Ανοικτή επιστολή Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος
Καταγράψαμε τις τελευταίες εβδομάδες πολιτικές, τεχνοκρατικές και δημοσιογραφικές απόψεις για το γεγονός ότι η γεωργία μπορεί να αποτελεί έναν σημαντικό πυλώνα στήριξης της οικονομίας και ένα μέσο για διέξοδο από την κρίση. Τέτοιες προσεγγίσεις είναι η γεωργική παραγωγή από μη γεωργούς σε κυβερνητική, εκκλησιαστική ή άλλη ελεύθερα διαθέσιμη γη και η οικόσιτη παραγωγή. Παράλληλα όμως έχει κινητοποιηθεί και ο γεωργικός κόσμος για τα χρόνια προβλήματα της εμπορίας των γεωργικών προϊόντων. Τα τελευταία χρόνια φθίνουσας γεωργικής παραγωγής άλλοι παράγουν φθηνότερα από εμάς για εμάς και πράγματι είναι καιρός να αντιδράσουμε και να μην επιτρέψουμε μια περαιτέρω μείωση της πρωτογενούς μας παραγωγής γιατί η επισιτιστική αυτάρκεια είναι πυλώνας κάθε δυνατού κράτους. Η πρωτογενής παραγωγή θρέφει μια χώρα, το λαό της και τους επισκέπτες της. Η χώρα πρέπει να παράγει τρόφιμα τόσο για το λαό της όσο και για την παγκόσμια οικονομία. Πρωτογενής παραγωγή σημαίνει ζωή στην ύπαιθρο, στην πόλη, στην εργασία και στη διασκέδαση. Τα τρόφιμα είναι πρέσβεις μια χώρας στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
Οι τελευταίες όμως προσεγγίσεις αφενός για παραγωγή τροφίμων από μη επαγγελματίες γεωργούς καθώς και τα προβλήματα που αυτοί αντιμετωπίζουν για διάθεση και επικερδή διακίνηση των προϊόντων τους είναι αντικρουόμενες. Δεν είναι δυνατό η μη εμπορική παραγωγή να ανταγωνιστεί ή να υποκαταστήσει την εμπορική και αυτό διότι δεν είναι δυνατό να καλύψει τις επισιτιστικές μας ανάγκες αλλά και δεν θα πρέπει να υποστεί περαιτέρω ζημιά ο αγροτικός κόσμος και η διάρθρωση της δομής της εμπορικής γεωργικής παραγωγής.
Ως ομάδα ακαδημαϊκών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και του Τμήματος Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων που ασχολήθηκε με το θέμα της πρωτογενούς παραγωγής και της επισιτιστικής αυτάρκειας της Κύπρου ως μέρος βασικής γνώσης που παράγεται από την έρευνα αλλά και μεταδίδεται στους νέους εκκολαπτόμενους γεωπόνους, θέλουμε ως ενεργά μέλη αυτής της κοινωνίας να καταθέσουμε τις ακόλουθες θέσεις και εισηγήσεις.
Διαπιστώνουμε από τις τοποθετήσεις των πολιτικών, των τεχνοκρατών αλλά και του απλού κόσμου, ομάδες που και εμείς ανήκουμε, ότι λείπει ένας σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία των πολύ σωστών προτάσεων που διατυπώνονται. Ο παράγοντας δεν είναι άλλος από το συντονισμό των ενεργειών. Ο συντονισμός έχει δυστυχώς γίνει συνώνυμο του κρατικού παρεμβατισμού ενώ αντίθετα είναι χαρακτηριστικό κάθε οργανωμένης κοινωνίας που έχει σαφείςλειτουργικές πολιτικές.
Με μεγάλη προσοχή στη θέση που καταθέτουμε, θεωρούμε ότι υπάρχει ανάγκη για Εθνική Αγροτική Πολιτική σε Περίοδο Κρίσηςυπό το φως των δυσμενών οικονομικών συγκυριών. Απαιτείται Εθνική Αγροτική Πολιτική για να έχουμε φθηνή και πλήρη διατροφή, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε οικονομική συγκυρία πιθανόν να βρεθεί η χώρα. Ταυτόχρονα,Κυπριακά προϊόντα θα πρέπει να προωθηθούν στις αγορές της Ευρώπης ή οπουδήποτε αλλού υπάρχουν δυνατότητες αξιοποίησης των αγορών. Η παρουσία των προϊόντων μας στις διεθνείς αγορές πρέπει να είναι αποτέλεσμα μελέτης των αναγκών τους από ειδικούς στην εμπορία γεωργικών προϊόντων. Σημαντική παράμετρος που πρέπει να προσεχθεί στις προσπάθειες αυτές είναι ότι πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη της την ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων (νερού και εδάφους) καθώς και των εισαγόμενων μορφών ενέργειας (πετρέλαιο, λιπάσματα και άλλα γεωργικά εφόδια).
Συγκεκριμένα οι προτάσεις παραγωγής γεωργικών προϊόντων επικεντρώνονται σε τρείς πυλώνες:
I. Κυβερνητική γεωργική γη
II. Εκκλησιαστική ή άλλη γη κοινωνικών φορέων (πανεπιστήμια κλπ).
Η καλλιέργεια θα στηρίζεται στο ανθρώπινο δυναμικό των κυβερνητικών φορέων και μπορεί να γίνει αξιοποίηση ανέργων γεωπόνων και εργατικούδυναμικού.
Η «καθοδηγούμενη παραγωγή» μπορεί να ξαφνιάσει κάποιους αλλά απαιτείται τόσο για την καλή διαχείριση των φυσικών πόρων και της ενέργειας όσο και για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των προϊόντων. Δεν πρόκειται για «υποχρεώσεις» αλλά για «οδηγίες» και «συντονισμό» της παραγωγής στην εποχή της πληροφόρησης και της πράσινης ανάπτυξης.
Συντονιστικός φορέαςόλης της προσπάθειας μπορεί να είναι μια εκ των Υπηρεσιών του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Ως συντονιστής ο φορέας θα πρέπει να εξασφαλίζει την ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων αλλά και της ενέργειας. Ο φορέας θα σχεδιάζει, καταγράφει και ελέγχει τι, πόσο και που καλλιεργείται και θα παρέχει οδηγίες για τον τρόπο/μέθοδο καλλιέργειας και επίλυσης τυχόν προβλημάτων. Ο φορέας θα πρέπει να υποβοηθεί όλους τους εμπλεκόμενους όσο αναφορά τη λύση των τριών σημαντικότερων περιοριστικών παραγόντων της Κυπριακής γεωργικής παραγωγής: διαθέσιμο νερό άρδευσης, διαθέσιμη καλλιεργήσιμη έκταση και παροχή τεχνικών συμβουλών παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων.
Άλλες προτάσεις
Η παρούσα πρόταση σκοπό έχει να διασφαλίσει την οικονομική βιωσιμότητα της εμπορικής γεωργικής παραγωγής και να εξασφαλίσει τηνεθνική αυτάρκεια γεωργικών προϊόντων. Επιτυχία του εγχειρήματος θα επιφέρει απεξάρτηση από τις αγορές του εξωτερικού βασικών αγαθών όπως είναι τα τρόφιμα. Σημαντικός παράγοντας του εγχειρήματος στην περίοδο της κρίσης μπορεί και πρέπει να είναι ο Εθελοντισμός.
Αναμένουμε την προσφορά και άλλων ιδεών και εισηγήσεων για ανάπτυξη και υλοποίηση της ιδέας που καταθέτουμε. Αναζητούμε συναδέλφους γεωπόνους και εμπειρογνώμονες από το χώρο της εμπορίας (marketing) αλλά και κάθε άλλο σχετικό φορέα ή ενεργό πολίτη ώστε να επιτευχθείολοκληρωμένηπρόταση με στόχο να διέλθουμε της κρίσης γρήγορα και ανώδυνα στο δυνατό βαθμό.
Ο δικός μας ρόλος θα είναι στο τομέα της εκπαίδευσης ειδικών (γεωπόνων), της οργάνωσης της επιμόρφωσης των εκπαιδευτών για την κάλυψη των αναγκών της πρότασης αυτής καθώς και ο συμβουλευτικός ρόλος σε οποιονδήποτε χρειάζεται την άποψη μας.
Το Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων του ΤΕΠΑΚ έχει ήδη προσφέρει στην κυπριακή κοινωνία 53 νέους γεωπόνους ικανούς να προσφέρουν τις γνώσεις και τη δυναμική τους για την επίτευξη των στόχων αυτής της πρότασης. Επιθυμούμε όλοι μας να συνεισφέρουμε στην επίλυση της κρίσης αλλά και στη δημιουργία της βάσης για ανάπτυξη που θα μας συνοδεύσει και μετά την κρίση.
Δρ Δημήτρης Τσάλτας Επίκουρος Καθηγητής Γεωργικής Μικροβιολογίας & Βιοτεχνολογίας
Δρ Ιωάννης Παπαστυλιανού Ειδικός Επιστήμονας – Συστήματα Παραγωγής
Δρ Φώτης Παπαδήμας Λέκτορας Γαλακτοκομίας
Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας & Επιστήμης Τροφίμων
Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Τηλέφωνο: 25 002536