριν από ….  μισό αιώνα περίπου. Πώς συμβαίνει σήμερα να ισχυρίζονται οι γονείς ότι το χάσμα μεταξύ των δύο βαθμίδων έχει διευρυνθεί;

 Ψευδαίσθηση 3^η

Η προσπάθεια για συνολικό εκσυγχρονισμό  του εκπαιδευτικού μας συστήματος άρχισε το 2004 με το Μανιφέστο Διαμορφωτικής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης.  Πώς συμβαίνει σήμερα, και μετά από το τεράστιο έργο που έχει παραχθεί στον τομέα των αναλυτικών προγραμμάτων να χρειαζόμαστε χάραξη οδικού χάρτη για υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων;

Ψευδαίσθηση 4^η

Το Λύκειο Επιλογής Μαθημάτων (ΛΕΜ) δαιμονολογήθηκε γιατί δεν πρόσφερε αρκετές επιλογές και αφού εισαγάγαμε το Ενιαίο Λύκειο, το οποίο σύμφωνα και με το όνομα θα ενοποιούσε την Τεχνική και Μέση Γενική Εκπαίδευση, το εγκαταλείψαμε αγνοώντας  την αξιολόγηση (αν έγινε ποτέ) της πιλοτικής εφαρμογής του για να εφαρμόσουμε ένα «ψευδοενιαίο» λύκειο που τώρα … κατηγορείται,  ακόμα και από εκείνους που το εισήγαγαν,  ότι αποπροσανατολίζει τους μαθητές. Πώς συμβαίνει τώρα να επιστρέφουμε σε ένα σύστημα ΛΕΜ το οποίο καθιστά το λύκειο προθάλαμο του πανεπιστημίου;

Ψευδαίσθηση 5^η

Η αριθμητική κλίμακα πάνω στην οποία αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί μας είναι από το 1-40, και δεν έχω ποτέ ακούσει να έχει αξιολογηθεί κάποιος/ποια με βαθμολογία κάτω από το 30. Επομένως, πάνω σε μια τετραβάθμια κλίμακα με το  1 (1-10) = Φτωχή Απόδοση, το 2 (10-20) =Μέτρια Απόδοση, το 3 (20-30) = Πολύ Καλή Απόδοση  και το 4 (30-40) = Εξαιρετική Απόδοση, όλοι οι εκπαιδευτικοί μας είναι Άριστοι. Πώς εξηγείται λοιπόν το φαινόμενο να κατηγορούνται οι εκπαιδευτικοί μας για ανεπάρκεια;

Ψευδαίσθηση 6^η

Για περισσότερο από μια δεκαετία η προϋπηρεσιακή κατάρτιση των εκπαιδευτικών της Μέσης έχει μεταφερθεί, σε ένα μεγάλο βαθμό, από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο  στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Πώς ερμηνεύεται το γεγονός ότι, ενώ αυτή η διευθέτηση δεν κρίνεται ικανοποιητική, δεν ακούγεται οποιαδήποτε εισήγηση για ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος με εισαγωγή των παιδαγωγικών μαθημάτων στην αρχική εκπαίδευση αυτών των εκπαιδευτικών;

Ψευδαίσθηση 7^η

Για δεκαετίες ολόκληρες, οι καθ’ ύλην αρμόδιοι σπάνια έχουν εφαρμόσει πλήρως τις ασφαλιστικές δικλείδες που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την απομάκρυνση των ακατάλληλων εκπαιδευτικών από την εκπαίδευση και παραμελούν το συμβουλευτικό τους ρόλο που σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία πρέπει να αποτελεί το κύριο τους έργο. Πώς αναμένεται ότι θα αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα απλά και μόνο με την  υιοθεσία νέων νομοθεσιών για τους διορισμούς και με την εισαγωγή αμφίβολης αξίας αλλαγών (διάβαζε εξετάσεων);

Ψευδαίσθηση 8^η

Όπως είναι γνωστό, η Κύπρος μαζί με την Ιρλανδία βρίσκονται στο πάτο της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)  και αναγκαζόμαστε να εισάγουμε τεχνίτες για να τις ανάγκες του τόπου. Πως ερμηνεύεται το γεγονός ότι το ΥΠΠ δεν θέτει ως μια από τις προτεραιότητές του την προώθηση της και αρκείται στις διακηρύξεις για αναβάθμισή της όταν χρειάστηκε η οικονομική κατρακύλα για να ανεβεί το ποσοστό της φοίτησης στις Τεχνικές Σχολές στο 15%,  όταν στην ΕΕ το 51% των μαθητών φοιτούν σε αυτή την κατεύθυνση;

Ψευδαίσθηση 9^η

Στην προσπάθειά του να προωθήσει τα  Νέα Ωρολόγια Προγράμματα  (ΝΩΠ), το ΥΠΠ επικαλείται την ανάγκη για εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Πώς συμβαίνει να μην αντιλαμβάνεται ότι προσθαφαιρώντας χρόνο ανάμεσα στα διάφορα μαθήματα κατάφερε να οδηγήσει τους εκπαιδευτικούς στη Μέση Εκπαίδευση σε ένα πρωτόγνωρο εμφύλιο πόλεμο, ενώ θα μπορούσε να προωθήσει την εισήγηση της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης (2004) για εισαγωγή του θεσμού της ολοήμερης φοίτησης  σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης;

Ψευδαίσθηση 10^η

Όπως είναι γνωστό, η τελευταία δεκαετής προσπάθεια μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού μας συστήματος, στο μόνο χειροπιαστό αποτέλεσμα που κατέληξε, ήταν μια αξιέπαινη και αξιόλογη προσπάθεια για αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων ( ανεξάρτητα αν αυτή θα έπρεπε να ήταν η προτεραιότητα του οδικού χάρτη που εν πάση περιπτώσει ποτέ δεν υπήρξε τέτοιος). Πώς συμβαίνει, αντί να κτίσει πάνω σε αυτή την προσπάθεια, το ΥΠΠ αρχίζει όχι μόνο από την αρχή αλλά και προς αντίθετη κατεύθυνση επιλέγοντας ποσοτικές προσεγγίσεις που λίγη σχέση έχουν με την καλλιέργεια κριτικής σκέψης που τόσο επικαλείται;

Θα μπορούσα να συνεχίσω με άλλες τόσες ψευδαισθήσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος, αλλά για να διατηρήσω κάποιες ελπίδες για επιεική αντιμετώπιση από τον βαθμολογητή μου (έχω ξεπεράσει και το μέγιστο αριθμό λέξεων που μπορούσα να χρησιμοποιήσω) σταματώ εδώ.

Ωστόσο δεν αντέχω στον πειρασμό να προσθέσω την τελευταία ψευδαίσθηση, η οποία κατά τη γνώμη μου είναι και η πιο οδυνηρή:

ΤΟ ΥΠΠ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΠΩΣ ΜΕ ΤΙΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΩΘΕΙ

ΘΑ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΕΙ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΠΟ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ.

*Διδάκτορας Επαγγελματικών Σπουδών στην Εκπαιδευτική Διοίκηση.