ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ*
Κεραυνός εν αιθρία. Τα ξένα πανεπιστήμια δεν αναγνωρίζουν τα απολυτήρια των αποφοίτων μας. Το ένα μετά το άλλο απαιτούν εξετάσεις, όχι μόνο στη γλώσσα, αλλά και σε συγκεκριμένα μαθήματα. Το απολυτήριο του Ενιαίου Λυκείου, σε λίγο δεν θα έχει την παραμικρή αξία. Δυσκολίες για την πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, κόπος, χρόνος, χρήμα, απόρριψη. Υποχρεωτική στροφή στην ιδιωτική εκπαίδευση, που φέρνει αποκλεισμό για τις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες, απαιτεί κι άλλο χρήμα από όσους μπορούν ή και δεν μπορούν.
Οι ειδικοί της εκπαίδευσης αναγνωρίζουν το πρόβλημα. Γρήγορα βρίσκουν την αιτία. Για να μην είναι καλά ο ηγούμενος, σίγουρα φταίει ο προηγούμενος. Άρα το πρόβλημα βρίσκεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Άκουσα φωνές στα λύκεια ότι φταίνε τα γυμνάσια. Ψάχνοντας βαθιά τη ρίζα του προβλήματος θα φτάσουμε και μέχρι τα μαιευτήρια! Ας αφήσουμε όμως τη φιλοσοφία, είναι ώρα για δράση. Ο χρόνος πιέζει. Αποφασίζονται εδώ και τώρα αλλαγές.
Κάθε κυβέρνηση που σέβεται τον εαυτό της και το έργο της, εξαγγέλλει και μία εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση. Βέβαια, τις περισσότερες φορές καταλήγει σε Απορρύθμιση, αλλά αυτή είναι μία άλλη κουβέντα. Σε κάποιες χώρες οι Μεταρρυθμίσεις χαρακτηρίζονται από φιλοσοφικά ρεύματα, εθνικές στοχεύσεις, κρατικούς προσανατολισμούς, εκπαιδευτικές ανάγκες, παιδαγωγικές μεθόδους κλπ . Τότε κάθονται όλοι στο τραπέζι, όλα τα κύτταρα της πολιτείας που λέγονται κοινωνικές ομάδες (μαζί και τα κόμματα) και δουλεύουν ομαδικά. Η υλοποίηση είναι συνήθως μακροχρόνια, για να μην υπάρχουν προχειρότητες, βιασύνες, παλινωδίες, αποπροσανατολισμοί, λάθη. Χρειάζονται μικρά και σταθερά βήματα, πιλοτικά προγράμματα, μικρής κλίμακας δοκιμές (κάτι σαν τις πυρηνικές). Μετά αξιολόγηση, διορθώσεις, βελτιώσεις, σταδιακή επέκταση. Και συνέχεια… συνέχεια... Στις χώρες αυτές οι κυβερνήσεις αλλάζουν, οι κυβερνήτες φεύγουν, αλλά οι Μεταρρυθμίσεις προχωρούν. Αν η συνταγή είναι πετυχημένη ή όχι, προφανώς μπορείτε να το κρίνετε μόνοι σας.
Σε κάποιες άλλες χώρες οι αλλαγές έχουν το όνομα κάποιου ανώτατου κυβερνητικού αξιωματούχου π.χ. η Μεταρρύθμιση του Κωστή, της Μαριγώς ή του Μήτσου. Κάποιου φωτισμένου μυαλού, που διαπιστώνει το πρόβλημα και το λύνει άμεσα. Περίπου όπως ο Μέγας Αλέξανδρος «έλυσε» το πρόβλημα του Γόρδιου Δεσμού. Με γρήγορες και αποφασιστικές κινήσεις γκρεμίζει το παλιό και χτίζει το νέο. Συνήθως μέσα στο καλοκαίρι, για να μην ενοχλήσει τα μπάνια του λαού και τις διακοπές των ενδιαφερόμενων. Θα τα βρουν όλα «έτοιμα»μπροστά τους, όταν θα γυρίσουν το Σεπτέμβριο. Είναι άξιο απορίας, πως μετά από χρόνια, αυτό το «νέο» χαρακτηρίζεται συνήθως σαν χειρότερο από το «παλιό». Η εξήγηση διαχρονική: φταίνε οι προηγούμενοι, αυτοί που δεν κατάλαβαν, αυτοί που μας πολέμησαν κλπ.
Η χώρα που ζούμε επιζητεί την πρόοδο και δεν μένει προσκολλημένη στο παρελθόν (τουλάχιστον τις περισσότερες φορές). Για να αξιολογήσει την εκπαιδευτική της πορεία, εντάχθηκε σε διεθνείς ομάδες και οργανισμούς, όπου έδωσε εξετάσεις (TIMMS).Το αποτέλεσμα δεν ήταν καλό (περίπου όπως στη Γιουροβίζιον). Κάποιοι θεωρήθηκαν ανίκητοι, σχεδόν σαν εξωγήινοι. Έτσι αλλάξαμε ομάδα και οργανισμό (PISA). Το αποτέλεσμα ήταν λίγο καλύτερο. Ακούγεται καλύτερα η 30η θέση στους 30, από την 68η θέση στους 70. Πάλι όμως δεν θεωρήθηκε ικανοποιητικό. Η μικρή μας χώρα δεν περιμένει βέβαια μετάλλια. Αυτά τα παίρνουν οι προνομιούχες χώρες. Π.χ. αυτές που η κατοικία των μαθητών απέχει 300 χιλιόμετρα από το σχολείο τους. Αλλά γι αυτό γίνονται οι αλλαγές, να ανέβουμε λίγο ψηλότερα βρε αδερφέ!
Σε ποια μαθήματα δώσαμε εξετάσεις; Στη Γλώσσα, τα Μαθηματικά και τις Επιστήμες. Και σε ποια αποτύχαμε; Και στα τρία. Πάμε λοιπόν να τα ενισχύσουμε.
_ Ας κάνουμε μία υπόθεση. Ας πούμε ότι δίνουμε εξετάσεις σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Ας πούμε ότι αποτυγχάνουμε σε όλα (υπάρχουν πολλοί που αμφιβάλλουν γι αυτό; ) . Με απλή επαγωγική λογική, θα πρέπει να τα ενισχύσουμε όλα, οπότε φτάνουμε σε ένα ωρολόγιο πρόγραμμα καμία 50αριά ωρών. Οι σοφοί μας έχουν απορρίψει το ολοήμερο σχολείο, οπότε μας μένει το 7ήμερο σχολείο. Ξεσπαθώνει ο Αρχιεπίσκοπος, γιατί τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο την Κυριακή αντί για την εκκλησία. Λείπουν και αυτοί των υπεραγορών, ερήμωσε ο τόπος… Η Κυβέρνηση φοβισμένη τα μαζεύει αμέσως (νομίζω ότι κάπου το έχουμε ξαναδεί αυτό το έργο). Ουφ, γλυτώσαμε. Ευτυχώς που υπάρχει και η Εκκλησία!
- Ας ξεκινήσουμε όμως τις αλλαγές.
Αυτοί οι Ψυχολόγοι φταίνε με τη πολλαπλή νοημοσύνη τους, τις ειδικές ικανότητες, τις διαφορετικότητες κλπ. Γεμίσανε το Λύκειο με κάθε είδους επιλογές. Μία επιστήμη να μάθουνε για να βγάζουνε το ψωμάκι τους. Η πολλή καλλιτεχνία είναι για αυτούς που δεν έχουν προβλήματα και ψάχνουν να γεμίσουν το χρόνο τους.Η καλλιέργεια είναι για τους προνομιούχους. Εδώ προηγείται η επιβίωση!
Όλοι πρέπει να μπουν μέσα στις δέσμες, ακόμα κι αν χρειαστεί να ακρωτηριαστούν για να χωρέσουν. Ξεκινήσαμε με 4 κατευθύνσεις και τώρα μου τις κάνανε 6. Άντε, να μην τις κάνω 2, όπως ήταν όταν ήμαστε εμείς μαθητές.
Οι αλλαγές στο ωρολόγιο πρόγραμμα πρέπει να γίνονται μετά από την κατάρτιση των αναλυτικών προγραμμάτων και οπωσδήποτε μετά τη διασαφήνιση της φιλοσοφίας της εκπαίδευσης. Θα έπρεπε να καλούνται σήμερα οι εκπαιδευτικοί για να καθορίσουν, πόσες ώρες χρειάζονται για τα αναλυτικά τους προγράμματα. Τα οποία να είναι σύγχρονα και απλοποιημένα, να εξυπηρετούν παιδαγωγικούς στόχους και όχι να είναι επιστημονικοφανή. Αντίθετα, καλούνται σήμερα να πουν με ποιο αναλυτικό πρόγραμμα, θα «γεμίσουν» τις ώρες που τους «δόθηκαν». _Έλα ρε φίλε, βάλε λίγη επιστήμη ακόμα. Τι τα μαθαίναμε όλα αυτά στα Πανεπιστήμια τόσα χρόνια; Τι; έβαλες πολλά και δεν φτάνουν οι ώρες; Μπράβο σου! Πάμε τώρα να ζητήσουμε μερικές ακόμα.
Η σύγκριση είναι απλή, σχεδόν απλοϊκή. Η γενιά μας, με λίγα ή καθόλου φροντιστήρια, μάθαινε περισσότερα. Η σημερινή γενιά, στα όρια της απελπισίας από τα κάθε λογής φροντιστήρια, δεν μαθαίνει σχεδόν τίποτα. Οπλισμένοι από την ημιμάθεια μας, φτάνουμε εύκολα στο συμπέρασμα. Άρα το προηγούμενο σύστημα ήταν καλύτερο και πρέπει να το επαναφέρουμε. Τυλιγμένοι από το σύννεφο της αυτάρεσκης πολυξερωσύνηςμας, ούτε μας περνά από το μυαλό ότι «μαθαίνω» το 1985 και «μαθαίνω» το 2015, είναι δύο πράγματα με ελάχιστα κοινά σημεία. Είμαι σίγουρος, ότι «μαθαίνω» το 2045, ελάχιστα σημερινά μυαλά μπορούν να φανταστούν πως θα είναι. Αυτούς που μπορούν να το δουν ή ακόμα καλύτερα να το προγραμματίσουν, θα τους έλεγα ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΕΣ. Η οποιαδήποτε μεταρρύθμιση, που αντιγράφει το παρελθόν και δεν οραματίζεται το μέλλον, είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Δώστε μας λοιπόν το όραμά σας.
*Εκπαιδευτικός Φυσικής
