ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Κ. ΠΕΡΣΙΑΝΗ*
Η περασμένη βδομάδα (20-27Ιουλίου) ήταν βδομάδα ομοβροντίας άρθρων, ανακοινώσεων και δηλώσεων υπέρ και εναντίον της εισαγωγής μαθήματος ομοσπονδίας στα σχολεία μας. Συγκεκριμένα, σε τέσσερις μόνο μέρες δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες που διάβασα εννιά άρθρα, εκδόθηκαν τρεις ανακοινώσεις από κόμματα και οργανώσεις, και έγιναν δηλώσεις από τον Υπουργό Παιδείας και τον αρχηγό του Δημοκρατικού Συναγερμού. Μεταξύ των συγγραφέων των άρθρων ήταν και δυο βουλευτές και δυο ευρωβουλευτές. Μια από τις ανακοινώσεις κομμάτων ήταν της ΝΕΔΗΣΥ, που εξέφραζε τα συγχαρητήρια της προς τον Υπουργό Παιδείας για την εισαγωγή του μαθήματος, μια ήταν από την ΕΔΕΚ, που ήταν καταδικαστική, και μια από το ΑΚΕΛ που ειρωνευόταν την «πανσπερμία απόψεων στο ΔΗΣΥ».
Τελικά αποδείχθηκε ότι η όλη συζήτηση ήταν άνευ αντικειμένου. Ο Υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση (απλώς θα εμπλουτισθούν οι παρεχόμενες στους μαθητές πληροφορίες για τα διάφορα πολιτειακά συστήματα στα μαθήματα της Πολιτικής Αγωγής και της Πολιτικής Οικονομίας) και ο αρχηγός του ΔΗΣΥ ανακοίνωσε ότι «συζητάμε εδώ και μια βδομάδα με δηλώσεις και αντιδηλώσεις και τοποθετήσεις πολιτικές χωρίς να υπάρχει θέμα». Το συμπέρασμα δηλαδή είναι ότι για μια ολόκληρη βδομάδα βουλευτές, ευρωβουλευτές, αρχηγοί κομμάτων, οργανώσεις νεολαίας, εκπαιδευτικοί, εφημερίδες ασχολήθηκαν σοβαρά και πρόσθεσαν περισσότερη ένταση στην ήδη υπάρχουσα στο πολιτικό πεδίο για κάτι ανύπαρκτο.
Αυτή όμως είναι η μια μόνο πλευρά του θέματος. Η άλλη, περισσότερο ακόμα ανησυχητική, είναι η αποκάλυψη για μια ακόμα φορά όχι μόνο της άγνοιας και αφέλειάς μας για βασικά θέματα, αλλά και της αθεράπευτης επιμονής μας σε ένα γελοίο πολιτικό φορμαλισμό. Απόδειξη άγνοιας και αφέλειας είναι τόσο η αντίληψη πολλών ότι τις πληροφορίες για το τι είναι ομοσπονδία μπορούν να τις πάρουν οι νέοι μας μόνο με την εισαγωγή σχετικού μαθήματος, όσο και η πεποίθηση ότι η παροχή πληροφοριών γύρω από ένα θέμα διαμορφώνει αυτόματα τη στάση (θετική ή αρνητική) σχετικά μ’αυτό. Αγνοούμε ότι πληροφορίες για την ομοσπονδία παρέχονται εδώ και σαράντα χρόνια από τις εφημερίδες, τα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις, με χιλιάδες δελτία ειδήσεων και συζητήσεις αλλά και σε συνομιλίες στα σπίτια, στα σωματεία και στα πολιτικά κόμματα. Αλήθεια, με τι απασχολούν τα μέλη των οργανώσεων νεολαίας οι ηγεσίες των πολιτικών κομμάτων; Δεν τους μιλούν; Δεν τους διαφωτίζουν; Και αν ναι, για ποια θέματα; Είναι δυνατό να μη ένιωσαν ποτέ την ανάγκη να τους μιλήσουν για την ομοσπονδία; Ή το μόνο που τους αναθέτουν είναι οι παρελάσεις με σημαίες και τύμπανα;
Η χειρότερη άγνοια και αφέλεια ωστόσο είναι η δεύτερη πτυχή, η πεποίθηση δηλαδή ότι, αν διδάξουμε τις ακριβείς και επιστημονικές πληροφορίες για το τι εστί ομοσπονδία, τότε αυτόματα όλοι διαμορφώνουν την ίδια στάση έναντι του αντικειμένου (ομοσπονδίας), ανεξαρτήτως της στάσης που έχουν οι γονείς τους ή οι φίλοι τους ή το κόμμα στο οποίο πρόσκεινται οι γονείς τους και εκείνοι. Είναι κάτι ανάλογο προς εκείνο που γίνεται συχνά, όταν ζητείται από τους μαθητές να γράψουν μια έκθεση για ένα θέμα (ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνική δικαιοσύνη, φιλαλήθεια) και ύστερα νομίζουμε ότι μ’ αυτό τον τρόπο αποκτούν αυτόματα τη σχετική στάση. Και ύστερα, για ποια στοιχεία ομοσπονδίας μιλούμε, εφόσον ακόμα συζητείται το περιεχόμενο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας την οποία έχουμε αποδεχθεί ,σύμφωνα όμως με τις διαρρέουσες από τις συνομιλίες πληροφορίες, χάσμα μέγα χωρίζει τις θέσεις των δυο κοινοτήτων;
Πολύ απογοητευτικός είναι επίσης ο πολιτικός φορμαλισμός που διακρίνει τις ενέργειες μερικών πολιτικών μας που φροντίζουν να μετατρέπουν τη διαμάχη πάνω σε καίρια αλλά δύσκολα προβλήματα σε σύγκρουση πάνω σε αφηρημένες και σχεδόν μεταφυσικές πτυχές τους, όπως παρατήρησε πριν μερικά χρόνια ο έλληνας καθηγητής του London School of Economics Ν. Μουζέλης σχετικά με τη τη στρατηγική πολιτικών του ελληνικού κράτους. Πέρσι την ίδια εποχή τα πολιτικά κόμματα της Κύπρου, αντί να συνεργάζονται να βρουν επειγόντως μέτρα να σώσουν την καταρρέουσα οικονομία της χώρας, προσπαθούσαν να διχάσουν τους πολίτες γύρω από το αν η οικονομική κρίση ήταν αποτέλεσμα της κακής δημοσιονομικής ή της κακής τραπεζικής διαχείρισης. Φέτος, αντί να κάτσουν κάτω να συζητήσουν για να καταλήξουν σε μια κοινή πολιτική γραμμή για το Κυπριακό, ώστε να σχηματίσουν ένα αδιάσπαστο και πανίσχυρο μέτωπο έναντι της τουρκικής αδιαλλαξίας, ασχολούνται με τυπικά και άσχετα θέματα, αν θα διδάσκεται η ομοσπονδία ως μάθημα στα σχολεία ή όχι. Αυτά τα βλέπουν οι Τουρκοκύπριοι και γι’ αυτό δεν μας παίρνουν στα σοβαρά και αρνούνται να συζητήσουν υπεύθυνα και δεσμευτικά. Ροκανίζουν το χρόνο μέχρις ότου έλθει στα πράγματα η τρίτη προσφυγική γενιά, η οποία θα προχωρήσει πέρα από το σημείο στο οποίο προχώρησε η δεύτερη, να προσφεύγει στην Επιτροπή Αποζημιώσεων της Τουρκίας για να πουλήσει τα κτήματά της έναντι εξευτελιστικού ποσού. Μέχρι τότε φοβούμαι πως θα έχει γίνει άσχετη και χωρίς νόημα η πολιτική θέση των κομμάτων πάνω στο Κυπριακό.
*Πρώην Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου
