ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΛΟΪΖΟΥ*
To Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΠΚ) συνεχίζει να πρωτοπορεί, λειτουργώντας εδώ και πέντε χρόνια ένα Πανεπιστημιακό Σχολείο, που συγκροτείται από τον Βρεφικό Σταθμό του ΠΚ και το νηπιαγωγείο «Λητώ Παπαχριστοφόρου» (https://www.ucy.ac.cy/nursery/el/). Τα δύο αυτά ιδρύματα έχουν καταφέρει να εκπληρώσουν με μεγάλη επιτυχία τις βασικές αποστολές που επιτελούν τα πανεπιστημιακά σχολεία προσχολικής αγωγής: α. να ενισχύσουν την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, συνεργαζόμενα στενά με το Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, καθώς και με άλλα τμήματα του ΠΚ, β. να εφαρμόσουν πρωτοποριακές πρακτικές που αφορούν στη μάθηση και την ανάπτυξη των παιδιών και της διδακτικής προσέγγισης μέσα από την έρευνα και γ. να προσφέρουν κοινωνικές υπηρεσίες, στους υπαλλήλους του ΠΚ, στην κοινότητα της Αγλαντζιάς και στην εκπαιδευτική κοινότητα γενικότερα. Τα πανεπιστημιακά σχολεία έχουν μια μακρά και πλούσια ιστορία στην εκπαίδευση και έπαιξαν ουσιαστικό ρόλο στον εμπλουτισμό των γνώσεων μας για την ανάπτυξη των παιδιών και την προσφορά εκπαίδευσης τους (π.χ. Iowa growth rates, Intelligence tests, key caregiving, teacher play interventions).
Το Πανεπιστημιακό Σχολείο ανταποκρίνεται στις εκπαιδευτικές ανάγκες παιδιών από την ηλικία των 4 μηνών μέχρι και την Προδημοτική. Η βρεφική περίοδος, με βάση τη βιβλιογραφία, ορίζεται από την ηλικία της γέννησης μέχρι τα 3 χρόνια. Η περίοδος πριν το σχολείο είναι η προσχολική περίοδος και αναφέρεται στις ηλικίες 3-5.8 χρόνων. Τον τελευταίο χρόνο πριν το δημοτικό σχολείο τα παιδιά ηλικίας 4.8-5.8 χρόνων φοιτούν στην Προδημοτική, η οποία είναι υποχρεωτική και δωρεάν από το κράτος. Στα πλαίσια αυτών των περιόδων, στο Πανεπιστημιακό Σχολείο έχουμε στόχο να στηρίξουμε τα παιδιά να αναπτύξουν ποιοτικές σχέσεις, μέσα από τις οποίες θα διαμορφώσουν τις πολλαπλές τους ταυτότητες (π.χ. βρέφος, νήπιο, αδελφή, κορίτσι), να εμπλουτίσουν τις εμπειρίες τους με έμφαση στη μάθηση (π.χ. ανάπτυξη δεξιοτήτων, καλλιέργεια στάσεων και γνώσεων) και την ολόπλευρη ανάπτυξη (π.χ. κοινωνική και προσωπική συνειδητοποίηση, νοητική ενδυνάμωση). Δημιουργούμε ευκαιρίες και προκλήσεις για να συμμετάσχουν, να αποκτήσουν φωνή, να εμπλακούν στη λύση προβλημάτων και να εξελιχθούν σε ενεργούς πολίτες με ευθύνη για την κοινωνία και τον κόσμο.
Η βρεφική και προσχολική περίοδος αποτελούν σημαντικές και ξεχωριστές περίοδοι στη ζωή των παιδιών. Τα παιδιά έχουν την ταυτότητα της περιόδου στην οποία βρίσκονται (beings) καθώς και την ταυτότητα που πρόκειται να αναπτύξουν (becomings). Στο Πανεπιστημιακό Σχολείο αντιμετωπίζουμε τα παιδιά ως άτομα με παρελθόν, παρόν και μέλλον. Στην κάθε φάση της ζωής τους, στην κάθε περίοδο της παιδικής τους ηλικίας, είτε βρέφη είναι, είτε νήπια, εμπλέκονται στις διαδικασίες μάθησης, αξιοποιώντας τις προϋπάρχουσες εμπειρίες και δεξιότητες τους και θέτοντας τα θεμέλια για το μέλλον. Θεωρούμε τα παιδιά κάθε ηλικίας ικανά, με δυνατότητες μάθησης οι οποίες αναδύονται με διαφορετικούς ρυθμούς και στηρίζουμε τη μάθηση μέσα από το παιχνίδι.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στη δημιουργία πολλαπλών εμπειριών μέσα από οργανωμένες δραστηριότητες, ελεύθερο ή/και δομημένο παιχνίδι και εις βάθος μελέτη, οι οποίες στοχεύουν στο να επιφέρουν θετικές στάσεις προς τη μάθηση. Λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη τα δικαιώματα των παιδιών και ενισχύουμε τις εμπειρίες ενδυνάμωσης τους με δράσεις στις οποίες συμμετέχουν ενεργά και αφορούν τα ίδια. Στηρίζουμε την παιδαγωγική μας φιλοσοφία στη βιβλιογραφία που υποστηρίζει να δίνουμε φωνή στα παιδιά και ιδιαίτερα εφαρμόζουμε την παιδαγωγική της ακρόασης και των σχέσεων. Επίσης υποστηρίζουμε ότι κάθε παιδί έχει εν-δυνάμει δυνατότητες γι΄αυτό δίνουμε χώρο και χρόνο στο κάθε ένα ξεχωριστά να αναπτυχθεί και να μάθει μέσα και πέρα από τα πλαίσια των δυνατοτήτων του.
Μια άλλη πτυχή της φιλοσοφίας του Πανεπιστημιακού Σχολείου και της ποιότητας στην εκπαίδευση και φροντίδα των παιδιών είναι οι νηπιαγωγοί μας, οι οποίες έχουν υψηλή επιστημονική κατάρτιση και ισχυρή επαγγελματική ταυτότητα. Εφαρμόζουν παιδαγωγικά κατάλληλες πρακτικές και τεκμηριώνουν επιστημονικά τις επιλογές τους. Επίσης στα πλαίσια μιας κοινότητας μάθησης συχνά αναστοχαζόμαστε και οδηγούμαστε σε αναθεωρημένες πρακτικές με απώτερο σκοπό να ανταποκριθούμε καταλληλότερα στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών και όλης της κοινότητας. Επιπλέον η ομάδα των νηπιαγωγών, η διεύθυνση και η ακαδημαϊκή σύμβουλος του Πανεπιστημιακού Σχολείου συχνά διοργανώνουν διαλέξεις, ημερίδες, εργαστήρια και παρουσιάσεις σε τοπικό και διεθνές επίπεδο διαχέοντας τις επιστημονικά τεκμηριωμένες πρακτικές του σχολείου (π.χ. Παιδαγωγική Εταιρεία Κύπρου, Σχολή Γονέων, European Early Childhood Research Association).
Μέσα από τη λειτουργία του Πανεπιστημιακού Σχολείου το ΠΚ πρωτοπορεί και πετυχαίνει τους στόχους της αριστείας και της ποιότητας όπως αρμόζει στο πρώτο δημόσιο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της Κύπρου.
*Ακαδημαϊκή Σύμβουλος και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Βρεφικού Σταθμού ΠΚ και νηπιαγωγείου Λητώ Παπαχριστοφόρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, ΠΚ
