«Η πρόταση από την Eπιτροπή Aναδόμησης/Aναδιαμόρφωσης του Ωρολογίου Προγράμματος των Σχολείων Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης, η οποία υποβλήθηκε πρόσφατα στον Υπουργό Παιδείας, δημιουργεί εύλογες ανησυχίες και έντονο προβληματισμό σχετικά με το μέλλον της Αγωγής Υγείας. Οι ανησυχίες μας έγκεινται στις αρνητικές συνέπειες που απορρέουν για τα παιδιά στην ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και κινήτρων που αφορούν στην υγεία τους».
Αυτό αναφέρει ανακοίνωση Ομάδας Πρωτοβουλίας, την οποία υπογράφουν 126 εκπαιδευτικοί φορείς που προσθέτουν:
«Σύμφωνα με ευρωπαϊκές συστάσεις (EUROPE 2020) και επίσημες θέσεις διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών (WHO, Συμβούλιο της Ευρώπης, ΟΗΕ, ENSP, SHE, EMCDDA, IUHPE, ECRI) η εκπαίδευση για την υγεία, ως ενιαίος και γενικός όρος, αποτελεί δικαίωμα για κάθε μαθητή και μαθήτρια κατά τη διάρκεια της σχολικής τους ζωής. Η ανάγκη για εκπαίδευση για την υγεία στην κυπριακή κοινωνία απορρέει από εθνικές στρατηγικές και στατιστικές αναλύσεις που αφορούν στις οδικές συγκρούσεις, στο κάπνισμα, στο αλκοόλ, στην ισότητα των φύλων, στα ατυχήματα (πτώσεις, δηλητηριάσεις, εγκαύματα, πνιγμοί), στο AIDS, στην ενδοοικογενειακή βία, στην αναπηρία κ.ά. (π.χ., η Κύπρος κατέχει από τις ψηλότερες θέσεις στο εφηβικό κάπνισμα (12 – 15 χρονών), τη 2η θέση στην Ε.Ε. σε σχέση με τους θανάτους νέων σε οδικές συγκρούσεις και την 5η θέση ανάμεσα σε 36 χώρες της Ευρώπης στην αγορά αλκοόλ από έφηβους ενώ 22% των Κύπριων γυναικών έχουν υποστεί σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία από τα 15 τους χρόνια).
Το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος της Αγωγής Υγείας (ΠΣΑΥ), το περιεχόμενο του οποίου είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο και θεωρητικά θεμελιωμένο, εφαρμόζεται τα τελευταία 4 χρόνια στο σχολικό ωρολόγιο πρόγραμμα εμπερικλείοντας τις αλληλένδετες διαστάσεις της υγείας (σωματική, ψυχική, διανοητική, πνευματική και κοινωνική). Το περιεχόμενο αναπτύχθηκε σε τέσσερις βασικές ενότητες, οι οποίες είναι: (1) η ανάπτυξη και ενδυνάμωση εαυτού (έμφαση στην συναισθηματική εκπαίδευση και στις αξίες ζωής), (2) η ανάπτυξη ασφαλούς και υγιεινού τρόπου ζωής (έμφαση στις συνθήκες διαβίωσης, στο φαγητό, στη χρήση και κατάχρηση ουσιών και στην ασφάλεια), (3) η δημιουργία και βελτίωση του κοινωνικού εαυτού (έμφαση στη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, στον σεβασμό και διαχείριση της διαφορετικότητας και στη διαπολιτισμικότητα) και (4) η δημιουργία ενεργού πολίτη (έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα και υποχρεώσεις, στην αγωγή του καταναλωτή και στην οικονομική και επαγγελματική αγωγή). Με βάση τις πιο πάνω ενότητες, το περιεχόμενο του ΠΣΑΥ διασφαλίζει την ολιστική έννοια της υγείας, αφού προωθεί διασυνδέσεις μεταξύ όλων αυτών των θεμάτων, ενώ η έμφαση σε μία θεματική ενότητα του ΠΣΑΥ επιδρά ταυτόχρονα και καταλυτικά στις άλλες θεματικές ενότητες.
Εφαρμόζοντας το ΠΣΑΥ ως ενιαίο πρόγραμμα σπουδών στο ωρολόγιο πρόγραμμα, έναντι της προτεινόμενης μερικής εφαρμογής του μέσω άλλων γνωστικών αντικειμένων, διευκολύνεται η επεξεργασία σύνθετων κοινωνικών ζητημάτων όπως το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, ο αλκοολισμός, οι οδικές συγκρούσεις, η σεξουαλική παρενόχληση, ο εκφοβισμός, ο ρατσισμός, τα έμφυλα στερεότυπα κ.ά. Οι μαθητες/τριες έχουν την ευκαιρία να προβληματίζονται για την αλληλεξάρτηση του ατόμου και της επιθυμητής συμπεριφοράς με βάση το αντίστοιχο περιβαλλοντικό πλαίσιο (οικονομικό, πολιτισμικό, κοινωνικό και πολιτικό). Ταυτόχρονα, οι μαθητες/τριες έχουν τη δυνατότητα να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν δράσεις, έτσι ώστε να διεκδικούν καλύτερες συνθήκες υγείας. Μέσα από αυτές τις διαδικασίες, οι μαθητες/τριες αντιλαμβάνονται την πολυπλοκότητα των θεμάτων υγείας και έχουν τη δυνατότητα να αποφύγουν δογματικές θέσεις ή αρνητικές συμπεριφορές (π.χ. παχύσαρκος, καπνιστής, ανάπηρος, μέλος μη συνηθισμένου τύπου οικογένειας, θύτης ρατσιστικών συμπεριφορών, κλπ.).
Σύμφωνα με τις εισηγήσεις της Επιτροπής Aναδόμησης/Aναδιαμόρφωσης του Ωρολογίου Προγράμματος, δε διευκρινίζεται ο χρόνος που θα αναλογεί στην Αγωγή Υγείας, αφού προτείνεται συγχώνευσή του με την Ιστορία και τη Γεωγραφία για τις τάξεις Α’ μέχρι Δ’ Δημοτικού και αντικατάστασή του με τον όρο Οικιακή Οικονομία στις Ε’ και Στ’ τάξεις Δημοτικού. Το ίδιο ισχύει και για τις προτεινόμενες αλλαγές στο ωρολόγιο πρόγραμμα Μέσης Εκπαίδευσης, στο οποίο δε διασαφηνίζεται εάν το ΠΣΑΥ θα εξακολουθεί να εφαρμόζεται.
Λαμβάνοντας υπόψη την πλούσια βιβλιογραφία για την αναγκαιότητα της Αγωγής Υγείας και τα ερευνητικά δεδομένα που καταδεικνύουν την συσχέτιση της Αγωγής Υγείας τόσο με τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων όσο και με τη μείωση των προβληματικών συμπεριφορών, αλλά και τη θετική αξιολόγηση της Επιστημονικής Επιτροπής (Ε.Ε.) Εκσυγχρονισμού του Εκπαιδευτικού Συστήματος(βλέπε Έκθεση για την «Διαμορφωτική Αξιολόγηση των (ΝΑΠ)», Ιούλιος 2014), καλούμε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού:
Θεωρούμε ότι, ενώ η εισαγωγή της Αγωγής Υγείας στο υφιστάμενο ωρολόγιο πρόγραμμα ήταν ένα σημαντικό βήμα προόδου, η προτεινόμενη μείωση των διδακτικών ωρών ή προτεινόμενη συγχώνευσή του με άλλα γνωστικά αντικείμενα θα οδηγήσει στην υποβάθμιση ή και αφανισμό του από την καθημερινή εκπαιδευτική πράξη, παίρνοντας τη δημόσια παιδεία βήματα προς τα πίσω.
Διαβεβαιώνουμε επίσης το Υπουργείο Παιδείας ότι αποκλειστικό μέλημά μας είναι η συμβολή μας με θετικό και εποικοδομητικό τρόπο στον διάλογο για τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, αφού έχουμε ως βασική αρχή τη διασφάλιση του συμφέροντος των παιδιών και της προστασίας της υγείας τους με την ολιστική έννοια του όρου.
Ως εκ τούτου, είμαστε στη διάθεση του Υπουργείου για παροχή διευκρινίσεων ή και περαιτέρω εισηγήσεων προς την κατεύθυνση αυτή».
Τα ονόματα που συμμετέχουν στην Ομάδα Πρωτοβουλίας είναι:
