Οι «παραβατικοί» μαθητές

ΤΗΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ*

Με λύπη μου διάβασα το άρθρο του συνάδελφου Μιχάλη Α. Πόλη με τίτλο «Ο Θεός τζαι ο λίμπουρος». Δε θα επικεντρωθώ στο ότι οι τοποθετήσεις του αντιβαίνουν της φιλοσοφίας της Ενιαίας Eκπαίδευσης (κανένα παιδί δεν διαχωρίζεται για κανένα λόγο) η οποία είναι ο στόχος προς τον οποίο οδεύουμε,γιατί δε θέλω να αναλωθώ σε «θεωρίες» που φαίνεται ότι δεν αρέσουν σε κάποιους, αλλά θα θέσω κάποια ερωτήματα προς τον κ. Πόλη και σε όσους συμμερίζονται την άποψή του που εύλογα προκύπτουν από το συγκεκριμένο άρθρο.

Σύμφωνα με τον κ. Πόλη,

1. «Το σύστημα φροντίζει να εμπεδωθεί αυτό το αίσθημα ασυδοσίας και ατομισμού θεσπίζοντας «Αρχή για τα Δικαιώματα του Παιδιού» όπου υπερτονίζονται τα δικαιώματα των  μαθητών και αποσιωπούνται οι υποχρεώσεις τους». Ποια ακριβώς δικαιώματα των παιδιών υπερτονίζονται;  Μήπως ζητάτε κάποια να αναιρεθούν ή θεωρείτε ότι δεν έπρεπε να έχουν θεσπιστεί; Το δικαίωμα στην εκπαίδευση μήπως όλων των παιδιών, το δικαίωμα στις ίσες ευκαιρίες, το δικαίωμα για μη διάκριση; Ποιο από όλα τα δικαιώματα; Γνωρίζετε φαντάζομαι ότι η σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού είναι διεθνής σύμβαση και ότι υπερισχύει των νόμων του κράτους.
2. Πάνω στο ίδιο σημείο, το γεγονός ότι θεσπίστηκαν τα δικαιώματα του παιδιού δεν αναιρεί ότι το παιδίέχει υποχρεώσεις, όπως φυσικά δικαιώματα και υποχρεώσεις έχουμε όλοι μας.  Μαγκιά και επιτυχία είναι του/της εκπαιδευτικού να το διδάξει αυτό όπως διδάσκει και τα μαθηματικά και τη γλώσσα κλπ.  Αν δεν το διδάξει, και κυρίως αν δεν δείξει ΕΜΠΡΑΚΤΑ ότι ΟΛΟΙ έχουμε υποχρεώσεις και δικαιώματα φταίει είτε η/ο εκπαιδευτικός είτε το σύστημα που δε δίνει χρόνο για τέτοια μαθήματα και όχι η/ο μαθητής/τρια.
3. «Καταστρέφουν την αποτελεσματικότητα του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος εφόσον οι εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να πετύχουν αποτελέσματα σε συνθήκες αναρχίας». Να υποθέσω ότι με αυτό που γράφετε οι παραβατικοί μαθητές είναι η μόνη αιτία αποτυχίας του δημόσιου σχολείου; Και τι ακριβώς εννοείται αποτυχία;  Για μένα αποτυχία είναι να προχωρούμε με τους «καλούς» όπως κάνουν στην ιδιωτική εκπαίδευση και όχι με όλους τους μαθητές.  Γιατί στη Φιλανδία, Νορβηγία και άλλες σκανδιναβικές χώρες που «δεν τους αρέσουν τα ιδιωτικά σχολεία» (Inger Langseth, αντιπρόσωπος του Συμβουλίου της Ευρώπης στο συνέδριο Pestallozi, Κύπρος 2014) και όλα τα παιδιά πάνε σε δημόσια σχολεία είναι αποτελεσματικοί και πετυχημένοι;  Εκεί δεν έχουν παραβατικούς μαθητές; Είναι μήπως η παραβατικότητα γονίδιο που ευδοκιμεί στον κυπριακό χώρο;
4. «…ότι πάντα φταιν οι άλλοι και ποτέ αυτοί».Με τον ίδιο τρόπο γιατί πάντα να φταίνε οι μαθητές και όχι οι εκπαιδευτικοί;  Είναι μήπως όλοι οι εκπαιδευτικοί «καλοί» και αποτελεσματικοί και άρα οι μαθητές που αποκλίνουν φταίνε;
5. «Γιατί οι δάσκαλοι σιωπούμε και δεν καταγγέλλουμε αυτό το καρκίνωμα της Παιδείας;»Τι ακριβώς εννοείτε με το «καρκίνωμα τη παιδείας»;  Οι παραβατικοί μαθητές είναι το καρκίνωμα της παιδείας;  Άρα όπως τον καρκίνο που πρέπει να τον αποβάλουμε από το σώμα μας το ίδιο πρέπει να κάνουμε και με τους μαθητές, να τους αποβάλουμε;  Από το δημοτικό; Από το νηπιαγωγείο μήπως; Να δημιουργήσουμε ειδικά σχολεία για παραβατικούς μαθητές; Και ποιος θα κρίνει ποιος είναι παραβατικός ή όχι; Ο/Η εκπαιδευτικός που είναι «ειδικός»; Και αν είναι ο εκπαιδευτικός, το σύστημα, η οικογένεια κλπ που προκαλεί την παραβατικότητα; Να την πληρώσει ο μαθητής για να μην χάνουν οι «καλοί μαθητές»; Γιατί να μην είναι καρκίνωμα της παιδείας οι αναποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί;
6.   «Τα χρήματα των φορολογουμένων χάνονται σε παραβατικές τάξεις στις οποίες οι καλοί μαθητές χάνουν την ώρα τους αφού οι δάσκαλοι δεν είναι σε θέση να διασφαλίσουν το μαθησιακό κλίμα και να τιθασεύσουν τους μικρούς παραβάτες». Σε όλες τι τάξεις συνήθως έχουμε ένα με δύο μαθητές που αποκλίνουν (αυτό στην αρχή της χρονιάς και αν δεν τους χειριστούμε σωστά και κατά τη διάρκεια). Άρα να υποθέσω όλα τα χρήματα που δίνονται για την εκπαίδευση πάνε χαμένα; Πως γίνεται στην ίδια τάξη με ένα εκπαιδευτικό να είναι «παραβατικοί» κάποιοι μαθητές και με άλλο εκπαιδευτικό να μην είναι;  Αυτή η τάξη είναι «παραβατική» ή όχι;
7.   «Ο προβληματικός γονιός ανήκει στη πρώτη γενιά μαθητών που μεγάλωσε ασύδοτα χωρίς κανόνες». Μήπως ο «προβληματικός» γονιός ανήκει στη γενιά εκείνη των μαθητών το οποίο το σύστημα και οι εκπαιδευτικοί τους απέτυχαν, τους εγκατέλειψαν, γιατί ήταν «παραβατικοί» αντί να προσπαθήσουν να τους εντάξουν και να τους φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους;
8. «Η διάλυση της οικογένειας και ο ατομισμός θα διαλύσει την κοινωνία και το έθνος».Από πότε η παραβατικότητα των μαθητών έχει γίνει εθνική υπόθεση;  Και μήπως η κοινωνία και το έθνος διαλύονται γιατί κάποιους μαθητές τους αφήνουμε πίσω για να μην χάσουν οι «καλοί» μαθητές; Μήπως αν δίναμε περισσότερη σημασία σε αυτούς, αν τους κάναμε να νιώσουν ότι ανήκουν να μη διαλυόταν η κοινωνία και το έθνος; Και την Κύπρο (αφού έγινε εθνική υπόθεση το όλο ζήτημα) την διέλυσαν οι «παραβατικοί» μαθητές που έγιναν μετά «προβληματικοί» γονείς ή οι «καλοί» μαθητές που έμαθαν ότι έχουν ένα σύστημα στη διάθεση τους που τους εξυπηρετεί, μεγάλωσαν, σπούδασαν, τους δόθηκαν θέσεις κλειδιά και εκμεταλλεύτηκαν το σύστημα προς ίδιον συμφέρον; Δε νομίζω κανένας πολιτικός, τραπεζίτης να προέρχεται από «προβληματική» (με τον ορισμό που της δίνεται) οικογένεια ή να ήταν «παραβατικός» ως μαθητής, ακριβώς το αντίθετο.
9.  «Το σύστημα δεν θα παραδεχτεί ποτέ ότι είναι προβληματικό, αλλά θα πει ότι ο δάσκαλος που είπε την αλήθεια είναι προβληματικός». Το σύστημα είναι προβληματικό αλλά αυτό δε σημαίνει ότι για να γίνει λειτουργικό και αποτελεσματικό πρέπει να στοχοποιήσουμε μια ομάδα μαθητών και γονιών.  Και για ποιαν αλήθεια ακριβώς μιλάτε; Ότι οι «παραβατικοί» μαθητές είναι η αιτία της δυσλειτουργίας; Γιατί να μην είναι αλήθεια ότι το σύστημα είναι τόσο επικεντρωμένο στα μαθησιακά αποτελέσματα που δε δίνει χρόνο για κοινωνική επαφή, για διάπλαση χαρακτήρων; Γιατί να μην είναι αλήθεια ότι υπάρχουν εκπαιδευτικοί προβληματικοί που δεν έχουν καταλάβει ότι ό ρόλος τους είναι να πάρουν ΟΛΟΥΣ τους μαθητές ένα βήμα παραπέρα;
10.  «Ο καθένας κυνηγά την απόσπαση που θα τον απαλλάξει από το στρεσογόνο περιβάλλον της τάξης ενός προβληματικού σχολείου». Αν ο καθένας κυνηγά την απόσπαση είναι γιατί δεν έχει καταλάβει τι πάει να πει εκπαιδευτικός και πήρε αυτή τη δουλειά για τα λεφτά και τη μονιμότητα και καλά κάνει που φεύγει από τα σχολεία. Αλλά ακολουθώντας τη λογική του άρθρου, όλοι αυτοί οι εκπαιδευτικοί που κυνηγούν την απόσπασηήταν «καλοί» μαθητές, σωστά; Πώς τώρα οι καλοί μαθητές, ως ενήλικες πια, δεν στέκονται στο ύψος τους, και τρέχουν να κρυφτούν από τα καθήκοντα τους και σε πολλές περιπτώσεις βάζουν μέσο για αυτή την απόσπαση;
11.   «Προσωπικά είμαι ήδη πενήντα ετών, έχω περάσει το μέσον της ζωής μου και νιώθω ότι έχω υποχρέωση, στις μέρες που μου έμειναν,  να λέω την αλήθεια».Προσωπικά λυπάμαι, γιατί από τις τοποθετήσεις σας το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι κάποιους μαθητές τους αδικήσατε και τους αφήσατε πίσω. Και αν είναι κάτι που έχετε υποχρέωση στα τόσα χρόνια υπηρεσίας σας δεν είναι να στοχοποιείτε μια κατηγορία μαθητών και γονιών αλλά να εργάζεστε ώστε κανένας μαθητής/τρια να μην μένει πίσω.
12. «Ας τους θυμίσουμε ότι « Ο πηλός αν μη δαρή, κέραμος ου γίγνεται».  Τι ακριβώς εννοείται εδώ; Σύμφωνα με την παράδοση αυτή, την έκφραση την ανέφερε ο Αρχύπας σε μαθητή του που παραπονέθηκε ότι τον έδειρε ο πατέρας του. Αυτό εννοείτε ότι πρέπει να επιστρέψει η σωματική τιμωρία;

Το επάγγελμα μας όντως είναι στρεσογόνο, όντως είναι δύσκολο, όντως γίνεται κάτω από αντίξοες συνθήκες. Το ότι το σύστημα έχει πρόβλημα δεν πρέπει να μας ξεγελά και να ρίχνουμε ευθύνες σε γονείς και μαθητές δηλαδή «αλλού να μας τρώει και αλλού να κνιθώμαστε».  Ο/η εκπαιδευτικός όντως χρειάζεται στήριξη για να μην αφήσει ΚΑΝΕΝΑ μαθητή πίσω.  Και αυτή την στήριξη πρέπει να διεκδικήσουμε.  Στήριξη για να αφιερώνουμε αρκετό χρόνο σε όλα τα παιδιά, στήριξη και υλικό για να ενισχύουμε κοινωνικές δεξιότητες, εξωσχολική στήριξη για να μας βοηθά να αντέχουμε τις δυσκολίεςκ.ο.κ  Όταν ένας/μια εκπαιδευτικός έχει προσπαθήσει ατομικά με το/τη μαθητή/τρια, έχει εντοπίσει τα αίτια της παραβατικής συμπεριφοράς, έχει δουλέψει με τους γονείς ως συνοδοιπόρος και όχι ως ειδικός, όταν έχει εφαρμόσει διαφοροποιημένη διδασκαλία, συνεργατική μάθηση, όταν έχει λάβει υπόψιν τις ικανότητεςτου/της μαθητή/τριας και τις έχει ενισχύσει, όταν έχει εντοπίσει τις ελλείψεις των μαθητών και προσπάθησε να τις καλύψει και δεν έχει καταφέρει να επιλύσει τα προβλήματα (παρόλο που είναι σχεδόν βέβαιο ότι ακολουθώντας αυτά τα βήματα θα τα έχει επιλύσει)τότε πρέπει να ΞΑΝΑΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕΙ, διεκδικώντας ταυτόχρονα αλλαγές στο σύστημα ώστε αυτά τα βήματα να γίνονται ευκολότερα και αποτελεσματικότερα. Αν δεν μπορεί να αντέξει αυτό τον συνεχή αγώνα και προσπάθεια μπορεί να παραδεχτεί ότι δεν κάνει για εκπαιδευτικός και να αποχωρήσει. Γιατί οι εκπαιδευτικοί είμαστε εκεί για ΟΛΑ τα παιδιά και αυτό δεν έχουμε δικαίωμα να το ξεχνούμε.

*Μητέρα και Εκπαιδευτικός