ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗ*
Ίσως έχετε προσέξει την ευκολία με την οποία οι πολιτικοί αλληλοκατηγορούνται ως ψεύτες. Δεν πρόκειται τόσο για αγένεια, όσο για συναισθηματική παχυδερμία. Ο κ. Γιώργος Λουκαΐδης, εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ, με κατηγορεί δίχως φαίνεται να έχει αίσθηση βαρύτητας των λόγων του, για «ψεύτη». Δεν προσκομίζει κανένα στοιχείο που να τεκμηριώνει τον προσβλητικό ισχυρισμό του αλλά αυτό δεν τον αποτρέπει από το να υβρίζει. Ίσως γιατί δεν έμαθε ποτέ να χρησιμοποιεί επιχειρήματα…
Δεν πρόκειται, ωστόσο, να ακολουθήσω την ίδια οδό. Ο λόγος του καθενός εκφράζει το ήθος του. Θα σταθώ όμως σε ένα μόνο σημείο πρόσφατης δήλωσης του κ. Λουκαΐδη (2/3/16, paideia-news), το μόνο που κατά την γνώμη μου έχει ενδιαφέρον για τον πολίτη. Ο συγγραφέας λοιπόν του άρθρου, μου προσάπτει τη μομφή του «ελιτισμού». Στη Βουλή, μάλιστα, με «επιτίμησε», δηλώνοντας πως «δεν θα κάνεις το Πανεπιστήμιο Οξφόρδη»! Αν δυσκολεύεστε να καταλάβετε τι εννοεί, όπως άλλωστε και εγώ αρχικά, θα σας το εξηγήσω. Ίσως πιστεύατε μέχρι σήμερα, αφελώς φυσικά, ότι το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είναι σύμβολο αριστείας, άρα πρότυπο προς μίμηση για άλλα, νεότερα, και μη πανεπιστήμια. Κι όμως, αγαπητοί μου αναγνώστες! Για τον κ. Λουκαΐδη (μέλος της επιτροπής παιδείας της βουλής των αντιπροσώπων), το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είναι παράδειγμα προς αποφυγή! Δεν χρειαζόμαστε εμείς, συνάγει κανείς από την πρωτότυπη σκέψη του, να ακολουθούμε τέτοια παραδείγματα!
Αυτό που δεν κατανοεί ο κ. Λουκαΐδης, φερόμενος ως υποστηρικτής της δημόσιας εκπαίδευσης, είναι ότι η Οξφόρδη, το Κέμπριτζ, το London School of Economics και το Μπέρκλεϋ είναι δημόσια πανεπιστήμια. Τα πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Κέμπριτζ, μάλιστα, αν και είναι ελεύθερα να παίρνουν τους φοιτητές τους με κριτήρια που θεσπίζουν τα ίδια, υποχρεώνονται από τη Βρετανική κυβέρνηση να αποδεικνύουν ότι διαθέτουν συγκεκριμένο ποσοστό θέσεων για παιδιά που προέρχονται από χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Στη Βόρεια Ευρώπη, βλέπετε, το κοινωνικό κράτος μεριμνά ενεργά για την ισότητα ευκαιριών στην εκπαίδευση.
Το να στοχεύεις στην αριστεία δεν είναι ελιτισμός. Κάθε άλλο, είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να αποκτήσουν οι φοιτητές μας υψηλά προσόντα, αναγνωρίσιμα διεθνώς, εφάμιλλα με αυτά που δίνουν τα καλύτερα πανεπιστήμια στους δικούς τους φοιτητές. Αριστεία είναι να μην αποδέχεσαι ότι είσαι «κατώτερος» από τους καλύτερους, και να έχεις τη θέληση, το όραμα και τη μέθοδο να τους φτάσεις και να τους ξεπεράσεις.
Ελιτισμός σημαίνει να υπερεκτιμάς την ελίτ μιας κοινωνίας έναντι όλων των άλλων μελών της. Στην περίπτωσης της παιδείας, ελιτισμός είναι να εκπαιδεύεις μόνο τα παιδιά της οικονομικής ελίτ, να μην δίνεις τις ίδιες ευκαιρίες σε όλους, να αποκλείεις παιδιά από χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Που το είδατε αυτό να συμβαίνει με το πανεπιστήμιο Κύπρου; Αντιθέτως, οι φοιτητές μας είναι στην πλειονότητά τους παιδιά της μέσης κυπριακής οικογένειας, η οποία μοχθεί, αγωνιά, ελπίζει και επιδιώκει το καλύτερο δυνατόν για την εκπαίδευση των παιδιών της. Ναι, στα παιδιά αυτά - στα παιδιά μας – σε όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως θέλουμε να προσφέρουμε εκπαίδευση εφάμιλλη με εκείνη της Οξφόρδης.
Ναι! βάζουμε τόσο ψηλά τον πήχη για να πιεστούμε περισσότερο προκειμένου να καταφέρουμε να τον περάσουμε. Ναι! Είναι τόσο υψηλές οι φιλοδοξίες μας γιατί ξέρουμε ποιους καθηγητές έχουμε, τι υποδομή διαθέτουμε και ποιους φοιτητές δεχόμαστε. Με άλλα λόγια, στοχεύοντας ψηλά, συγκρίνοντας τον εαυτό μας με τους καλύτερους, κάνουμε μεν τη ζωή μας δύσκολη, τιμάμε δε την εμπιστοσύνη της πολιτείας και τα χρήματα του φορολογούμενου πολίτη.
Όχι, δεν είμαι ελιτιστής, γιατί όχι απλά δεν πιστεύω σε ανόητα ιδεολογήματα που αποκλείουν τη μια ομάδα εις βάρος της άλλης. Αυτή η μομφή είναι μια βολική υπόθεση του κ. Λουκαΐδη για να δικαιολογήσει τις κομματικές του στοχεύσεις. Ναι! Πιστεύω στην ποιότητα, πιστεύω σε ότι μας κάνει καλύτερους, πιστεύω στη διεθνή άμιλλα. Στοχεύουμε στην αριστεία. Η αριστεία δεν είναι κατάσταση, είναι μια αέναη διαδικασία: να μαθαίνεις διαρκώς από τους καλύτερους και να φιλοδοξείς να γίνεις ένας από αυτούς. Το όραμα να γίνει το Πανεπιστήμιο Κύπρου η Οξφόρδη ή το Μπέρκλεϋ της Μεσογείου είναι αυτό που μας εμπνέει και μας κινητοποιεί ως δασκάλους και ως ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Κυρίως, όμως, είναι ένα όραμα που αξίζουν τα παιδιά μας.
Οι τολμηροί στοχεύουν ψηλά, ζητούν το αδύνατο. Οι μουχλιασμένοι, ανήμποροι να ονειρευτούν, βολεύονται με τη μετριότητα – και, φυσικά, κατηγορούν τους τολμηρούς γιατί τους ξεβολεύουν!
*Πρύτανης Πανεπιστημίου Κύπρου
